سعید حاجیان، مدرس با مدرک درجه یک، قاری و حافظ کل قرآن، در این قسمت از درس‌گفتار «آموزش تَنغیم» در مورد واژگانی با عنوان «قَرار»، «جَواب» و «جَوابِ جواب» اطلاعاتی را با مخاطبان در میان می‌گذارد.
بسم الله الرحمن الرحیم
عرض سلام و ادب و احترام دارم، خدمت علاقه‌مندان به یادگیری مقامات قرآن کریم.
تا به اینجا با اصطلاحات پایه آشنا شدیم، و الان می‌خواهیم با مفاهیم «قَرار»، «جَواب» و «جَوابِ جواب» آشنا شویم.
در آموزش سنتی مقام‌ها وقتی گفته می‌شد که مثلاً قَرار بخوان، قسمت پایین یا جنس یک مقام مد نظر بود و وقتی که می‌گفتند جواب بخوان، درجه پنجم یک مقام به ذهن می‌رسید که مفهوم تنغیمی یا نغمه‌ای داشت و جوابِ جواب را اوج آن مقام می‌گفتند. حال آن که در آموزش علمی و تخصصی‌تر مقام‌ها، اینها مفاهیم صوتی هستند و لحنی نیستند. یعنی در یک اُکتاو که جلسه قبل با شما راجع به آن صحبت شد، درجه اول هر اکتاو را قرار می‌گوییم و درجه هشتم هر اکتاو، جواب است. پس فاصله بین قرار تا جواب، شش‌پرده یا همان هشت درجه بوده و صرفاً یک مفهوم صوتی است به این معنی که یک درجه، از یک آغاز و تا هشت رسیده است، پس درجه هشتم، جوابِ قَرار می‌شود.
نکته بعد پیرامون جوابِ جواب است؛ در تلاوت قرآن کریم معمولاً دو اکتاو محدوده صوتی قاریان است و وقتی که این دو اکتاو را با یکدیگر تصور کنیم، درجه اول، قرار و درجه هشتم، جواب، است و درجه پانزدهم آن بالاترین درجه این دو اکتاو، جوابِ جواب یا به عبارتی، جوابِ قرار دوم می‌شود. در این دو اکتاو، درجه اول می‌شود قرار شماره یک، درجه هشتم، جواب یا قرار اکتاو دوم و درجه پانزدهم هم جوابِ جواب یا جوابِ دوم قرار دوم نام می‌گیرد.
یک بار دیگر تأکید می‌کنم که اینها مفاهیمی صرفاً صوتی است و نباید با یکدیگر خلط کنیم و نکته خیلی مهم این است که بعضاً نسبت به یک مجموعه اصطلاحات، ذهنیت‌های سنتی داریم، اما در تعاریف علمی، ماهیت آنها کاملاً متفاوت است.