به گزارش ایکنا،
آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد درس خارج حوزه علمیه، در ادامه سلسله جلسات تفسیر قرآن به
سوره مبارکه انشقاق اشاره کرد و گفت: همانطور که در تفسیر همه سوره‌ها گفته شد، ما بسم الله را جزء سوره می‌دانیم و در شماره‌گذاری این آیه را مستقل محسوب نمی‌کنیم. خداوند در این سوره فرموده است:
إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ.
وی افزود: این سوره ظاهراً از سور مکی و ناظر به قیامت است؛ در سور مکی موضوع قیامت مورد تأکید است؛ خداوند فرموده است زمانی که آسمان پاره خواهد شد. «اینکه آسمان تکه پاره می‌شود»، نمی‌دانیم مراد چیست. در برخی آیات دیگر اشاراتی وجود دارد و از مجموع آن به دست می‌آید که نظام فلک کنونی در روز قیامت بهم می‌ریزد ولی اینکه چگونه خواهد شد، ابهام دارد.
هادوی تهرانی با بیان اینکه در آیه دوم فرموده است: وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ، اضافه کرد: شیخ طوسی در تبیان در مورد معنای آیه دوم فرموده است که یعنی آسمان به پروردگارش اجازه داد که آن را پاره پاره کند و بشکافد. به تعبیر دیگر آسمان در برابر خداوند چیزی نیست که بخواهد به خدا اجازه دهد، بنابراین به معنای پذیرفتن است. شیخ از اشعار عربی مصادیقی آورده که این نوع ادبیات رایج است و به معنای پذیرفتن است.
استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد: در ادامه فرموده است: وَحُقَّتْ. یعنی این مسئله به حقیقت پیوست؛ درست است که حقت ماضی است کما اینکه افعال آیات قبل هم ماضی بود یعنی گویا در گذشته رخ داده است آن هم به دلیل اینکه قطعی است؛ البته معتقدین به نظریه اکوان و ادوار طور دیگری تفسیر می‌کنند زیرا قائلین به این نظریه می‌گویند این قصه بارها و بارها در عالم تکرار شده یعنی به دفعات متعدد جهان آفریده شده است و بعد قیامت برپا شده و این دنیا خراب شده است و دوباره نسل جدیدی از انسان‌ها و بعد همین روند میلیاردها بار تکرار شده است.
نظریه علامه حسن‌زاده آملی
وی با بیان اینکه کسانی چون علامه حسن‌زاده آملی به این نظریه قائل بودند، اظهار کرد: با این نظریه، انشقت و و حقت و ... هم معنادار خواهد شد چون بارها و بارها تکرار شده است. در نجوم قدیم معتقد بودند که آسمان ساختار بهم پیوسته دارد یعنی زمین در مرکز جهان است و آسمان‌ها مانند پوست پیاز کشیده شده است و شاید این تعبیر قرآن ناظر به این عقیده و رد آن بوده است و اینکه آسمان پاره پاره خواهد شد.
استاد درس خارج حوزه بیان کرد: اینکه قرآن در جایی برای فهم مخاطب یک عبارتی را به کار ببرد نقص در قرآن نیست؛ در اینجا هم تأکید دارد که آسمان برخلاف تصور غلط آنان یکپارچه نیست. بارها عرض شد که قرآن کتاب کیهان‌شناسی نیست و هدفش هدایت است و طوری مطالب را بیان می‌کند که مخاطبش بفهمد.
وی تأکید کرد: این آیه به ما نشان می‌دهد که اگر مبلغ و منبری مخاطب خود را بشناسد، می‌تواند مبلغ موفقی باشد و خواهد فهمید مطلب را از چه زاویه و نگاهی بیان کند تا مخاطب بفهمد و بپذیرد زیرا برخی مطالب قابل فهم و قابل قبول‌اند ولی برخی مطالب قابل فهم هستند و قابل قبول نیستند. زمانی در یونان به بازدید یکی از موزه‌ها رفتم که خصوصی است و البته موزه بزرگی نیست ولی خاص است؛ این موزه یک راهنمای خانم داشت که برای ما در مورد موزه توضیح می‌داد و این خانم هم مانند سایرین که دست ندادن را بی احترامی می‌دانند از اینکه ما دست ندادیم، تعجب کرد.
احترام اسلام به زنان
هادوی تهرانی ادامه داد: بنده در توضیح به ایشان گفتم اسلام برای زن احترام قائل شده است که هر کسی نباید به او دست بزند؛ این خانم خیلی خوشحال شد و از اینکه اسلام چنین منزلتی برای زنان قائل شده است، تعجب کرد. بنابراین ما برای تبیین اسلام باید بتوانیم با زبان مخاطب‌پسند مفاهیم را بیان کنیم. پیچیده‌تر از این وضعیت هم در ژاپن رخ داده است و فردی که در این کشور کار فرهنگی می‌کرد به بنده گفت بزرگ‌ترین مشکل در مخاطبه و مراوده با ژاپنی‌ها، فهماندن مفهوم توحید است.
استاد درس خارج حوزه علمیه اضافه کرد: فرد دیگری از ژاپن با بنده تماس گرفت که در پاسخگویی به سؤالات به ما کمک کنید و وقتی ما گفتیم که ما در اسلام کوئست که مرجعیت جهانی در زمینه مفاهیم شیعی در این زمنیه دارد، به بسیاری از سؤالات پاسخ داده‌ایم و آن را ترجمه کنید؛ گفتند که سؤالات رایج در اینجا خیلی با فرهنگ ما فرق دارد؛ در سوره انشقاق هم خداوند طبق فهم مخاطب مطالب را بیان فرموده است.
هادوی تهرانی اظهار کرد: سپس در آیه سوم سراغ زمین می‌رود و می‌فرماید که زمین در روز قیامت کشیده خواهد شد(وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ)؛ مفسران براساس دانش خودشان تفاسیری کرده‌اند و روایاتی هم داریم از جمله روایتی که جناب شیخ طوسی از پیامبر(ص) آورده است که زمین در قیامت مانند پوست گوسفند کشیده خواهد شد؛ ظاهر آیات و روایات این است که زمین و کوه‌ها و دریاها و تپه‌ها از بین رفته و به یک سطح مسطحی تبدیل خواهد شد و همه آدمیان از ابتدای خلقت تا قیامت در این دشت و سطح صاف حاضر خواهند شد.
وی با اشاره به آیه وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ، ادامه داد: یعنی زمین همه معادن و گنج‌های درونی خود را بیرون خواهد داد و خالی می‌شود؛ زمین پوسته پوسته است و هرقدر بیشتر درون زمین برویم، پوسته‌ها داغ‌تر می‌شوند و هسته زمین به یک گدازه سوزان تبدیل شده لذا ممکن است هسته زمین متلاشی شود؛ این آیات تفسیری مجمل در 1400 سال قبل از قیامت ارائه فرموده است که زمین و آسمان بهم می‌ریزند ولی همه عالم ماده از بین نمی‌رود بلکه «يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ ۖ وَبَرَزُوا لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ» است؛ البته عالم ماده در روز قیامت برای ما قابل تصور نیست.
وی ادامه داد: در آیه 5 همان آیه دوم تکرار می‌شود ولی تکراری نیست زیرا در آیه دوم به اذن و پذیرش آسمان اشاره داشت و اینجا به اطاعت زمین. مفهوم این چند آیه آن است که وقتی آسمان پاره شد این تقدیرات می‌پذیرد و این حقیقت رخ می‌دهد و زمین هم اینگونه می‌شود، سپس خداوند این واقعیات را به نوعی بسان قسم خوردن مطرح می‌کند گرچه در ظاهر قسمی وجود ندارد.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه در ادامه فرموده است: يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ؛ ای انسان تو خدا را ملاقات خواهی کرد؛ مخاطب این آیه همه انسان‌ها هستند نه فقط مسلمانان و شیعیان؛ فرموده است که ای انسان تو با زحمت و مشقت به سمت پروردگارت می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد و اینطور نیست که اگر خدا را قبول نداشته باشی، نزد او نخواهی رفت و این مسیر را طی نخواهی کرد.
هادوی تهرانی ادامه داد: از منظر فلسفه ظهور خداوند در روز قیامت تجلی باطن چیزی است که امروز هم هست؛ ما امروز هم در محضر خدا هستیم ولی نمی‌بینیم و نمی‌فهمیم بلکه در آن روز برای ما آشکار خواهد شد؛ عرفا گفته‌اند اگر عارف اهل سلوک باشد، چشم دلش باز خواهد شد و وقتی چشم دل باز شد آن چه نادیدنی است را خواهد دید که همان لقای خداوند است.
خدا به خاطر زیادپیدا بودن ناپیداست
استاد حوزه علمیه بیان کرد: به تعبیر حاجی سبزواری یا من اختفی لفرط نوره یعنی از بس پیدا هستی پیدا نیستی. حضرت علی(ع) هم در تعبیری فرمودند هیچ چیزی رخ نمی‌دهد مگر اینکه قبل و همراه و بعد از آن خدا نباشد. خدا فرموده است ای انسان تو مطیع و متدین باشی و نباشی با زحمت به سمت خدا می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد و اگر مطیع بودی شادمان می‌شوی و اگر مطیع نبودی، پشیمان خواهی شد و اندوهناک می‌شوی آن هم اندوهی که انتها ندارد.
وی تأکید کرد: قطعاً لذت بهشت بیشتر از این مواردی است که قرآن بیان کرده است ولی برای انسانی که جز لذت خوردن و لذت جنسی و آشامیدن و استراحت کردن لذتی نمی‌بیند، خداوند باید بر این موارد تمرکز کند و فرموده است که در بهشت رودها جاری است و حورالعین وجود دارد و هر چه بخواهید بخورید و بنوشید، وجود دارد؛ مرحوم آیت‌الله خوشوقت می‌فرمود مراتب پایین بهشت همین لذات است ولی لذاتی فراتر وجود دارد که ما کمتر درک می‌کنیم.
انتهای پیام