این نشست که بنا به سنت هر ساله در حال برگزاری است، صرف طرح دیدگاهها، بیان معضلات و مشکلات مرتبط با تئاتر استانها، توجه به ظرفیتهای این هنر در میان اقوام مختلف ایرانی بهویژه در مبحث پرداختن به تئاتر دینی و آئینی که هر یک از مناطق ایران سهمی ویژه در آن دارند، میشود.
برای بررسی مباحث مطرح شده در نشست دو روزه امسال چشمانداز تئاتر استانی و اینکه باید به چه نکاتی در جهت بالندگی تئاتر استانها و شکوفایی استعدادها و ظرفیتهای موجود در آنها توجه شود، قصد داریم با رؤسای انجمن هنرهای نمایشی استانهای کشور سلسله گفتوگوهایی ترتیب دهیم.
در آغاز با بابک نهرین، رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان آذربایجان شرقی پیرامون این موضوع گفتوگویی ترتیب دادهایم که در ادامه میخوانید:
ـ نشست دو روزه چشمانداز تئاتر استانی امسال را به شکل کلی چگونه ارزیابی میکنید؟
هر ساله در زمانی مشخص مدیران و مسئولان تئاتر از سراسر کشور گردهم آمده و به طرح موضوعات مختلفی که اغلب بررسی مشکلات و معضلات موجود بر سر راه تعالی تئاتر استانهاست میپردازند؛ هر چند که منعقد شدن این نشست کار مؤثر و مثبتی است اما باید گفت که طی این چند ساله که شاهد برگزاری این سلسله نشستها هستیم، اغلب رویدادها و اتفاقات در آن در حد حرف باقی مانده و هیچگاه جامه عمل نمیپوشد.
ـ یعنی دستور جلسه از پیش تعیین شده است و از شما موارد پیشنهادی در قالب طرح موضوع را طلب نمیکنند؟
مدتی قبل از برگزاری نشست از ما سرفصلهایی که قرار است در نشست به عنوان مسائل مهم تئاتر استانی پیرامون آنها صحبت شود را مطالبه میکنند و اتفاقاً مباحثی هم که مطرح میشود مواردی است که مد نظر ماست اما بحث بر سر این است که این مسائلی که در پیشگاه مسئولان راجع به آنها صحبت میشود در حد درددل باقی میماند و هیچ عزمی برای رفع آنها وجود ندارد.
ـ میتوانید به مواردی از مسائل و مشکلات موجود در تئاتر استانهاست اشاره کنید؟
مشکلات پیش روی تئاتر استانی، مشکلات زیرساختی است؛ تئاتر استانها از ظرفیت و قابلیت بالایی در زمینه پرداختن به تئاتری بهویژه با محوریت موضوعات دینی و آئینی برخوردار است اما هیچ یک از امکانات حتی در استانهایی که شاید تصور شود وضعیت بهتری نسبت به سایر استانهای محروم دارند و فاصله کمی با تهران دارند، جوابگوی این ظرفیت و قابلیت نیست. با این توصیف دیگر باید در مورد تئاتر سایر شهرستانهای موجود در یک استان که اتفاقاً سرشار از استعدادهای گمنام در زمینه هنرهای نمایشی هستند صرفنظر کرد؛ شهرستانهایی که سرشار از آئینهای محلی و قومی نمایشی هستند که بسیاری از آنها ریشه در باورهای اعتقادی و دینی مردم دارد و به شکل اسفناکی به حال خود رها شدهاند.
ـ اشاره به نکته خوبی کردید؛ ظرفیت بالای تئاتر استانی در زمینه تئاتر دینی و ارزشی که منجر به این میشود که بسیاری از گروهها در جشنوارههای تئاتر دینی و موضوعی خوش بدرخشند؛ آیا ویژه این گروهها حمایتی صورت میگیرد؟
واقعیت این است که اجرای آثار نمایشی با موضوعات دینی و ارزشی توسط این گروهها در حد یکی دو اجرای جشنوارهای خلاصه میشود و آنها هیچگاه فرصت برای عرضاندام و مطرح ساختن قابلیتهای خود در قالب اجراهای عمومی پیدا نمیکنند.
حتی اگر این گروهها دلخوش به اجرای تئاتر در فلان جشنواره تئاتر دینی و ارزشی باشند نیز که باید گفت این رویدادها یا در حال تعطیل شدن هستند و یا به شکلی کاملاً محدود اثر تئاتری برای شرکت در جشنواره خود پذیرش میکنند؛ نمونه بارز آن جشنواره «تئاتر رضوی» است که امسال پذیرش آثار آن به حداقل خود رسیده است و گروههای تبریزی که همیشه در این رویداد خوش میدرخشیدند با وجود آنکه چند کار پیشنهاد شد اما فاقد نماینده در این رویداد تئاتر دینی است.
ـ پیشنهاد شما برای برگزاری ادوار آتی نشستهای چشمانداز تئاتر استانی چیست؟
نظر من این است که اگر قرار است این اجلاس در حد حرف باقی بماند هیچگاه برگزار نشود و به جای آن بودجهای که صرف برگزاری و دعوت میهمان میشود را اختصاص به چند گروه تئاتری کنند تا در مراکز استانی به اجرای تئاتر بپردازند، تصور میکنم چنین اتفاقی علاقهمندی بیشتری در میان اهالی و مخاطبان استان را نسبت به هنرهای نمایشی به همراه خواهد داشت.
ـ در پایان در مورد فعالیتهای انجمن هنرهای نمایشی آذربایجان شرقی در حوزه تئاتر دینی و ارزشی توضیح بفرمایید؟
این استان با وجود مضایق مالی که با آن مواجه است اما در زمینه برگزاری محافل نمایشی دینی و مذهبی بسیار پویاست، ما در ایام محرم و صفر مجالس تعزیهخوانی و آئینی بسیاری را در سطح استان برگزار میکنیم، نمونه بارز یکی از این محافل برگزاری مراسم نمایشی «شمیم یاس» است که اکنون هفده دوره است که بلافصل در ایام فاطمیه مشغول برگزاری آن هستیم.