به گزارش ایکنا، به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، احمد خیری، رئیس اداره کتابخانه و اطلاع‌رسانی این دفتر، اظهار کرد: انسان در طول زمان با توجه به روحیه پرسشگری در راستای رفع مسائل و پیشرفت دانش خود، به تولید آثار متنوع علمی و فرهنگی رو می‌آورد و بدون تردید، یکی از عواملی که موجب تداوم و روزآمدی این آفرینش‌های فکری می‌شود، موضوع نقد است.
وی افزود: نقد به‌معنای محک زدن و سنجش کیفیت یک اثر علمی، تلاش می‌کند تا درک کامل‌تری از آن اثر داشته باشیم؛ در نقد سازنده، علاوه بر تشخیص قوت‌ها و ضعف‌ها، رازها و پیچیدگی‌های آن اثر نیز تبیین و تحلیل می‌شود، تا به خواننده در فهم اثر کمک کند.
رئیس اداره کتابخانه و اطلاع‌رسانی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان بیان کرد: معلم شهید استاد مطهری در کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» در معنای نقد می‌نویسد: «به‌طور کلی، برای هر انسانی لازم است که دارای فکر نقادی باشد. قوه نقادی و انتقاد کردن به‌معنای عیب گرفتن نیست؛ بنابراین معنای انتقاد، یک شیء را در محک قرار دادن و به‌وسیله محک زدن به آن، سالم و ناسالم را تشخیص دادن است؛ مثلاً انتقاد از یک کتاب معنایش این نیست که حتماً باید معایب آن کتاب نمودار شود، بلکه هر چه از معایب و محاسن داشته باشد، باید آشکار شود.»
خیری بیان کرد: ترویج نقد کتاب، شاخصی در اختیار علاقه‌مندان به کتاب قرار می‌دهد، تا در گزینش و تهیه کتاب دقت بیشتری داشته باشند و آثار ارزنده و اصیل را از آثار سطحی و سخیف تشخیص دهند؛ در کشور ما به نقد مکتوب کمتر پرداخته می‌شود و اکثر نقدها به شکل شفاهی و به‌صورت کلی درباره محتوا ارائه می‌شود که خالی از اشکال نیست.
وی با اشاره به اینکه در این‌گونه نقدها مخاطب به آنچه می‌شنود، اکتفا می‌کند و ضعف این‌گونه نقد و بررسی‌ها این است که اثر موردنظر به‌طور تخصصی سنجش نمی‌شود و نیز به علت شفاهی بودن ماندگاری ندارد، گفت: این نقدها بیشتر از طرف ناشر و یا انجمن‌های ادبی انجام می‌شود.
رئیس اداره کتابخانه و اطلاع‌رسانی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان بیان کرد: نقدهای تخصصی کمتر اتفاق می‌افتد. اکثر جلساتی هم که در این خصوص در محافل علمی و ادبی ایران مرسوم است، بیشتر حالت ترویجی دارد و به‌جای روشنگری و محک، به معرفی کلی کتاب، ستایش و تمجید از نویسنده بسنده می‌کنند و غالباً فاقد ویژگی‌هایی هستند که از یک جلسه نقد انتظار می‌رود.
وی اضافه کرد: مقوله نقد را با اشکال‌تراشی‌ها و استدلال‌های غیرمنطقی نباید اشتباه گرفت. برخی بر این باورند که نقد کتاب یعنی قضاوتی منفی در مورد اثر، لذا به همین تصور از آن استقبال نمی‌کنند. در این خصوص، منظور ما نقد سازنده، نه مخرب است.
خیری تصریح کرد: منتقدی که متخلق به اخلاق حرفه‌ای باشد، از سر خیرخواهی نقد می‌کند و تمام جنبه‌های مثبت و منفی را در کنار هم می‌بیند، تمام ویژگی‌های اثر را مورد کنکاش و بررسی قرار می‌دهد و بدون تعصب و گرایش جانبدارانه همراه با استدلال منطقی، نقاط قوت و ضعف اثر را ارزیابی می‌کند.
وی ادامه داد: اگر نقد، برخاسته از آگاهی و اطلاع از اصول نقد علمی باشد، یقیناً موجب می‌شود تا نویسندگان احساس کنند که اثر آنها مورد دقت قرار می‌گیرد، در نتیجه تلاش می‌کنند تا در تولید اثر دقت بیشتری داشته باشند.
رئیس اداره کتابخانه و اطلاع‌رسانی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تأکید کرد: منتقد منصف، با نقد عالمانه و بدون هر گونه سوگیری می‌تواند در برابر جریان تبلیغات کاذب بایستد و با نقد اصولی و منطقی، پرده‌ها را از برابر چشم مخاطب کنار بزند، تا وی با خلوص و ارزش واقعی محتوای آن اثر آشنا شود.
وی افزود: در این میان نقدهای علمی و روشمند می‌تواند با آگاهی دادن و ارزیابی، شاخص مطمئنی باشد، تا کار انتخاب آثار فاخر و ارزشمند را برای مخاطبان و علاقه‌مندان تسهیل و آنها را راهنمایی کند. در ارتباط با آداب نقد صحیح باید به تبیین ویژگی‌های مضمون و ساختار اثر، نقد بی‌طرفانه و منصفانه و همچنین طرح نتایج قیاسی و استدلالی توجه داشت که این امر هم مخاطب و هم صاحب اثر را قانع می‌کند.
خیری تصریح کرد: منتقد باید گزاره‌ها و برهان‌هایی که ارائه می‌دهد، در راستای صدق گفته‌های خود باشد؛ گزاره‌هایی منطبق بر پایه‌های اصول علمی و روشمند، تا باور مخاطب تقویت شود. ناقد تلاش می‌کند اگر نوشته‌ای درخور و شایسته است، به دیگران معرفی کند و اگر نوشته‌ای ضعیف و ناپسند است، دیگران را آگاه کند، زیرا برای همگان تشخیص نقاط ضعف امکان‌پذیر نیست.
وی گفت: به‌طور معمول، نقدهایی که خنثی و بدون دلیل و برهان و خارج از چارچوب علمی باشد، مورد استقبال تولیدکنندگان اثر و جامعه عملی قرار نمی‌گیرد، لذا ناقد باید قبل از ارزیابی اثر با مبانی و ضوابط این علم آشنایی کافی داشته باشد و فارغ از هر گونه احساسات و تعلق، با نقدی سازنده و رعایت اخلاق علمی، به اصلاح و پیشرفت در تألیف آثار بعدی کمک کند. بنابراین، نقد و نگاه انتقادی اگر علمی و با رعایت اصول اخلاقی باشد، آثار علمی را روز‌به‌روز کیفیت می‌بخشد و باعث ترقی و تعالی خواهد شد.
انتهای پیام