وحدت یک تاکتیک نیست، بلکه یک اصل است، برخی ما را متهم میکنند که فقط زمانی به وحدت اشاره میکنیم که به آن نیاز داریم و پس از برطرف شدن نیاز، به کار خود بازمیگردیم اما واقعیت این است که وحدت برای بزرگان و بهویژه اهل بیت (ع)، یک اصل بنیادین بوده است، همچنین دو پیشوای نظام اسلامی؛ امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری همواره وحدت را به عنوان یک اصل تلقی کردهاند و عموم مردم نیز باید وحدت را به عنوان یک امر الهی بپذیرند، نه یک اصل برگرفته از اجتهاد یا یک اصل تاکتیکی.
آیه مشهور «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» (سوره آل عمران/ آیه ۱۰۳) دستور میدهد که به طور جمعی به حبل الله چنگ بزنید و از یکدیگر جدا نشوید. در آیه ۱۰۵ سوره آل عمران در ادامه نیز میفرماید: «وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَأُولَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ؛ و (شماای اهل ایمان!) مانند کسانی نباشید که پس از آنکه دلایل روشن برای آنان آمد، پراکنده و گروه گروه شدند و (در دین) اختلاف پیدا کردند، و آنان را عذابی بزرگ است».
در آیه دیگری نیز خداوند فرموده: «وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ؛ و از خدا و پیامبرش فرمان برید، و با یکدیگر نزاع و اختلاف مکنید، که سست و بد دل میشوید، و قدرت و شوکتتان از میان میرود؛ و شکیبایی ورزید؛ زیرا خدا با شکیبایان است.» (سوره انفال/آیه ۴۶) بنابراین خدا ابتدا دستور میدهد که به حبل الله چنگ بزنید، سپس هشدار میدهد که مثل کسانی نباشید که پس از آمدن بینات، دچار تفرقه و اختلاف شدند که این عدم وحدت باعث از بین رفتن هیمنه شما مقابل دشمن میشود.
در سیره پیامبر (ص) نیز نمونههای روشنی وجود دارد، در اوایل اسلام، پیامبر اسلام (ص) به مردم دستور میداد که محاسن خود را رنگ کنند، اما پس از آنکه حضرت علی (ع) به عنوان خلیفه برگزیده شد، فرمودند دیگر لازم نیست و برخی معترض شدند و پرسیدند آیا این دستور پیامبر (ص) نبود؟ که حضرت علی (ع) فرمودند در حال حاضر شرایط تغییر کرده است زیرا در آن زمان، مردان مسلمان پیر بودند و اگر محاسن خود را رنگ نمیکردند، در جنگ، دشمنان با یک سپاه کهنسال رو به رو میشد و این کار برای حفظ کرامت و قدرت مسلمانان لازم بود، اما امروز، این مسأله دیگر چنین تأثیری ندارد.
خداوند در سوره حجرات آیه ۱۰ میفرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ جز این نیست که همه مؤمنان با هم برادرند؛ بنابراین (در همه نزاعها و اختلافات) میان برادرانتان صلح و آشتی برقرار کنید، و از خدا پروا نمایید که مورد رحمت قرار گیرید.» درواقع در این آیه خداوند به مسلمانان دستور میدهد که درباره اختلافات خود به گفتوگو بپردازند، شاید در مباحث اجتهادی دین اختلافاتی داشته باشیم، اما در اصول مانند قبله واحد، قرآن واحد و زبان نماز واحد با یکدیگر مشترکات داریم.
وحدت یکی از واجبات موکد بین انسانها و فرهنگ اسلام و آیات خداوند است، همچنین در روایات اهلبیت (ع) نیز بر موضوع وحدت بارها تأکید شده است. کتاب کافی که از مهمترین و معتبرترین کتب حدیثى شیعه و اولین کتاب جامع روایی و یکی از کتب اربعه است، در جلد دوم به نام الایمان و الکفر، بابهایی به نام اهتمام به امور مسلمین و خیرخواهی و نفع رسانی به مسلمانان وجود دارد، نه تنها چند حدیث بلکه در چندین باب به تمامی مسلمانان اشاره شده است و نه فقط شیعیان.
متاسفانه، دولتها و حکومتهای اسلامی به دلیل وابستگی یا سکوتشان در بسیاری از موارد، به وحدت عملی دست نیافتهاند، اما مردم مسلمان در بسیاری از نقاط جهان، وحدت و همبستگی نشان دادهاند؛ به ویژه در ماجرای غزه، مردم در کشورهای مختلف اسلامی و غیراسلامی بابت حمایت از مردم غزه دغدغه دارند و توجه داشته باشید که حمایت از مردم غزه تنها وظیفه مسلمانان نیست و جوامع اسلامی با تغییر روش و تفکر خود میتوانند از مردم غزه حمایت کنند.
همچنین باید یک اتحاد عملی نسبت به غزه صورت گیرد و این اتحاد نباید فقط در قالب بیانیه باشد، بلکه باید در قالب کمکهای انسانی، حمایتهای مالی و فعالیتهای بینالمللی نمود یابد، درواقع مردم دنیا باید وحدت عملی را از سیره پیامبر گرامی اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) بیاموزند تا اختلافات موجود کمرنگ و به سمت اصول اصیل اسلامی حرکت کنیم.
امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری همواره بر وحدت و تعامل تأکید داشتهاند. امام حسن مجتبی (ع) هم برای حفظ وحدت، صلح کرد. فرمود: «لعَلَّنِی وَأَنْتُمْ بَیْنَ الْقَوْمِ أَلِفَیْنِ» شاید من و شما با مردم هزاران بار گفتوگو کنیم و وحدت را تقویت کنیم.
ما باید تعامل کنیم. ما باید در حج و عمره حضور داشته باشیم، نه برای تبعیض، بلکه برای ارتباط. مقام معظم رهبری فرمودند: «ما باید برویم، افراد افراطی میخواهند ما نرویم، پس باید برویم.» حتی در نماز، گاهی برای حفظ وحدت، امام فرموده: «اگر نمازت با شخص دیگری به خطر بیفتد، به او اقتدا کن، نمازت صحیح است.» خدای متعال در قرآن، نماز را به زبان عربی فرموده تا در مکه، دو میلیون نفر از ملیتهای مختلف، با یک زبان به سوی خدا رکوع کنند. این خود یک راهکار الهی برای وحدت است.
ما باید از ائمه (ع) بیاموزیم مدارا، خدمت به مردم، خوشاخلاقی، و تعامل. وقتی امیرالمومنین (ع) با یک همسفر غیرشیعه راه میرفت، وقتی راهها جدا شد، چند قدم با او همراه شد و فرمود: «قربان تو برم، بابا من کجا شیعهام؟» این رفتار، راه وحدت است.