یک امتحان همیشگی

به گزارش ایکنا،‌ «زندگی با آیه‌ها» نهضتی است که با همدلی، همراهی، همفکری و مشارکت همه ظرفیت‌های مردمی و حاکمیتی به‌ د‌نبال قرآنی‌ شدن جامعه است و می‌خواهد آیات منتخب ناظر به موضوعات کاربردی و مورد نیاز امروز نهضت اسـلامی را، برای عموم افراد جامعه، متناسب با نیاز و سلیقه ایشان به صورت گسترده و مؤثر تبیین کند.

این نهضت با هدف بلاغ مبین ۳۰ فراز زندگی‌ساز در ماه مبارک رمضان ۱۴۰۳ آغاز شد. از آنجا که نهضت زندگی با آیه‌ها در راستای تبیین معارف زندگی‌ساز قرآن کریم به دنبال بلِاغ مبین آیات قرآن است، طبیعتاً جریان‌سازی کنشگران بلاغ مبین، اعم از ائمه جماعات مساجد، مبلغان، فعالان قرآنی و ... بسیار لازم و ضروری است.

در این میان یکی از بزرگترین فرصت‌های بلاغ مبین به برکت سیدالشهدا(ع)، ماه محرم و مجالس عزاداری سید و سالار شهیدان است. بر همین اساس نهضت ملی زندگی با آیه‌ها با هدف تبیین آیات ناظر به موضوعات کاربردی و مورد نیاز امروز نهضت اسلامی در درگیری با جبهه دشمن، در ایام محرم با توجه به ظرفیت مجالس عزاداری، ۱۰ آیه با محور محتوایی «مقاومت و پیشرفت» ویژه دهه اول این ماه را انتخاب کرده است.

این آیات به‌ عنوان یک منبع کمکی، برای برگزاری کرسی‌های تلاوت تدبری قرآن در ابتدای جلسات عزاداری ایام محرم، با خط محتوایی «مقاومت و پیشرفت»، تهیه شده است. تلاوت تدبری قرآن، تلاشی است برای زمینه‌سازی تلاوت‌ و‌ استماع متدبرانه قرآن کریم برای عموم مردم که برگزاری با کیفیت آن‌ها با همت قاریان کلام الله، مبلغان، سخنرانان و مجریان جلسات دینی و قرآنی و همه اهل قرآن، میسر خواهد شد.

برهمین اساس آیات ۱ تا ۷ سوره عنکبوت به عنوان آیات محوری شب ششم محرم انتخاب شده است.

شب ششم؛ یک امتحان همیشگی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

الم ﴿۱﴾
أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ ﴿۲﴾
وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَلَیَعْلَمَنَّ الْکَاذِبِینَ ﴿۳﴾
أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئَاتِ أَنْ یَسْبِقُونَا سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ ﴿۴﴾
مَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿۵﴾
وَمَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا یُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ ﴿۶﴾
وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِی کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۷﴾

الف، لام، میم، نکند مردم خیال مى‌کنند همین‌که ادعا کنند «اسلام آورده‌ایم»، به‌حال خودشان رها مى‌شوند و [به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث]امتحان پس نمى‌دهند؟! مردمِ قبل از آنها را هم امتحان کرده‌ایم. خدا کسانى را که راست مى‌گویند، حتماً معلوم مى‌کند و دروغگو‌ها را هم حتماً معلوم مى‌کند. ازآن‌طرف، بت‌پرست‌هایى که به مسلمانان آزار مى‌رسانند، خیال مى‌کنند از چنگ ما فرار خواهند کرد؟! بد قضاوت مى‌کنند! هرکه با قبول معاد، به دیدار خدا امیدوار است، باید تلاش کند؛ زیرا زمان دیدار خدا حتماً فرا مى‌رسد و اوست شنواى دانا.

بله، هرکه تلاش کند، تنها به‌سود خودش تلاش کرده است. آخر، خدا از جهانیان کاملاً بى‌نیاز است. کسانى که ایمان آورده‌اند و کارهاى خوب کرده‌اند، گناهانشان را حتماً محو مى‌کنیم و پاداششان را بر اساس بهترین کارهایشان مى‌دهیم.

شرح آیات ۱ تا ۷ سوره عنکبوت

امشب در محضر آیات اول تا هفتم سوره عنکبوت هستیم. خداوند در این سوره به یاری مؤمنان آمده تا بتوانند در گذرگاه دنیا ایمان‌شان را حفظ کنند و بی‌لغزش از گردنه‌های این گذرگاه به سلامت عبور کنند.

اگر یادتان باشد در شب اول آیاتی از سوره مبارکه احزاب تلاوت شد که آیه محوری آن، آیه‌ای بود که سید شهدا بر بالین کسی مانند مسلم بن عوسجه خواندند، «مِنَ الْمُؤْمِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» کسانی که صادقانه پای عهد خود در فرار نکردن از میدان جنگ ایستادند. می‌خواهم در این بخش از آیه، به فعل صدقوا استناد کنم. خداوند در آیات ابتدایی سوره مبارکه عنکبوت به مکانیزم و راه روش اینکه چگونه صادقین از غیر صادقین مشخص و جدا می‌شوند، اشاره می‌کند:

الم ۱ أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ ۲

الف، لام، میم. نکند مردم خیال مى‌کنند همین‌که ادعا کنند «اسلام آورده‌ایم»، به‌حال خودشان رها مى‌شوند و [به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث]امتحان پس نمى‌دهند؟! 
وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ (۳)
مردمِ قبل از آنها را هم امتحان کرده‌ایم. خدا کسانى را که راست مى‌گویند، حتماً معلوم مى‌کند و دروغگو‌ها را هم حتماً معلوم مى‌کند.

این آیات به این اشاره دارد که ما ابتدا یک جامعه یک دست داریم که در آن صادق و غیر صادق همه ممزوج هستند. ولی سنت جاری بر این نیست که همین‌جوری ممزوج باقی بماند، بلکه با آزمایش‌ها و فتنه‌ها، صادق از غیر صادق جدا و مشخص می‌شود.

ابتلا و امتحان از این طریق همیشگی است و کسانی می‌توانند امام حسین(ع) را تا آخر همراهی کنند که خودشان را از قبل برای این امتحان آماده کرده باشند. امام حسین(ع) از پدر بزرگوارشان نقل می‌کنند: وقتى آیات ابتدایی سوره عنکبوت بر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نازل شد از آن حضرت پرسیدم: یا رسول اللَّه! این چه فتنه و آزمایشى است که در کلام خداى جلیل ذکر شد؟ فرمود: یا على! تو مورد آزمایش واقع مى‏‌شوى؛ و مردم هم به سبب تو آزمایش مى‌‏شوند و در فتنه مى‌‏افتند و مفتون مى‏‌شوند. مردم با تو دشمنى خواهند نمود، و تو نیز باید آماده دشمنى آنها باشى. یعنی باید همیشه برای این میدان مبارزه آماده بود.

آزمایش کربلای امام حسین(ع) برای مشخص کردن این بود که چه کسانی صادق‌اند و چه کسانی در میان آن ناس کاذبند. صادق‌ها کسانی بودند که امام حسین بالای سر آنها آیه «مِنَ الْمُؤْمِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» را خواندند و صف آنها را مشخص کردند و مدال صدق را از زبان حضرت گرفتند.

این سنت جاری در عالم هستی است و همین امروز هم برخی از زبان حضرت ولی عصر عج مدال صدق و راستی خود را می‌گیرند. کسانی که خداوند آنها را آزمایش کرد ولی به خاطر خدا مقاومت کردند، مثل رئیس جمهور شهید. اینکه رئیس جمهور شهید اینچنین عاقبت بخیر می‌شود برای این است که در دوران مسئولیت خودش صادق بوده و کسب سیئه نکرده است و الا اگر در طول دوران مسئولیت خودش مانند برخی از افراد کسب سیئه داشت موفق به اخذ چنین مدالی نمی‌شد. این مدال حاصل سال‌ها زحمت و صدق او بوده است.

مقاومت ادامه مسیر امام حسین(ع) است. در شب پرفضیلت عاشورا، هنگامی‌که امام حسین در آستانه نبردی نابرابر با ظلم و ستم قرار داشتند، با قرائت آیاتی از قرآن کریم، یاران خود را به صبر و استقامت در برابر مصائب و سختی‌ها دعوت می‌کردند. یکی از آیاتی که ایشان با صدای بلند تلاوت فرمودند، آیه «ما کانَ اللَّهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنینَ عَلى‏ ما أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّى یَمیزَ الْخَبیثَ مِنَ الطَّیِّبِ وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُطْلِعَکُمْ عَلَى الْغَیْبِ...» (۱۷۹آل‌عمران) بود.

آنجا هم امام حسین(ع) این پیام قرآنی را تکرار می‌کردند که خداوند مؤمنان را در وضعیتی که هستند رها نمی‌کند. بلکه صبر و مقاومت آنها را در برابر سختی‌ها و مصائب امتحان کند و خالصان را از ناخالصان جدا کند.

خداوند در ادامه به چند خطای محاسباتی دیگر اشاره می‌کند و می‌فرماید:

أَمْ حَسِبَ الَّذینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ أَنْ یَسْبِقُونا ساءَ ما یَحْکُمُونَ ۴

ازآن‌طرف، بت‌پرست‌هایى که به مسلمانان آزار مى‌رسانند، خیال مى‌کنند از چنگ ما فرار خواهند کرد؟! بد قضاوت مى‌کنند!

مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ ۵

هرکه با قبول معاد، به دیدار خدا امیدوار است، باید تلاش کند؛ زیرا زمان دیدار خدا حتماً فرا مى‌رسد و اوست شنواى دانا.

وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ ۶

بله، هرکه تلاش کند، تنها به‌سود خودش تلاش کرده است. آخر، خدا از جهانیان کاملاً بى‌نیاز است.

وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذی کانُوا یَعْمَلُونَ ۷

کسانى که ایمان آورده‌اند و کارهاى خوب کرده‌اند، گناهانشان را حتماً محو مى‌کنیم و پاداششان را بر اساس بهترین کارهایشان مى‌دهیم.

آری بدون مجاهدت مقاومت در برابر ظلم و ستم، نمی‌توان به سعادت و رستگاری ابدی دست یافت.