به طور اجمال باید گفت: اهداف كلى همه نهضت‌هاى اسلامى را می‌توان همان اصول چهارگانه‌ای دانست که در سخنان مولای متقیان بهنگام پذیرش خلافت بیان شده است؛ (نهج البلاغه خطبه 129) - البته - در هر دورهاى هر نهضتى يك سلسله هدفهاى فرعى و جزئى خاص خود نيز دارد. - این - هدفهاى كلى در چهار جمله بيان شده است:
1- نرد المعالم من دينك: بازگشت به اسلام راستين: نشانه هاى محوشده راه خدا را- كه جز همان اصول واقعى اسلام نيست - بازگردانيم؛ يعنى بازگشت به اسلام نخستين و اسلام راستين، بدعت‌ها را از ميان بردن و سنتهاى اصيل را جايگزين كردن؛ يعنى اصلاحى در فكرها و انديشه‌ها و تحولى در روح‌ها و ضميرها و قضاوت‌ها در زمينه خود اسلام.
2- نظهر الاصلاح فى بلادك: تحول بنيادين در زندگى مردم: اصلاح اساسى و آشكار و چشمگير كه نظر هر بيننده را جلب نمايد و علائم بهبودى وضع زندگى مردم كاملا هويدا باشد، در شهرها و مجامع به عمل آوريم؛ يعنى تحولى بنيادين در اوضاع زندگى خلق خدا.
3- يأمن المظلومون من عبادك: اصلاح در روابط اجتماعى انسانها: بندگان مظلوم خدا از شر ظالمان امان يابند و دست تطاول ستمكاران از سر ستمديدگان كوتاه شود؛ يعنى اصلاحى در روابط اجتماعى انسانها.
4- تقام المعطلة من حدودك: تحول بنیادین در نظامات مدنى و اجتماعى جامعه: مقررات تعطيل شده خدا و قانونهاى نقض شده اسلام بار ديگر بپا داشته شود و حاكم بر زندگى اجتماعى مردم گردد؛ يعنى تحولى ثمربخش و اسلامى در نظامات مدنى و اجتماعى جامعه.
هر مصلحى كه موفق شود اين چهار اصل را عملى سازد: افكار و انديشه‌ها را متوجه اسلام راستين سازد و بدعت‌ها و خرافهها را از مغزها بيرون براند، به زندگى عمومى از نظر تغذيه و مسكن و بهداشت و آموزش و پرورش سامان بخشد، روابط انسانى انسانها را بر اساس برابرى و برادرى و احساس اخوت و همسانى برقرار سازد و ساخت جامعه را از نظر نظامات و مقررات حاكم، طبق الگوى خدايى اسلامى قرار دهد، به حداكثر موفقيت نائل آمده است.
منبع: مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (نهضت‌هاى اسلامى در صد ساله اخير)، جلد 24، صفحه 73-71، با تلخیص و ویرایش جزئی.
انتهای پیام