نشریه «بصیرت و تربیت اسلامی» در ایستگاه 49

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از نشریه علمی «بصیرت و تربیت اسلامی» مقالاتی با عناوین «تبیین گفتمان ریاست سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران» نوشته محمد بازرگانی؛ «بررسی مفهوم «نفوذ» در اندیشه سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» به قلم رضا دوستدار و صفی‌الله ذوقی؛ «مبانی، ملا ک ها و راهکارهای «تعالی معنوی» بر اساس قرآن کریم» تالیف حیدر سهرابی و محمد عبدالرحیمی؛ «الزامات و فرآیندهای تحولی ناجا در عرصه تحقق دولت اسلامی مبتنی بر منظومه فکری مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)» نوشته رمضان شعبانی سارویی؛ «نقش سازمان عقیدتی سیاسی در فرهنگ‌سازی سیاسی در نیروی انتظامی» تالیف یوسف ترابی و محمدجواد نصرالله‌زاده؛ «تحلیل اصل «عزّت» در اندیشه قرآنی آیت‌الله خامنه‌ای( مدظله العالی)» به قلم روح الله داوری و محمدتقی دیاری بیدگلی منتشر شده است.

 

 

نویسنده مقاله «تبیین گفتمان ریاست سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران» در چکیده نوشتار خود آورده است: مقام معظم رهبری(مدظله العالی) فرمودند: «تولید گفتمان و تبدیل آن به گفتمان ‌غالب، قدم اول تحقق یک خواسته است و بسیاری از مشکلات را برطرف و کارها را تسهیل می‌کند».گفتمان در اندیشه مقام معظم رهبری جایگاه والایی دارد؛ تا به آنجا که ایشان شرط لازم تحقق نظریه‌ها و حتی آرمان‌های متعالی انقلاب را گفتمان‌سازی دانسته و به‌ کرات بر ضرورت آن تأکید ورزیده‌اند. به بیان ایشان گفتمان شعاری پُرمحتوا و حاکی از حقیقت قابل‌گسترش فکری است که جهت‌دهنده و برانگیزاننده است، گفتمان هر جامعه مثل هواست، همه تنفسش می‌کنند چه بدانند، چه ندانند، چه بخواهند، چه نخواهند. در نگاه ایشان اولین گام برای تحقق هر خواسته‌، تبدیل آن به گفتمانی پذیرفته‌شده است و گفتمان‌سازی رافع مشکلات و تسهیل‌گر کارها است و وقتی چیزی به‌صورت گفتمانِ پذیرفته‌شده درآمد و خواستِ عمومی شد، طبعاً تحقّق پیدا می‌کند. رئیس محترم سازمان عقیدتی سیاسی ناجا فرمودند: «رسیدن پلیس به تراز انقلاب اسلامی باید در نیروی انتظامی به یک گفتمان و دغدغه تبدیل شود. ان‌شاءالله با آماده شدن بستر فکری و تبدیل‌شدن این موضوع پلیس در تراز انقلاب اسلامی به یک گفتمان عمومی، بتوانیم شاهد تحقق آن باشیم».

 

روش تحلیل گفتمانی که در این پژوهش به‌کاررفته است، روشی کثرت‌گرا است که با ایده گرفتن از مدل نورمن فرکلاف و تحلیل مضمون، دو گونه تحلیل کمی و کیفی و سه سطح توصیف و تفسیر و تبیین را موردتوجه قرار می‌دهد. تبدیل گفتمان تولید شده به گفتمان غالب سازمان، به تعبیر مقام معظم رهبری بر عهده خواص سازمان است تا با تبلیغ و ایجاد فضای لازم و تبلور عملی آن، بسترهای تحولِ تعالی مدار سازمان را با ائتلافی توانمند برای حرکت جمعی در جهت تحقق مطالبات فرمانده معظم کل قوا فراهم آورند.

 

 

در طلیعه نوشتار «بررسی مفهوم «نفوذ» در اندیشه سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» می‌خوانیم پژوهش حاضر درصدد است معنا، چیستی، چرایی و انواع نفوذ را در اندیشه‏ رهبر معظم انقلاب (دامت برکاته)  مورد پرسش و پژوهش قرار دهد و ابعاد مختلف موضوع را از منظر ایشان واکاوی نماید. این پژوهش به این پرسش، پاسخ می‌دهد که: نفوذ در اندیشه مقام معظم رهبری چه مفهومی دارد؟

 

روش تحقیق: روش تحقیق حاضر، کیفی و از نوع تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک) به شیوه مضامین شبکه­ای است. جامعه آماری در این تحقیق شامل تمامی سخنرانی‌هایی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۹۷ در مورد نفوذ ایراد نمودند. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‏ای با ابزار فیش‏برداری و مراجعه به منابع دست‌اول، یعنی سخنرانی‏های مقام معظم رهبری، مستند به سایت ایشان است. یافته‌ها، به شیوه تحلیل مضمون بیانات ایشان در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۷ موردتحلیل قرار گرفته است.

 

به‌طورکلی نفوذ شامل انواع مختلف نفوذ فرهنگی، نفوذ سیاسی، نفوذ امنیتی و نفوذ اقتصادی است و نفوذ دشمن به‌صورت همه‌جانبه است. در رابطه با شیوه‌های نفوذ دشمن، مهم‌ترین شیوه، رخنه در کشور است که این رخنه در دستگاه‌های دولتی و خصوصی، به‌صورت شخصی یا جمعی و در انواع مختلف نفوذ، وجود دارد. هدف نفوذ دشمن را می‌توان در کلی در مفهوم نابودی خلاصه کرد. همچنین انگیزه اصلی نفوذ دشمن را می‌توان سلطه و ادامه تجربه تاریخی استکبار و استثمار بیگانگان دانست. راهکارهای مقابله با نفوذ دشمن، از دیدگاه مقام معظم رهبری، افزایش آگاهی‌، هوشیاری و شناخت نقشه نفوذ دشمن در ابعاد فرهنگی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی است.

 

 

نویسنده مقاله «مبانی، ملاک‌ها و راهکارهای «تعالی معنوی » بر اساس قرآن کریم» در طلیعه نوشتار خود آورده است: تعالی معنوی از اساسی‌ترین مباحث مطرح‌شده در حوزه علوم اسلامی است و آیات و روایات متعددی در این مورد وجود دارد. این تحقیق، به‌دنبال آشکارسازیِ مبانی، ملاک‌ها و راهکارهای «تعالی معنوی» بر اساس آموزه­های قرآنی، و تبیین چیستی و چگونگیِ رخدادِ آن است. در این راستا، با استفاده از مستندات نقلی، بر ذومراتب بودنِ سه آیه عظیم الهی: انسان، قرآن و جهان استدلال شده و نیز به تناظر آیات آفاقی و انفسی اشاره شده است و بر اساس مبانی مذکور، تعریفی از «تعالی معنوی» ارائه گردیده است.

 

مقاله حاضر به روش تحلیل محتوا و با رویکرد کیفی، آیات قرآن کریم را موردبررسی قرار داده است. به‌منظور احصای آموزه‌های قرآنی و روایی تعالی معنوی و تفسیر داده‌های تحقیق، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. در بررسی ادبیات تحقیق، قرآن کریم، کتاب‌های تفسیری شیعه و اهل سنت، منابع روایی و مقاله‌های مرتبط، مطالعه شده است. نرم‌افزارهای قرآنی و حدیثی برای احصای مقوله‌ها و نرم‌افزار مکس‌کیو.دی.‌ای برای کُدگذاری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مورداستفاده قرار گرفته است.

 

بر اساس یافته‌های این تحقیق، تعالی معنوی به‌معنای حرکت صعودی و ارتقای درجه وجودی و حرکت از سطح وجودی ضعیف­تر به‌سوی «بودن» در سطح وجودی قوی­تر است. تعالی معنوی، حرکتی وجودی و صیرورتی به‌سوی مبدأ هستی (شدیدترین مرتبه وجود) در مراتب نفس انسان و مراتب عالَم هستی است که البته با «رشد» و توسعه و بسط وجودیِ سالک همراه می­شود و ملازم با «توبه» و عروج انسان به مراتب والای آیات انفسی و آفاقی و «بهشتی شدن» است. «علم و بصیرت»، «ایمان و تقوی» و «آراستگی به ویژگی‌های بهشتیان» ملاک‌های قرآنی برای تعالی معنوی هستند و «خودشناسی و خداشناسی»، «عبادت خدا»، «طهارت» و «جهاد و مجاهده» ازجمله راهکارهای «تعالی معنوی» هستند.

 

 

در طلیعه مقاله «نقش سازمان عقیدتی سیاسی در فرهنگ‌سازی سیاسی در نیروی انتظامی» می‌خوانیم: سازمان‌های مدیریتی، نقش‌ مهمی در فرایند نیل به اهداف و آرمان‌های سازمان دارند. مطالعه این نقش‌ها و کارکردهای سازمان‌های مدیریتی، به‌گونه‌ای مطالعه جامعه‌شناختی سازمان تلقی می‌شود. سازمان عقیدتی سیاسی از سازمان‌های تابع نیروی انتظامی کشور است که مهم‌ترین کارویژه آن «کمک به تکوین سازمان پلیس و نیروی انتظامی اسلامی و در تراز جمهوری اسلامی ایران» است و نوشتار حاضر، پویشی علمی به‌منظور مطالعه نقش سازمان عقیدتی سیاسی در فرایند نهادینه‌سازی فرهنگ ‌سیاسی مطلوب در نیروی انتظامی است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع موجود متعلق به دیدگاه‌های رهبر انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) و با استفاده از رویکرد نهادگرایی انجام گرفنه است.

 

یکی از کارکردهای مهم سازمان عقیدتی سیاسی، «فرهنگ‌سازی سیاسی» و توسعه و تعمیق فرهنگ سیاسی مبتنی بر هنجارها و ارزش‌های اسلامی در میان منابع انسانی و فرماندهان نیروی انتظامی است که بخشی مهم از حوزه بصیرت سیاسی سازمانی را شامل می‌شود. سازمان عقیدتی سیاسی مأموریت تکوین سازمان پلیس در تراز جمهوری اسلامی ایران را از طریق آموزش و تربیت معرفت‌شناختی و اعتقادی فرماندهان و منابع انسانی پلیس، آموزش و تربیت اخلاقی و رفتاری فرماندهان و منابع انسانی پلیس، آموزش و تربیت سیاسی فرماندهان و منابع انسانی پلیس، فضاسازی معنوی و اخلاقی در درون ساختارهای مختلف نیروی انتظامی، پیشگیری از انحرافات و کژروی‌های فرماندهان و منابع انسانی پلیس، نهادینه‌سازی فرهنگ‌اسلامی به‌عنوان یک «کنش ارزشی» در فعالیت‌های فرماندهان و منابع انسانی پلیس انجام می‌دهد.

 

 

در چکیده مقاله «تحلیل اصل «عزّت» در اندیشه قرآنی آیت‌الله خامنه‌ای( مدظله العالی)» آمده است: یکی از موضوعاتی که در دین مبین اسلام اهمیت فوران دارد چگونگی رابطه دولت اسلامی با دیگر دولت‌ها و به عبارتی «سیاست خارجی» است. بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رهبر کشور بالاترین نقش را در تصمیم‌گیری‌های کلان در زمینه سیاست خارجی نظام دارد. تحلیل بیانیه‌ها و سخنرانی‌های آیت‌الله خامنه‌ای، می‌تواند نشان ‌دهد که تصمیم‌گیری‌ها و دیدگاه‌های ایشان، به چه میزان مبتنی بر مبانی قرآنی است.

 

این مقاله با استفاده از روش «تحلیل محتوا» درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی است: مبانی قرآنی اصل عزّت چیست و عزت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای، چه جایگاهی دارد؟ در این پژوهش پس از تحلیل اصل عزّت به بازشناسی این اصل در قرآن پرداخته‌ شده است؛ بدین‌ معنا که مقولات و نتایج حاصل از بیانات آیت‌الله خامنه‌ای با مقولات و نتایج مفهوم موردنظر در قرآن کریم مقایسه و شباهت‌ها و تفاوت‌ها و میزان تناظر آن‌ها سنجیده و مشخص شده که بیانات رهبر انقلاب اسلامی به چه میزان بر اساس مبانی قرآنی بوده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، مقوله‌های «مفهوم عزّت در سیاست خارجی»، «راه به دست آوردن عزّت در سیاست خارجی»، «عزّت و نرمش قهرمانانه» و «تقابل عزّت و ذلّت» افزون بر اینکه در تحلیل محتوای بیانات آیت‌الله خامنه‌ای استخراج شده، در آیات قرآن کریم نیز مورد توجه قرار گرفته است.