به گزارش
خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با رونمایی از منشور حقوق شهروندی توسط رئیس جمهور، پس از سه سال تلاش دولت در تنظیم و تدوین این منشور به ثمر رسید؛ منشوری که با بهره‌مندی از مبانی دینی و قرآنی، اصول قانون اساسی و نظرات و پیشنهادات کارشناسان و نخبگان حوزوی و دانشگاهی در 22 بخش و 120 ماده منتشر شد و سعی کرده است به صورت جامع و همه‌جانبه حقوق شهروندی را مدنظر قرار دهد.
البته این اقدام با برخی حاشیه‌ها در قالب تحلیل‌های سیاسی نیز مواجه شد و برخی جریانات سیاسی این اقدام دولت را انتخاباتی و در جهت جلب آرای مردم در انتخابات آینده دانستند. اما فارغ از این نوع تحلیل‌ها که ارتباطی به متن و محتوای این منشور پیدا نمی‌کند و به دنبال نیت‌ها می‌رود نفس انجام این کار از سوی هر شخص، دولت و جریان سیاسی امری مبارک است و چه بهتر آنکه رسانه‌ها و جریانات سیاسی به نقد محتوایی نه حاشیه‌ای و برون محتوایی این منشور در جهت اصلاح و غنی‌تر ساختن آن وارد شوند تا بتوانند گامی مؤثر در تقویت مقوله حقوق شهروندی در یک نظام مردم‌سالار دینی بردارند.
متن کامل «منشور حقوق شهروندی» را
اینجا بخوانید!
حقوق شهروندی ریشه در مبانی قرآنی و دینی دارد در این راستا آیت‌الله محسن غرویان، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه، در گفت‌وگو با
ایکنا درباره مبانی غنی قرآنی و دینی (بومی) حقوق شهروندی و صرفا غربی نبودن آن گفت: انسان مخلوق الهی است و حقوق انسان به جغرافیای وی ارتباطی ندارد و در همه جای دنیا انسان‌ها یک‌سری حقوق مشترک دارند که همان حقوق شهروندی است.
وی افزود: در نهج‌البلاغه، امام علی(ع) برای مردم و شهروندان حق و تکلیفی قائل است و برای حاکمان نیز به همین شکل، و این حق بین مردم و حاکمان دو طرفه است. بنابراین در متون دینی و روایات اسلامی بحث از حقوق شهروندی شده است.
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: مسئله دیگر اینکه حقوق شهروندی برگرفته از حکمت عملی است. در حکمت عملی به تدبیر منزل، سیاست مدن و اخلاق پرداخته شده است و این مسائل تماما براساس حقوق انسانی است و از قدیم مورد تأیید حکمای باستان و علمای اسلامی هم قرار گرفته است و در کتاب‌هایی مانند «جامع السعادات»، «اخلاق ناصری»، «کیمیای سعادت» غزالی آمده است. لذا حقوق شهروندی ریشه در دین و کتب دینی ما دارد.
قرآن حق تعیین سرنوشت به دست مردم را حقی الهی دانسته استغرویان اظهار کرد: در قرآن کریم نیز آیات زیادی وجود دارد که انسان‌ها را دعوت به عدالت، مساوات، مواسات و امانت‌داری می‌کنند؛ «
إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلىٰ أَهلِها». اینها مسائلی است که پایه‌‌ها و مبانی حقوق شهروندی را تشکیل می‌دهند.
وی ادامه داد: همچنین در قرآن مسئله حق تعیین سرنوشت توسط خود مردم به رسمیت شناخته شده است و آیه معروف قرآن در این باره می‌فرماید: «
إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم». در این آیه «انفس» که جمع نفس است به معنی روح، اندیشه و تفکر است و این آیه تغییر سرنوشت انسان‌ها را بسته به تغییر افکار و اندیشه‌های خودشان دانسته است. بر مبنای این آیه شریفه خداوند نیز تغییر و تحولی در جوامع ایجاد نمی‌کند تا زمانی که مردم با فکر و اندیشه خود این تغییر و تحول را ایجاد نمایند و از حقوق خود استفاده کنند.
غرویان عنوان کرد: این آیه نشان می‌دهد که مردم از نگاه اسلام حق تفکر و اندیشه و حق تعیین سرنوشت خود را دارند و از این جهت می‌توان گفت که حقوق شهروندی مبانی دقیق قرآنی و دینی دارد.
حکومت اسلامی به طور مستمر باید به دنبال ارتقای فکری و فرهنگی جامعه باشد
آیت‌الله غرویان درباره وظیفه حکومت اسلامی در رشد و بلوغ فکری، سیاسی و اجتماعی مردم و نقش منشور حقوق شهروندی و آگاهی‌بخشی به مردم در شناخت حقوق خود و ایفای این وظیفه حکومت اسلامی گفت: انقلاب اسلامی یک انقلاب سیاسی یا اقتصادی صرف نبود بلکه یک انقلاب فرهنگی است و ماهیت نظام جمهوری اسلامی نیز به تبع آن فرهنگی است و این نظام ارائه‌دهنده یک تفکر، فرهنگ و تمدن جدید است و لذا جهت حرکت حکومت باید به سمت فرهنگ و فرهنگ‌سازی باشد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی یادآور شد: لازمه و معنای فرهنگ‌سازی این است که حکومت اسلامی دائما باید سطح فکر و اندیشه جامعه را بالا برده و رشد دهد و این امری مسلم است که هیچ جای تردیدی ندارد.
وی تصریح کرد: حکومت در این راستا باید به مردم در حوزههای مختلف آگاهی بدهد و آشنا ساختن مردم با حقوق شهروندی که حقوق آنها در حوزههای مختلف را در برمی‌گیرد یکی از اقدامات و وظایف حکومت اسلامی در ارتقای سطح فکری و فرهنگی جامعه است و باعث می‌شود مردم آگاهانه در سرنوشت خود تأثیرگذار باشند نه اینکه کورکورانه و تحمیلی دست به انتخاب بزنند.