کرامت و عوامل آن از دیدگاه قرآن کریم

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) از چهارمحال و بختیاری، «فرهنگ قرآن» معجم معنايي معارف و مفاهيم قرآن كريم است كه به شيوه‌‌اي نو و بي‌نظير و به صورت الفبايي – موضوعي سامان يافته است. اين كتاب حاوي هزاران موضوع قرآني است كه در بيش از ۲۵ جلد تدوين مي‌شود. اين مجموعه كه بزرگ‌ترين فرهنگ مفهومي موضوعات قرآني است علاوه بر نقش اطلاع‌رساني در زمينه معارف قرآن، خود نوعي تفسير موضوعي به شمار مي‌آيد. فرهنگ قرآن حاصل كار گروهي از قرآن پژوهان مركز فرهنگ و معارف قرآن است. طرح اوليه اين اثر ارزشمند را مرحوم آيت الله هاشمي رفسنجاني ارايه نموده اند . خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) از چهارمحال و بختیاری در راستای رسالت قرآنی خود و با هدف آشنایی مخاطبان عزیز با این اثر قرآنی به انعکاس منتخبی از مباحث این معجم قرآنی می پردازد. در یادداشت های گذشته به دو موضوع توکل و دعا در این معجم قرآنی پرداختیم و در این یادداشت، به موضوع کرامت و عوامل آن از دیدگاه قرآن کریم پرداخته ایم.
كرامت، بزرگى ورزيدن، جوانمرد گرديدن، بزرگى، بزرگوارى، جوانمردى و بخشندگى است. «كرم» اگر وصف خدا قرار گيرد، اسم است براى احسان و نعمتهاى ظاهرى او و اگر وصف انسان باشد اسم است براى اخلاق و افعال پسنديده اى كه از او ظاهر مى شود. كرامت، عزّت همراه با تفوّق و برترى در نفس شىء است، نه برترى طلبى نسبت به ديگرى و از آثار آن جود و سخاوت، گذشت و... مى باشد و خصوصيّات آن به حسب مصاديق و موارد فرق مى كند.

عوامل كرامت
1. اجتناب از گناه
2. اجتناب از گناه، مايه نيل به شرافت و كرامت، در سراى جاويدان:
اِن تَجتَنِبوا كَبائِرَ ما تُنهَونَ عَنهُ نُكَفِّر عَنكُم سَيِّـاتِكُم ونُدخِلكُم مُدخَلاً كَريما. نساء (4) 31
2. اداى گواهى
3. اداى گواهى، از موجبات كرامت و بزرگوارى:
والَّذينَ هُم بِشَهـدتِهِم قائِمون * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون. معارج (70) 33 و 35
3. امانتدارى
4. تكريم خداوند، از نمازگزاران امانتدار، در بهشت:
اِلاَّ المُصَلّين * والَّذينَ هُم لاَِمـنـتِهِم وعَهدِهِم رعون * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون.معارج (70) 22 و 32 و 35
4. انفاق
5. قرار دادن مقدارى از اموال براى انفاق به نيازمندان، موجب كرامت و بزرگوارى در بهشت:
والَّذينَ فى اَمولِهِم حَقٌّ مَعلوم * لِلسّائِلِ والمَحروم * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون.معارج (70) 24 و 25 و 35
5. ايمان
6. ايمان به ربوبيّت الهى، مايه نيل به كرامت و عزّت، در پيشگاه ربوبى:
اِنّى ءامَنتُ بِرَبِّكُم فَاسمَعون * قيلَ ادخُلِ الجَنَّةَ قالَ يــلَيتَ قَومى يَعلَمون * بِما غَفَرَ لى رَبّى وجَعَلَنى مِنَ المُكرَمين. يس (36) 25 - 27
7. باور داشتن به روز جزا، مايه كرامت در بهشت:
والَّذينَ يُصَدِّقونَ بِيَومِ الدّين * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون. معارج (70) 26 و 35
6. برخورد نيكو
8. گذر از گفتار و كردار لغو و بيهوده ديگران، مايه كرامت و بزرگوارى:
...واِذا مَرّوا بِاللَّغوِ مَرّوا كِرامـا. فرقان (25) 72
9. برخورد نيكو در مقابل بديهاى ديگران، سبب كرامت و بزرگى:
...ويَدرَءونَ بِالحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ... * ...والمَلـئِكَةُ يَدخُلونَ عَلَيهِم مِن كُلِّ باب * سَلـمٌ عَلَيكُم بِما صَبَرتُم... . رعد (13) 22 - 24
7. پيروى از هدايت الهى
10. پيروى از هدايت الهى، مايه احترام و كرامت خدا:
...والسَّلـمُ عَلى مَنِ اتَّبَعَ الهُدى. طه (20) 47
8. تسليم
11. تسليم محض خدا شدن ، موجب دستيابى به مقام عبوديّت و كرامت:
وقالُوا اتَّخَذَ الرَّحمـنُ وَلَدًا سُبحـنَهُ بَل عِبادٌ مُكرَمون * لا يَسبِقونَهُ بِالقَولِ وهُم بِاَمرِهِ يَعمَلون.انبياء (21) 26 و 27
9. تقوا
12. تقوا، موجب نيل آدمى به كرامت و بزرگوارى، در پيشگاه الهى:
يـاَيُّهَا النّاسُ...اِنَّ اَكرَمَكُم عِندَ اللّهِ اَتقـكُم... .حجرات (49) 13
10. خوف از عذاب
13. ترس و نگرانى از عذاب الهى، موجب كرامت در بهشت:
والَّذينَ هُم مِن عَذابِ رَبِّهِم مُشفِقون * اِنَّ عَذابَ رَبِّهِم غَيرُ مَأمون * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون.معارج (70) 27 و 28 و 35
11. دفاع از انبيا(عليهم السلام)
14. دفاع از رسولان الهى تا مرز شهادت، موجب نيل به كرامت:
وجاءَ مِن اَقصَا المَدينَةِ رَجُلٌ يَسعى قالَ يـقَومِ اتَّبِعوا المُرسَلين * اِتَّبِعوا مَن لا يَسـَلُكُم اَجرًا وهُم مُهتَدون * اِنّى ءامَنتُ بِرَبِّكُم فَاسمَعون * قيلَ ادخُلِ الجَنَّةَ قالَ يــلَيتَ قَومى يَعلَمون * بِما غَفَرَ لى رَبّى وجَعَلَنى مِنَ المُكرَمين. يس (36) 20 و 21 و 25 ـ 27
12. دفاع از توحيد
15. دفاع از توحيد، مايه كرامت و عزتمندى:
وجاءَ مِن اَقصَا المَدينَةِ رَجُلٌ يَسعى قالَ يـقَومِ اتَّبِعوا المُرسَلين * اِتَّبِعوا مَن لا يَسـَلُكُم اَجرًا وهُم مُهتَدون * وما لِىَ لا اَعبُدُ الَّذى فَطَرَنى واِلَيهِ تُرجَعون * ءَاَتَّخِذُ مِن دونِهِ ءالِهَةً اِن يُرِدنِ الرَّحمـنُ بِضُرّ لا تُغنِ عَنّى شَفـعَتُهُم شيــًا ولا يُنقِذون * قيلَ ادخُلِ الجَنَّةَ قالَ... * بِما غَفَرَ لى رَبّى وجَعَلَنى مِنَ المُكرَمين.يس (36) 20 ـ 23 و 26 و 27
13. سجده
16. سجده و انقياد در برابر خدا، موجب كرامت انسانى:
اَلَم تَرَ اَنَّ اللّهَ يَسجُدُ لَهُ...ومَن يُهِنِ اللّهُ فَما لَهُ مِن مُكرِم... . حجّ (22) 18
17. مأموريت ملائكه براى تكريم و تعظيم آدم(عليه السلام)با سجده بر او:
واِذ قُلنا لِلمَلـئِكَةِ اسجُدوا لاِدَمَ فَسَجَدُوا... .[12]بقره (2) 34
14. عفّت
18. پاكدامنى و اجتناب از آلودگيهاى جنسى، موجب كرامت در بهشت:
والَّذينَ هُم لِفُروجِهِم حـفِظون * اِلاّ عَلى اَزوجِهِم اَو ما مَلَكَت اَيمـنُهُم فَاِنَّهُم غَيرُ مَلومين * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون.معارج (70) 29 و 30 و 35
15. وحى
19. القاى وحى به محمّد(صلى الله عليه وآله) و توانمند ساختن وى بر قرائت قرآن، مايه تكريم آن حضرت از سوى خدا:
اِقرَأ ورَبُّكَ الاَكرَم. علق (96) 3
16. وفاى به عهد
20. وفاى به عهد و پيمان، موجب عزّت و كرامت، در بهشت:
والَّذينَ هُم لاَِمـنـتِهِم وعَهدِهِم رعون * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون. معارج (70) 32 و 35
17. نماز
21. پيوسته به جاى آوردن نماز، موجب كرامت آدمى در بهشت:
اِلاَّ المُصَلّين * اَلَّذينَ هُم عَلى صَلاتِهِم دائِمون * اُولـئِكَ فى جَنّـت مُكرَمون.معارج (70) 22 و 23 و 35