وقتی قرآن فرمود این کتاب هدایت است یعنی اینکه در ابتدا راه را به انسانی که دوست دارد به سعادت برسد نشان می‌دهد، ولی انسان به همان میزان که دانستن راه و نشان دادن مقصد برایش مهم است، خطر مهمی در پیش رو دارد و آن این است که بسیاری از افرادی که راه و مقصد را می‌فهمند و معتقد به آن هستند و مدتی در مسیر قدم برمی‌دارند ولی از هدف غافل می‌شوند و مسیر را فراموش می‌کنند و منحرف می‌شوند.
در آیه آخر سوره فتح بعد از توصیف مؤمنان براساس متن انجیل و تورات فرموده است وعدالله الذین آمنوا؛ یعنی خداوند به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند وعده اجر عظیم می‌دهند و این اجر عظیم برای کسانی است که تا پایان راه همراه پیامبر باشند نه اینکه در میان مسیر جدا شوند.
در طول تاریخ اسلام نمونه‌های فراوانی از این افراد داریم و در طول انقلاب هم کسانی بودند که خدمات زیاد مالی و جانی به انقلاب کردند و بعد از انقلاب هم در خدمت انقلاب بودند ولی از مسیر جدا شدند. ارتباط و انس دائمی با قرآن و کسب هدایت از قرآن برای این است که مسیر مرتبا برای او یادآوری شود لذا یکی از نام‌های قرآن، ذکر است. اگر کسی با قرآن، مانوس بود در مواردی که گرفتار غفلت از هدف و فراموشی مسیر شود برای او یادآوری خواهد شد.
پس بخشی از سعادن انسان ناشی از آن است که قرآن دست انسان را بگیرد و اعتقاد او را تثبیت کند؛ اینکه در ذیل «اهدنا الصراط» برخی از مفسران اهدنا را به معنای «ثبتنا» معنا کرده‌اند به این دلیل است. روزی چندبار از خدا می‌خواهیم که ما را در مسیر خدا ثابت قرار بده و همواره از خدا هدایت طلب می‌کنیم.
قرآن هم که هدایت است یکی از معانی آن، ثبات قدم در راه خداوند است. نکته دیگر درباره هدایت قرآن، این است که دو نوع هدایت داریم؛ اول ایصال الی المطلوب و رساندن به مقصد است و دیگری نشان دادن راه است. قرآن کریم در آیات مختلف هر دو نوع هدایت را بیان فرموده است و در این آیه شریفه یعنی هدی للناس هم به صورت مطلق فرموده است یعنی هم هدایت به معنای راه و هم به معنای رساندن به مقصد است.
علامه مصباح یزدی در ذیل آیه اهدنا الصراط فرموده است که مراد، ایصال به مطلوب و رساندن به مقصد است. یعنی این درخواست را کسی می‌گوید که راه را شناخته و ایمان آورده است و باز روزانه در همه نمازها از خدا می‌خواهد که خدایا من راه را فهمیده‌ام ولی اگر دستگیری و کمک تو نباشد نمی‌توانم به مقصد برسم. حتی پیامبر(ص) هم نمی‌تواند هر کسی را هدایت کند چون خود آنان هم نمی‌خواهند و هدایت با فضل الهی محقق خواهد شد.
ما انسان‌ها وظیفه داریم تلاش خودمان را بکنیم ولی اگر فضل خداوند نباشد حتی یکنفر از انسان‌ها هم پاک و تزکیه نمی‌شوند، ما باید از خدا بخواهیم و التماس کنیم که خدایا فضل خودت را شامل حال ما گردان کما اینکه به تعبیر علامه مصباح خداوند هم هر چه را بخواهد از فضلش به ما بدهد از راه اهل بیت(ع) می‌دهد و اگر کسی فکر کند بدون توسل به اهل بیت(ع) می‌تواند از خدا درخواستی بکند اشتباه کرده است.
علامه مصباح می‌فرمود انسان حتی اگر یک گناه مرتکب شود مستحق است تا ابد عذاب ببیند و اگر وساطت و توسل به اهل بیت(ع) نباشد ما نمی‌توانیم به مسیر برسیم و از عذاب نجات یابیم. در روایت داریم اقرا و ارقع؛ یعنی بخوان و بالا برو.
قیامت که جای کسب ثواب و درجه نیست زیرا اعمال انسان در دنیا تعیین‌کننده جایگاه او است ولی در این روایت بالارفتن را به قرآن متصل کرده است یعنی کسی که با آیات قرآن در دنیا مانوس بوده است و با خواندن هر آیه تغییری در او ایجاد شده است این تقرب دنیوی در آن دنیا متجلی خواهد شد و این استبعادی هم ندارد که با خواندن هر آیه ده‌ها و صدها و بی‌نهایت بار هدایت شود و ممکن است از قرائت یک آیه هزاران بار هدایت شود.
مرحوم ملاسلطانعلی فتح آبادی در اواخر عمر نابینا شده بود و در عین حال جلسه تفسیر داشت. در یکی از جلسات وقتی یک آیه را خواند فریاد کشید و گفت یک آیه و چندهزار معنا؟ یعنی چندهزار هدایت از یک آیه. هم هدایت به سمت طریق است و هم ایصال الی المطلوب و چنین قرآنی مایه شرافت این ماه است و روزه آن هم عملی با شرافت است.
اشاره کنم که پیوند وثیقی میان قرآن و هدایت قرآن و جهاد تبیین وجود دارد که مقام معظم رهبری آن را فریضه فوری و قطعی دانستند؛ بخشی از مشکلات جامعه و به خصوص جوانان این است که ارتباط بخشی از مردم با قرآن دچار مشکل شده است و اگر جامعه با قرآن، مانوس باشد اسیر شبهات و آشفتگی فکری نخواهد شد.
در فضای مجازی، دومین محوری که مورد تهاجم است قرآن کریم است زیرا احساس کرده‌اند این کتاب می‌تواند نسل جدید را نگه دارد لذا باید در آموزه‌های آن و اصل آن خدشه ایجاد کرد و این از ابتدای انقلاب اسلامی هم وجود داشت. به خاطر دارم در محضر برخی بزرگان برای تبلیغ به شمال رفتیم و در مدارس و دبیرستان‌ها تبلیغ کردیم و دائما شبهاتی در مورد دستورات قرآن مطرح می‌شد. در سال‌های اخیر این شبهات بسیار زیاد شده است.
بخشی از جهاد تبیین این است که این حقایق را برای نسل جوان مطرح کنیم تا برخی نتوانند دروغ به قرآن ببندند؛ خود قرآن کریم نسخه کامل جهاد تبیین است و بسیاری از انحرافات را می‌توان توسط قرآن پاسخ داد. اصلا شیوه جهاد تبیین را می‌توان از قرآن استخراج کرد و مؤلفه‌های جهاد تبیین را از آن به دست آوریم.
الان رسالت سنگینی بر دوش حوزه‌های علمیه است زیرا متولی استنباط و استخراج هدایت قرآنی و ارائه آن به نسل جدید، حوزه است؛ آنقدر گنجینه‌های علمی ومعرفتی در قرآن کریم هست و ما در کنار این دریا نشسته‌ایم و از آن بی‌بهره و یا کم بهره هستیم. معارف قرآن باید استخراج و به همه عالم معرفی شود. هر کجا یکی از هدایات قرآن درست عرضه شده است جامعه بشری را به خود جلب کرده است.
در آیات مرتبط با روزه رمضان، قرآن را هم هدایت و هم بینات هدایت و هم فرقان برشمرده است یعنی قرآن سه کار در مسیر هدایت انسان انجام می‌دهد.
انتهای پیام