خبرنگار ایکنا از قم، در گفتوگو با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق ابوالحسنی، پژوهشگر مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم به تبیین ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی در سیره امام رضا (ع) پرداخت. مشروح این گفتوگو را در ادامه می‌خوانیم:
در منظومه معرفتی امام رضا(ع) این بحث بسیار پررنگ هست و یک اصل بنیادی و راهبردی محسوب می‌شود. این امر در کارزار مواجهه ایران اسلامی و جبهه مقاومت با امروز صهیونیسم و نظام سلطه آمریکا و ایادی آن برای ملت ایران می‌تواند بسیار مفید و کارآمد باشد و ما می‌توانیم برخی از آسیب‌ها و نقاط قوت امروز را به شرایط سیاسی و اجتماعی عصر امام رضا(ع) معطوف کنیم و از رفتار، اندیشه، آموزه‌ها، تأکیدات و فرمایشات گوهربار معنوی و الهی ایشان الگو بگیریم.
امام رضا(ع) به عالم آل محمد(ص) معروف است. امام در اعتقادات شیعیان، مبین و مفسر قرآن و از جهت دیگر یکی از ثقلین محسوب می‌شود که پیغمبر اکرم (ص) به ما دستور داده است. امام رضا(ع) در بیانات خود به بینش قرآنی تاکید دارد، ایشان مبین و مفسر قرآن کریم است که بحث استکبار را به صورت راهبرد جبهه حق و الهی مطرح کرده، همچنین، مبنای اصلی استکبارستیزی در ثقلین است.
در قرآن کریم اساساً جبهه استکبار مقابل جبهه حق است و فرعون و نمرود مصداق استکبار سیاسی و نظامی، قارون مصداق استکبار اقتصادی و هامان مصداق همراهی و پشتیبانی و اعانت به ظالمین است. مصداق استکبار و طاغوت ضد فرهنگی نیز بلعم باعورا از عالمان زمان حضرت موسی(ع) است که با ارتداد خود، این بار با یک خط ضد فرهنگی به دنبال ضربه زدن به جبهه مومنین است.
در سیره و تعالیم امام رضا(ع) آموزه‌های ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی یک اصل و پایه است، در منطق و منظومه معرفتی امام رضا(ع) و توصیه‌های عمیق ایشان به همه آزادگان به‌خصوص میراثی که برای فرهنگ غنی تشیع وجود دارد و در منطق رضوی نه اعانت و پیوند با ظالمان و نه رضایت و لبخند به مستکبران و نه حتی سکوت و مدارا در برابر آنها و نه همگرایی و واگرایی معنا و مفهومی ندارد.
باید در برابر مستکبرین مقاومت و ایستادگی کرد یعنی نوعی از مرزبندی قلبی و فکری و همچنین ساماندهی جهات، مبانی و مبادی رفتاری انجام بگیرد، گرایشات ضد استکباری که باید در قلب و فکر ما به عنوان یک مومن وجود داشته باشد باید به منصه ظهور برسد و در عمل باید در صف مقابله با مستکبرین قرار بگیریم. برای کمک به مظلومان و بی پناهان مواجهه با ظلم و جبهه ظالمان باید صورت بگیرد.
امام رضا (ع) می‌فرماید: «مَن أعانَ ظالِماً فهُو ظالِمٌ؛ کسی که با ظالم همیاری کند، خودش ظالم است.» بنابراین کمک‌کننده به جریان استکبار خودش مستکبر است. همچنین می‌فرماید: «و مَن خَذَلَ ظالِما فهُو عادِلٌ؛ کسی که موجب و خواری و ضعف عادلی شود او نیز معصیت‌کار است»؛ بنابراین درمی‌یابیم که امام قائل است که ما به هیچ عنوان نباید زیر چتر جبهه ظلم و استکبار باشیم.
نکته دیگر از آموزه‌های امام رضا (ع) این است که در ذات دین، دینداری و عدالت، اجتناب از همیاری ظالمین و مستکبرین نهفته است و اگر مقابل مستکبرین ایستادگی نکنیم، دین نداریم. بخش نخست آموزه‌های ضد استکباری و ظلم‌ستیزی امام رضا(ع) حقایق و اصول و اندیشه‌های بنیادین الهی است، در مرحله دوم حضرت به بیان مصادیق ظلم در تاریخ می‌پردازند و اینکه چرا در دستگاه محاسبه الهی برخی افراد که به ظاهر ظالم نبودند، جزء جبهه ظلم شمرده شدند و با آنها برخورد شد.
امام رضا(ع) مشخص کرده‌اند که برخی افراد ظالم هستند و ایشان در جای خود حتی جبهه خفیف، پنهان و ناشناخته‌ای که به دلیل عدم مرزبندی با مستکبرین در دامنه مستکبرین تعریف شدند و در جهان استکبار جای گرفتند را معرفی می‌کند و همچنین حامیان خفیف استکبار را نیز نشان می‌دهد، تا بتوانیم در مسیر درست تاریخ بایستیم.
راوی می‌گوید: «از امام رضا(ع) راجع به غرق شدن خیل عظیم قوم حضرت نوح پرسیدم و گفتم شنیدم بین آنها طفل شیرخوار نیز بوده، در حالیکه او گناهی نداشته است و خداوند متعال یکی از بلا‌هایی که بر کفار قوم نوح نازل کرده بود، این بود که سال‌ها اینها را عقیم کرد که حضرت فرمود: چند طایفه بودند» یعنی جریان‌شناسی کرد که یک جریان کسانی بودند که رسماً به دشمنی با خداوند و پیامبرش اقدام کردند که اینها مورد عذاب قرار گرفتند اما عده‌ای دیگر مستقیماً دشمنی نمی‌کردند، اما از دشمنی افراد دیگر راضی بودند که اینها خودشان جزء دشمنان شدند و عذاب آنها را فراگرفت و سپس یک اصل کلی ارائه دادند، کسی که خودش در معرکه ظلم حاضر نباشد و ظلم نکرده باشد اما بعداً از آن راضی شود مانند کسی می‌ماند که دست به این ظلم زده است.»
امام رضا(ع) همچنین مصادیق تاریخی را بیان می‌کنند برای اینکه مراقب باشیم که مرزبندی را به درستی انجام دهیم و ابعاد جبهه ظلم و استکبار را بشناسیم. اباصلت هروی خدمت امام رضا (ع) می‌آید و می‌گوید: «نظر شما راجع به فرمایش جدتون امام صادق(ع) چیست که می‌فرمایند وقتی امام زمان (عج) قیام می‌کند، فرزندان قاتل امام حسین (ع) را در روز عاشورا به قتل می‌رساند به دلیل کاری که پدرانشان انجام داده‌اند، علت چیست که حضرت فرمود: اینها حساب و کتاب الهی دارد و از میان فرزندان قاتلین امام حسین(ع) کسانی مورد مجازات قرار می‌گیرند که هم به فعل اجداد خود راضی هستند و هم به آن افتخار می‌کنند.»
ملت ایران در جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل شاهد دو جریان بودند، غیر از جریان اصلی استکبار که حمله کرد و برخی خوشحال شدند که اینها بنا بر آموزه‌های امام رضا(ع) دستشان به خون بیش از هزار ایرانی آغشته شده و حتی با حمایت خود در خون تمام مظلومینی که در غزه، لبنان، یمن، عراق و نقاط مختلف عالم ریخته شده و خسارت‌هایی که به بار آورده‌اند، شریک هستند و طبق آموزه امام رضا(ع)، چون ظلم‌ستیزی نداشتند و در نقطه صحیح تاریخ نایستادند در جبهه استکبار هستند.
امام رضا (ع) نه تنها مستکبرین زمانه را هدف گرفت بلکه مستکبرین کل تاریخ را مورد هدف قرار داد و فرهنگ ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی را نهادینه کرد که این امر به عنوان الگویی مهم برای کل تاریخ به‌شمار می‌رود همچنین،این روحیه براساس فرامین الهی و مقام عصمتی است که ایشان دارا بود و شرایط زمانه را می‌شناخت و طبق آن وظیفه الهی در حدی که تکلیفش بود با سیاستمندانه‌ترین و هوشمندانه‌ترین وجه الهی مقابل استکبار زمان خود قرار گرفت.
در زیارت‌نامه امام رضا(ع) برای کسانی که تصور می‌کنند، ایشان میل به استکبار زمانه پیدا کرده یا به واسطه ولایتعهدی در دستگاه طاغوت، گردی از این طاغوت و ظلمت به ردای امامت نشسته است، شهادت داده می‌شود. در این زیارت‌نامه بیان شده: بر سیره مستمره گذشتگان و ائمه قبلی گام نهادی و در ادامه می‌گوید: «لَمْ تَمِلْ مِنْ حَقٍّ إِلَى بَاطِلٍ؛ از حق به سمت باطل متمایل نشدی زیرا ایشان در رأس جبهه ضداستکبار و ضد ظلم باقی ماند و نه میل به باطل پیدا کرد و نه در مقام عمل به باطل گرایید.»
امام رضا(ع) با وجود اینکه ناچار به حضور در دربار و دستگاه مأمون عباسی شد اما ترفند‌های منافقانه مأمون را خنثی کرد. ایشان فرمود: «من باید یکی از دو مورد را انتخاب می‌کردم یا قبول ولایتعهدی و یا قتل توسط مأمون بود و من به لحاظ میزان‌های الهی که امام براساس آن تصمیم می‌گیرد، ناچار به قبول ولایتعهدی شدم.»
امام پس از ورود به دستگاه مأمون از هر حربه‌ای برای نشان دادن چهره مأمون استفاده و چهره کریه استعمار و استکبار زمانه را افشا کرد. برای مثال هنگام خروج از شهر خود، ابتدای سفر خانواده‌اش را جمع کرد و فرمود: «السَّلَامُ عَلَى مَنْ أَمَرَ أَوْلَادَهُ وَ عِیَالَهُ بِالنِّیَاحَةِ عَلَیْهِ قَبْلَ وُصُولِ الْقَتْلِ إِلَیْه؛ سلام بر امامی که تمام اهل و عیالش را جمع و سپس امر کرد که برای من گریه کنید، به ایشان گفتند خوب نیست پشت سر مسافر گریه کنند که امام پاسخ داد بله آن مسافریست که بازگشتی داشته باشد، اما سفر من بازگشتی ندارد.»
حضرت رضا(ع) همواره حریم خود را با طاغوت مشخص کرد و زبان گویای جبهه حق بود. از اباصلت نقل شده رسم امام رضا(ع) این بود که اگر در جایی حق را مشاهده می‌کرد و اینکه مأمون نسبت به حق بی‌اعتنایی می‌کند، سکوت نمی‌کرد و تذکر می‌داد به همین دلیل مأمون از امام کینه گرفت تا جایی که دستش به خون امام آغشته شد.
روایتی در زمینه ظلم‌ستیزی و آموزه‌های استکبارستیزی امام رضا(ع) ذکر شده است، مکانی که امام رضا(ع) به عنوان ولیعهد مستقر بود، کنار کاخ اصلی مأمون قرار داشت و طبق برخی از گزارش‌ها یک دالان مخفی بین کاخ مأمون و آن منطقه بود، یعنی هر لحظه مأمون می‌توانست به طور مخفیانه امام رضا (ع) را به شهادت برساند، در چنین شرایطی شهامت و رشادت آقا علی بن موسی‌الرضا (ع) قابل توجه بود.
در روایت آمده است: «دو برادر مسافر خراسان بودند که نزد حضرت آمدند و پرسیدند: آقا نماز ما کامل یا شکسته است؟ که حضرت رو به یکی از آنها کرد و گفت: وجب علیک التقصیر، لانک قصدتنی؛ بر تو واجب است که نمازت را شکسته بخوانی و در خصوص علت آن فرمود: برای اینکه تو به قصد زیارت من آمدی بنابراین سفرت معصیت نیست و نمازت شکسته است، اما به برادرش فرمود: «وجب علیک التمام لانک قصدت السلطان؛ تو باید نمازت را کامل بخوانی برای اینکه تو به قصد ملاقات سلطان مأمون آمدی.»
این منطق عاشورایی، الهی و توحیدی و عدل‌پرور شیعه، پایه اصلی تفکر ضد استکباری را در تشیع بنا گذاشته است و ما امروز شاهد هستیم هرجا که در جهان اسلام پرچم جبهه مقاومت بالا و پای شیعه در میان است چه حزب‌الله لبنان، چه انصارالله یمن، چه حشدالشعبی عراق در رأس آن جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و اینها از برکات ولایت فقیه است.
اگر خارج از تشیع نیز مقاومتی مشاهده می‌شود، کاملاً تحت تاثیر جریان تشیع است مانند حماس که اکنون تحت تاثیر انقلاب اسلامی ایران عمل می‌کند. ایران اسلامی شیعه زیر سایه امام رضا (ع) قلب تپنده مقاومت در کل جهان به ویژه جهان اسلام است. دشمنان با ایران اسلامی از یک سو وارد جنگ سیاسی نظامی شده‌اند و زیرساخت‌ها را نابود و مردم را به قتل می‌رسانند و از سوی دیگر به جنگ نرم اقدام می‌کنند و در تشیع شبهه انداخته‌اند و با اقدامات ضدفرهنگی شبهاتی راجع به اصول اعتقادی شیعه ایجاد کرده‌اند و به رواج فساد اخلاقی، کشف حجاب، نیازمندی و فقر اقتصادی می‌پردازند بنابراین یک جنگ ترکیبی است که شامل جنگ روانی، امپریالیسم خبری و رسانه‌ای و فساد اخلاقی نیز می‌شود در حالیکه در آموزه‌های امام رضا(ع) مبارزه با ابعاد مختلف استکبار دیده می‌شود.
در زیارت‌نامه امام رضا (ع) آمده: «صَبَرْتَ وَ أَنْتَ الصَّادِقُ الْمُصَدَّقُ قَتَلَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ بِالْأَيْدِي وَ الْأَلْسُنِ؛ شكيبايى نمودى، تويى راستگوى تصديق شده، خدا بكشد كسانى را كه تو را با دست‌ها و زيان‌هايشان كشتند.» امام رضا(ع) پرورش‌یافته در دامان امامی هست که آموزه‌های اصلی استکبارستیزی، ظلم‌ستیزی و ظالم‌ستیزی را به ایشان آموخته و ایشان حضرت موسی بن جعفر (ع) است.
صفوان بن مهران اسدی معروف به صفوان جمال از اصحاب و راویان امام صادق و امام کاظم (ع) است و نامش حتی در اسناد و راویان زیارت و ادعیه‌ای مثل زیارت اربعین و زیارت وارث آمده است که می‌گوید: «روزی خدمت امام کاظم(ع) رفتم، حضرت فرمود: صفوان از همه نظر خوب هستی تنها یک مشکل داری، اینکه شتران خود را به هارون خلیفه وقت کرایه می‌دهی، پاسخ دادم: تنها شتران را زمانی کرایه می‌دهم که از آن برای حج استفاده کنند و آن را توسط غلامم به آنها می‌دهم، حضرت فرمود: صفوان آیا این کاری که تو می‌کنی مستحق اجرت است یعنی هزینه‌ای به تو پرداخت می‌شود؟ گفتم: بله، فرمود: آیا به همین میزان که تو کرایه طلب داری است؟، گفتم: بله، فرمود: آیا کرایه‌ات همین مقدار دوست داری باشد؟ گفتم: بله، فرمود: به همین میزان که تو دوست داری هارون زنده باشد، همین که بقای آنها را می‌خواهی این بسیار بد است و هرکسی که بقای این ظالمین و مستکبرین و بنی عباس که جزو سران مستکبرین در عصر امام بودند را بخواهد از همین‌هاست و هرکسی که از اینها محسوب شود، وارد آتش جهنم می‌شود یعنی بهشتی نیست.»
اگر در جنگ 12 روزه اخیر، عمل مستکبرین، ظالمین و خائنین داخلی و منافقین نبود، دشمنان به خود جرأت حمله نمی‌دادند و دست خود را به خون ملت ایران آغشته نمی‌کردند، برخی از منافقان جز بدنه حاکمیت و نفوذی‌های استکبار هستند یعنی جز عناصر و کارگزاران غربی‌ها مثل صهیونیسم و آمریکا هستند.
ایران حریم حرم امام علی بن موسی الرضا (ع) است و آموزه‌های رضوی در منطق فقهای شیعه در تاریخ و امروز در منطق رهبر جبهه مقاومت در کل جهان اسلام و خط‌دهنده مقاومت در جهان یعنی مقام معظم رهبری مشاهده می‌شود و در خط مقابل، کسانی که جاسوس و عنصر استعماری بودند، خود را نمایان کردند.
ما باید آموزه‌های رضوی را به‌ویژه در مردم نهادینه کنیم تا کمک به استکبارگران و استعمارگران را دست کم نگیرند و تمام آحاد ملت در نقطه درست تاریخ بایستند و بر اساس آموزه منطق رضوی و آموزه‌های امام علی بن موسی الرضا(ع) به لحاظ بینش و رفتار استکبارستیز باشند و اقدام تجاوزپیشه استکبار را در قبال ایران و ملت‌های مظلوم محکوم کنند.
گفتوگو از الهام حلاجیان
انتهای پیام