فریضه حج، معنایی گمشده در سینما/برائت از مشرکان، سوژه‌ای مناسب برای تولیدات سینمایی است

حمید بهمنی؛ کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌‌وگو با خبرنگار ایکنا با بیان این‌که ظرفیت‌های پرداختن به موضوعاتی چون حج بسیار زیاد است، اظهار کرد: درباره جایگاه موضوعات دینی در سینما بحث‌های بسیاری مطرح می‌شود که عمدتاً نیز به کم‌کاریهای این حوزه توجه دارد، اما درباره جایگاه فریضه عبادی و سیاسی حج بسیار کمتر از دیگر موضوعات دینی حرف زده شده است. من دلیل این امر را در یک نکته بسیار مهم معنا می‌کنم. آن‌هم این‌که به دلیل حاکمیت آل سعود در عربستان به فیلمسازان به ویژه سینماگران ایرانی اجازه داده نمی‌شود تا در آن کشور کار فیلمسازی کنند.

وی افزود: توجیهاتی که از سوی حاکمیت عربستان برای عدم اجازه  فیلمبرداری مطرح می‌شود نیز هیچ ربطی به واقعیت‌های موجود ندارد، چراکه آنها حفظ حرمت‌ امکان مقدسه را دلیل این سخت‌گیریها می‌دانند، درصورتی‌که همه می‌دانند این بهانه تنها به این دلیل است تا دوربین‌های خارجی به آن کشور نرود، زیرا سران آل سعود خوب می‌دانند اگر قرار باشد دوربین‌هایی غیر از دوربین‌های حکومتی اقدام به برداشتن تصویر کنند آبروی آنها در جهان خواهد رفت، هرچند که هم‌اکنون نیز چندان آبرویی در دنیا ندارند.

این کارگردان ادامه داد: اما جدا از مباحث سیاسی که سد راه تولیدات مورد نظر شده، می‌خواهیم بررسی کنیم که پرداختن به موضوعاتی چون حج چه دستاوردهایی می‌تواند در بر داشته باشد؟ ما اگر تاریح چهار دهه گذشته را بررسی کنیم شاید تنها یک یا دو کار را بتوانیم نام ببریم که در عربستان فیلمبرداری شده باشد، اما فیلم‌هایی بسیاری بوده‌اند که در آنها به صورت غیرمستقیم موضوع حج مد نظر قرار گرفته است. در این کار موضوع حج است، اما داستان به حاشیه‌های این رویداد عبادی و سیاسی توجه کرده است.

بهمنی با بیان این‌که حج قادر است عاملی در جهت وحدت مسلمانان باشد، بیان کرد: در شرایط فعلی که بنگاه‌های تبلیغاتی غرب از ابزارهای مختلف استفاده می‌کنند تا بین مسلمانان تفرقه ایجاد کنند این اعمال حج است که انتظار می‌رود تمام نقشه‌های دشمن را نقش بر آب کند و عاملی در جهت تقویت اتحاد بین مسلمانان جهان باشد. این ظرفیت نیز تنها کارکرد داخلی ندارد، بلکه با یک ساختار مناسب قادریم از آن در سطح بین‌المللی استفاده برد.

این کارگردان ادامه داد: توصیه من این است در آثاری که با محوریت حج ساخته می‌شود تا حد امکان  از پرداختن به موضوعاتی که باعث ایجاد نفاق می‌شود پرهیز شود، زیرا شاید سازنده از پرداختن به برخی موضوعات نظر خاصی نداشته باشد، اما مغرضان منتظرند تا از هر نکته‌ای برای ضربه زدن به آموزه‌های اسلامی بهره برند، البته به نظرم نکات مشترک به اندازه‌ای در جهان اسلام زیاد و گسترده است که دیگر چندان نیازی نیست کارگردان دست به پژوهش زیاد زند تا به آموزه‌های مد نظر برسد.

وی در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: برای مثال از بحث پوشش شروع می‌کنم. شاید در هیچ جای دنیا نتوان مراسمی را یافت که جمعیتی میلیونی به طور یکسان با پوششی هماهنگ خداوند یکتا  را ستایش کنند. این اتفاق به نظرم از جمله زیبایی‌های شکفت‌انگیزی است که در فیلم‌های سینمایی، زیبایی خاصی برای تصویرگری دارد به ویژه در بحث درام‌پردازی، آدم‌های مختلفی که کنار هم قرار می‌گیرند. این ظرفیت را به وجود می‌آورند که برای هر یک از حجاج قصه‌‌ای خاص گفته شود.

بهمنی ادامه داد: موضوع دیگری که من از آن به عنوان ظرفیت‌های حج نام می‌برم، بحث برائت از مشرکان است. یکی از اعمال حج، بحث برائت از مشرکان است. این اتفاق در سینما به صورت مستقیم امکان تصویرگری آن وجود ندارد، زیرا رژیم آل سعود اجازه چنین کاری را به هیچ فیلمسازی نمی‌دهد، اما در قالب داستان‌های روز می‌توان به این موضوع پرداخت. برای مثال اگر بتوانیم در فیلم‌های خود چهره استعمارگران را به خوبی در کارمان تصویر کنیم به نوعی در جهت همان برائت از مشرکان عمل کرده‌ایم. در این رابطه به سینمای دفاع مقدس اشاره می‌کنم. در ایام جنگ کشورهایی که امروز شعار حقوق بشر را سر می‌دهند به رژیم بعث سلاح‌های شیمایی می‌فروختند، اگر در سینما بتوانیم این کار را به صورت خوبی افشا کنیم، معتقدم در جهت برائت از مشرکان قدم برداشته‌ایم.

وی در پاسخ به این سؤال که فیلمسازی در حج هیچگاه تکراری نخواهد شد، گفت: فیلمسازی در این حوزه از جمله عرصه‌هایی است که هیچگاه تکراری نخواهند شد، چون به اندازه‌ای در آن گوناگونی وجود دارد که تکراری نمی‌شود. در این رابطه یک نکته بسیار مهم وجود دارد که هرگز نباید آن را فراموش کرد، آن‌هم این‌که دولت و نهادهای دولتی می‌توانند در این حوزه کمک‌های شایان توجهی به سینما کنند، چون بخش خصوصی عموماً از سرمایه‌گذاری در این حوزه پرهیز می‌کند.

کارگردان فیلم «گلوکاه شیطان» تأکید کرد: مشارکت دولتی در این حوزه تنها یک رفتار فرهنگی نیست، بلکه یک تکلیف است، چون رژیم آل سعود با رفتار خود تا به امروز باعث شهادت بسیاری از حاجیان شده است، پس باید در این زمینه فیلم تولید کرد تا دنیا بداند کسانی که نام خادم‌‌الحرمین را به روی خود گذاشته‌اند، در حقیقت شیطان‌صفتانی هستند که در راستای سیاست‌های شیطان بزرگ حرکت می‌کنند.

بهمنی در پایان تصریح کرد: ساخت فیلم در حوزه حج تنها ساخت فیلم داستانی نیست، بلکه سینما گونه‌های مختلفی دارد که می‌شود از آنها برای رسیدن به هدف مورد نظر سود برد. در این زمینه به سینمای مستند اشاره می‌کنم که به نظرم اگر به شکل خوبی تولید شود قادر است دست‌آوردهای فراوانی به همراه داشته باشد.

گفت‌و‌گو از داود کنشلو

انتهای پیام