دو چالش حضور دین در عرصه عمومی

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین مهراب صادق‌نیا استاد دانشگاه ادیان و مذاهب یادداشتی درباره چالش‌های حضور دین در عرصه عمومی نوشته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید؛

دیوید هالنباخ، الاهیات‌دان معاصر مسیحی، می‌گوید امروزه گروه‌های مذهبی برای آن‌که بتوانند در حوزه‌ی عمومی وارد شوند و در تحقق خیر عمومی(common good) مشارکت داشته باشند، با دو چالشِ آزاردهنده روبه‌رو هستند:

نخست این‌که باید جامعه‌ای که تا اندازه‌ی زیادی سکولار شده است، را قانع کنند که آن‌ها نیز به اندازه‌ی کافی شایستگی ورود بی‌دردسر و بدونِ تنش‌آفرینی در حوزه‌ عمومی و هم‌کاری با افراد، گروه‌ها، و سازمان‌های غیرِ دینی را دارند؛ به این معنا که با حضور و عملکرد خود شکاف اجتماعی ایجاد نکرده یا شکاف‌های موجود را پررنگ نمی‌کنند و حاضرند دیگران را به رسمیّت شناخته و با آن‌ها هم‌کاری کنند.

دوم این‌که به این پرسش پاسخ دهند که با کدام خوانشِ مذهبی از میان خوانش‌های متکثّر از مسیحیت بنا دارند در حوزه‌ی عمومی فعال باشند. این از آن جهت است که از نگاه او، گروه‌های مذهبی خوانش‌های مختلفی از دین خود دارند. وجود این خوانش‌ها این پرسش را پدید می‌آورد که کدام خوانش می‌تواند وارد حوزه‌ عمومی شده و برای تامین خیرِ عمومی و صلح بکوشد.

سخن هالنباخ به این معناست که دین برای ورود به حوزه‌ عمومی، هم سکولارها را باید قانع کند و هم گروه‌های دینی‌ای را که خوانش‌های متفاوتی دارند. تصور من این است که از میان این دو چالش، دوّمی خطیرتر و دشوارتر باشد. سکولارها را شاید بتوان قانع کرد و به آن‌ها قبولاند که مذهب هم می‌تواند در تامین صلح و عدالت و امنیت اجتماعی نقشی داشته باشد؛ ولی گروه‌های مذهبی با خوانش‌های متفاوت به این سادگی راضی نمی‌شوند. به همین دلیل است که هالنباخ معتقد است مشکل اصلی حضور مسیحیّت در حوزه‌ عمومی گروه‌های مذهبیِ مخالف هستند و نه گروه‌های سکولار.