به گزارش ایکنا؛ سومین نشست از سلسله گفتگو‌های تشکل‌های دانشجویی با عنوان «تشکل‌های دانشجویی از ابتدای انقلاب تاکنون»، با حضور نائمه علی‌نژاد، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو دانشگاه تربیت مدرس؛ پویا سلیمانی، مسئول سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف و محمد آبشاری، نماینده جامعه اسلامی دانشگاه تهران، عصر روز سه‌شنبه، 16 بهمن‌ماه، در کانون اندیشه جوان برگزار شد.
نائمه علی‌نژاد در آغاز به بیان نظرات خود پیرامون تاریخچه و عوامل شکل‌گیری تشکل‌های دانشجویی پرداخت و اظهار کرد: وقتی نهاد دانشگاه تأسیس شد تعداد دانشجویان خیلی کم بود. به همین دلیل در آن دوره هدف دانشگاه تربیت نیروی انسانی فرهیخته بوده است. هر چه جلوتر می‌رویم تعداد دانشجویان زیاد می‌شود و اهمیت تحصیل و آموزش و پرورش بیشتر نمایان می‌شود. در چنین شرایطی دیگر اولویت دانشگاه تربیت نیروی انسانی فرهیخته نیست، بلکه تربیت نیروی کار است. در این وضعیت دولت نمی‌تواند همگام با افزایش تعداد دانشجویان کارکرد نهادهای آموزشی خودش را پایاپای جلو ببرد. به همین خاطر یکسری مطالباتی شکل می‌گیرد که این مطالبات می‌تواند جرقه یکسری جنبش‌های دانشجویی در سطح دانشگاه باشد. این ابتدایی‌ترین دلیل شکل‌گیری جنبش‌های دانشجویی در سطح دانشگاه بوده است.
وی ادامه داد: انجمن اسلامی از سال 1320 توسط یک جناح فکری مسلمان در برابر حزب توده شکل گرفت. هسته اولیه این جریان آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان بود. هدف اصلی تشکیل انجمن اسلامی ایجاد یک نهاد اسلامی متشکل از افرادی بوده است که یک خوانش جدید از اسلام داشتند و به همین دلیل نه در گروه سنت‌گرای اسلامی قرار می‌گرفتند و نه در گروه‌های چپ و مارکسیست. بنابراین این گروه به عنوان یک گروه مسلمان که خوانش متفاوت‌تر و مدرن‌تری از اسلام داشتند، شکل گرفت و در کنار اهداف صنفی و فرهنگی خودش، مبارزات سیاسی خود را رقم زد. به جرأت می‌توانیم بگوییم بیشترین نقش برای پیروزی انقلاب اسلامی را انجمن‌های اسلامی بر عهده داشتند.
در ادامه نشست پویا سلیمانی به توضیح درباره ضرورت شکل‌گیری بسیج دانشجویی پرداخت و گفت: سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که بر اساس کدام ضرورت، امام انقلاب با وجود اینکه انجمن اسلامی مهم‌ترین مرکز تجمع انقلابی‌ها به شمار می‌آمد و کار خودش را هم خوب انجام می‌داد، فرمان تشکیل بسیج دانشجویی را صادر می‌کند؟ به نظر من این نقطه نقطه حساسی در تاریخ تشکل‌های دانشجویی به شمار می‌آید. پیام تشکیل بسیج دانشجویی و طلاب حدود یک صفحه و نیم است. اوصافی که امام خمینی(ره) برای بسیج دانشجویی و طلاب ذکر می‌کند، همچنین وظایفی که بر عهده این تشکل می‌گذارد سابقه نداشته است. مثلا امام در آنجا اشاره می‌کند وظایف شما کاملا جهانی است، یا اینکه می‌فرمایند: جلوگیری از نفوذ شرق و غرب در دانشگاه‌ها تنها و تنها با بسیج امکان‌پذیر است. اینها جملات شخصی است که یکی از بزرگترین انقلاب‌های قرن اخیر را انجام داده است. امام خمینی(ره) آینده انجمن‌های اسلامی را تا حدی منفک از اسلام می‌دید. من حس می‌کنم ایشان پیش‌بینی می‌کردند تشکلات دانشجویی در آینده خودش، به یک معنا به نقطه‌ای که انقلاب اسلامی می‌خواهد نمی‌رسد و به همین خاطر بسیج دانشجویی را تشکیل دادند.
محمد آبشاری در ادامه نشست به رسالت جامعه اسلامی دانشجویان اشاره کرد و یادآور شد: تشکل‌های دانشجویی بستری برای رشد و تربیت نیرو برای این نظام به شمار می‌آیند و هر کدام از ما قرار است در قالب این تشکل‌ها برای نظام رشد پیدا کنیم. در سال 75 که اولین کنگره دانشجویی جامعه اسلامی دانشجویان برگزار شد آقای خامنه‌ای در پیام خود به این کنگره بر سه نکته تأکید فرمودند: کار ایجابی بکنید، نه سلبی؛ کار کیفی بکنید، نه کمی؛ با بدنه اصلی روحانیت ارتباط بگیرید. اگر شما سوال کنید چرا انجمن اسلامی کم نیرو دارد، پاسخ این است که چون رسالتی که آقای خامنه‌ای بر دوش ما گذاشته این بوده که کار کیفی بکنید. برای کار کیفی باید افرادی را جذب کنی که بتوانند سر منشأ باشند و عده‌ای را رهبری بکنند. رسالت جامعه اسلامی دانشجویان، تربیت نیروی کیفی برای انقلاب بوده است. نیرویی که ضعف محتوا نداشته باشد و در شرایط کنونی نظام، دانشجویی دولت‌ساز به شمار آید.
علی‌نژاد در ادامه نشست بر ویژگی استقلال‌طلبی انجمن اسلامی تأکید کرد و گفت: اولین خصوصیت جنبش این است که دانشجویی است، دومین ویژگی این است که خودجوش است و وابسته به یک نهاد بیرون از دانشگاه نیست. آن چیزی که هویت اصلی جنبش دانشجویی را تشکیل می‌دهد، حفظ استقلال و فاصله گرفتن از قدرت است. ما یک تشکل دانشجویی هستیم که بارزترین ویژگی‌‌اش خودجوش بودن و دانشجویی بودن است و به تبع آن استقلال دارد. با این وجود ممکن است در بازه‌های زمانی مختلف، خودمان را با توجه به تاریخچه‌ای که داریم و مبنای گفتمانی که بر اساس آن رشد پیدا کردیم، به یک گفتمان یا جریانی بیرون از دانشگاه نزدیک‌تر ببینیم. طبیعتاً ما خودمان را ذیل یک گفتمان تعریف می‌کنیم، اما این بدان معنا نیست که خودمان را وابسته به یک نهاد بیرون از دانشگاه بدانیم، خواه دولت باشد و خواه یک حزب سیاسی.
پویا سلیمانی در همین خصوص اذعان کرد: امام خمینی(ره) بسیج دانشجویی را به این دلیل تشکیل ندادند که از یک جریان یا شخص خاص حمایت کند. با این وجود افتخار ما این است که ما پیرو امام حیّ خودمان هستیم. اتفاقا شاید تفاوت‌ها از همین نقطه آغاز شود. اصلی‌ترین دلیلی که امام را برآن داشت تا بسیج دانشجویی را تشکیل دهد این بود که عقبه انجمن‌های اسلامی به ولایت فقیه بر نمی‌گشت. باید عرض کنم اتصال ما به امام حیّ به معنای وابستگی مالی نیست، بلکه مقصود، وابستگی معنوی است.
وی افزود: سیاست‌مدارها ارزش جنبش دانشجویی را می‌دانند و به همین دلیل تلاش دارند یک جریانی را به نفع خودشان مصادره کنند تا بتوانند حرفشان را در فضای دانشگاه که فضای نخبگانی جامعه است بیان کنند. تمام دولت‌ها سعی کرده‌اند به این هدف برسند و تشکل‌های مختلفی هم بوده‌اند که به این خواسته تن دادند و در برهه‌های خاص پیاده نظام احزاب شدند. پیاده نظام به این معنا که شما بدون تفکر القائاتی که از بیرون به شما منتقل می‌شود در دانشگاه پیاده کنید بی آنکه بیاندیشید این حرف درست است یا غلط. قطعاً بسیج دانشجویی هم از این جریان زخم خورده است؛ اما سیر کلی بسیج دانشجویی اینگونه نبوده است. البته تعریف من از نهادهای بیرونی با تعریف دوستان متفاوت است. تعریف من از نهادهای بیرونی نهادهایی است که تلاش دارند جریان دانشجویی اصیل را به نفع خودشان مصادره کنند تا از آرمان‌خواهی و ضدیت با استکبار دست بکشند. این جریانات تاکنون نتوانستند تأثیر جدی بر بدنه بسیج دانشجویی داشته باشند.
در ادامه، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو دانشگاه تربیت مدرس به تبیین وضعیت مطالبه‌گری تشکل خود پرداخت و گفت: طبیعتا ما از شخص رئیس جمهور حمایت نمی‌کنیم، بلکه از یک گفتمانی حمایت می‌کنیم که احساس می‌کنیم آن گفتمان به خواسته‌های ما و به روایتی که از انقلاب و اسلام داریم نزدیک‌تر است و بهتر می‌توانیم مطالبات خودمان را در آن بستر جلو ببریم. من این نقد را به خودمان هم وارد می‌دانم که تشکلات دانشجویی علی رغم حمایت از یک جریان خاص در جایی که باید مطالبه‌گری می‌کردند آن طور که شایسته بود مطالبه‌گری نکردند. یک دلیلش مسائل امنیتی بوده، یک دلیلش اختلافات تشکیلاتی بوده است. با این وجود من قبول دارم که به عملکرد دولت نقد وارد است، در عین حال تأکید می‌کنم من دولت را مشکل اصلی نمی‌بینم بلکه دولت را بخشی از مشکل یک مجموعه کلان‌تر می‌بینم. به نظرم هر کسی در هر جایی که هست باید انتقاد بکند. ما نیز هر جا نقدی وارد باشد از آن تبری نمی‌جوییم و انتقاد می‌کنیم و اگر انتقاد نکردیم به دلیل ضعف ماست. اتفاقاً همه تشکل‌ها باید نقد منصفانه داشته باشند.
در ادامه نشست محمد آبشاری، نماینده جامعه اسلامی دانشگاه تهران خاطر نشان کرد: من از ابتدای صحبتم این نکته را عرض کردم که برچسب اصول‌گرا و اصطلاح‌طلب به خودمان نزنیم، بگوییم انقلابی یا غیر انقلابی. بناست که ما در چهارچوب نظام در دانشگاه فعالیت بکنیم و برای بقای نظامی که از اسلام به عنوان کامل‌ترین و جامع‌ترین دین حاضر برآمده است قدم برداریم. طبیعتا اگر می‌خواهیم در دانشگاه به عنوان تشکل انقلابی فعالیت بکنیم باید در این راستا باشد. تلاش جامعه اسلامی این بوده است که دانشجویان را به مبانی اصیل آشنا کند و جنگ اصلی را در حوزه تفکر مطرح کند و نه جنگ میان افراد. افراد روی یک تفکر و گفتمان به فعالیت می‌پردازند. ما در جامعه اسلامی با توجه به رسالتی که بر دوش داریم، با توجه به صحبت‌های امام خمینی(ره) و آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در برهه‌های مختلف نظام و انقلاب موضع‌گیری کردیم تا رسالت خود را نشان دهیم.
در پایان نشست، نائمه علی‌نژاد پیش‌بینی خود از آینده انجمن اسلامی دانشجویان را چنین بیان کرد: الآن نسل چهارم انقلاب وارد فضای دانشگاهی می‌شوند و طبیعتا نیازهایشان و نوع نگاهشان به انقلاب با نسل دوم و سوم متفاوت است. از این جهت مطالبات عوض شده و مسائل جزئی جای خود را به مسائل کلان داده است. با این توصیف، نوع فعالیت با دوره‌های قبل متفاوت شده است. از این جهت به نظرم سوق دادن جنبش دانشجویی در بلند مدت به سمت نهادسازی مهم‌ترین کار جنبش‌های دانشجویی در آینده به شمار آید.
سلیمانی در همین زمینه اذعان کرد: من احساس می‌کنم بسیج دانشجویی راهبرد خودش را در مطالبه‌گری تخصصی و ارائه راهکار برای حل مشکلات کشور می‌داند و با حضور میدانی سعی دارد بیشتر با مشکلات کشور آشنا شود. در اثر این امر می‌توان نقد واقعی‌تری ارائه داد، همچنین راهکار واقعی‌تری پیشنهاد کرد.
انتهای پیام