شعله وحدت‌پور، پژوهشگر مرمت بناهای تاریخی در آغاز این نشست و با نمایش تصاویری تاریخی از پل خواجو اظهار کرد: پل خواجو امروزه متأسفانه روزهای خوبی را سپری نمی‌کند و با فرونشست و ترک‌های شدیدی روبه‌روست. کمبود آب و به تبع آن، نارسایی‌هایی که در خصوص اختصاص بودجه برای مرمت این پل به وجود آمده است، موجب می‌شود که کم‌کم خود را جزو آخرین نسل‌هایی بدانیم که این میراث را تماشا می‌کند.
وی افزود: از پل خواجوی اصفهان با اسامی متعددی همچون پل گبران، شیراز، تیموری، حسن‌بیگ و حسن‌آباد یاد می‌شود. نسل‌های دهه ۸۰ و ۹۰ دیگر خاطره‌ای از زاینده‌رود ندارند و این یک فاجعه است؛ زاینده‌رود به رودخانه‌ای فصلی تبدیل شده است.
این پژوهشگر مرمت بناهای تاریخی گفت: شهرک سلطنتی صفوی، محور چهارباغ عباسی و چهارباغ بالاست. در این قسمت زمین‌‌هایی وجود دارد که در مالکیت سلطنتی قرار دارد و افراد با شرایط مالی خوب در آنجا اقامت دارند.
وی تصریح کرد: در حین بناکردن پل خواجو، تغییر رویه‌ای اتفاق افتاد، به این صورت که پلی برای عبور زرتشتیان باشد. چرا زرتشتیان؟ در دوران شاه عباس، ارامنه وارد اصفهان شدند. شاه عباس زمین زرتشتیان را از آن‌ها گرفت و آنان را مجبور به جابه‌جایی کرد.
وحدت‌پور ادامه داد: نخستین بخشی که زرتشتیان اصفهان به آنجا کوچ داده شدند، امروزه با عنوان بلوار آیینه‌خانه شناخته می‌شود. پس از احداث پل خواجو و به‌دلیل موقعیت مکانی خوب آن، مجدداً زرتشتیان را جابه‌جا کردند.
وی با نمایش عکس دیگری یادآور شد: در مجموعه سعادت‌آباد نیز تعدادی کاخ شاخص وجود داشت که عمارت نمکدان یکی از آن‌هاست. این عمارت در حقیقت یک حوض‌خانه بود و به‌دلیل فضای هشت‌ضلعی، شمایل نمکدان را به ذهن متبادر می‌کرد. عمارت آیینه‌خانه و عمارت هفت‌دست نیز از دیگر عمارت‌های مجموعه سعادت‌آباد هستند.
این پژوهشگر مرمت بناهای تاریخی بیان کرد: در زمان پهلوی اول و با مرمت مسجد شیخ لطف‌الله، چندین پنجره شباک در راهروی آنجا قرار گرفت که یکی از آن‌ها از عمارت هفت‌دست بود.
وی در خصوص پل چوبی توضیح داد: پل چوبی، مجموعه سلطنتی شمالی و جنوبی را به یکدیگر متصل می‌کرد. بعداً در دوران صفوی این پل تخریب و به جای آن پل جوئی ساخته شد. تفاوت پل جوئی با پل‌هایی مانند سی‌وسه‌پل و پل خواجو در این بود که سی‌وسه‌پل و پل خواجو به همه مردم تعلق داشت؛ اما پل جوئی یک پل سلطنتی بود و مردم عادی از آن عبور نمی‌کردند. وجه تسمیه آن چنین است که نهری از مادی‌های بالادست به سمت جنوب از زیر این پل جاری می‌شد.
وحدت‌پور اظهار کرد: در قسمت شمالی خواجو، دیواره‌ای وجود داشت که به مردم عادی اجازه ورود به بخش سلطنتی شمالی را نمی‌داد. در دوران صفوی در ضلع شمالی این دیواره، سردر و بنایی وجود داشت که راه ارتباطی به مجموعه سلطنتی بود؛ اما من تاکنون در هیچ منبعی، نامی از این سردر ندیده‌ام.
زهرا مظفری‌فرد
انتهای پیام