روسفیدی قاره سیاه در آزمون تاریخی فلسطین

محسن معارفی، رایزن فرهنگی ایران در تانزانیا و کارشناس مسائل آفریقا در یادداشتی که با عنوان «در آزمون تاریخی فلسطین» هیچ کشور آفریقایی در صف اسرائیل قرار نگرفت» در اختیار ایکنا قرار داد نوشت: رأی‌گیری روز 21 شهریور در مجمع عمومی سازمان ملل که با نام بیانیه نیویورک(New York Declaration) درباره تشکیل کشور مستقل فلسطین انجام گرفت، به یکی از شفاف‌ترین صحنه‌های آزمون تاریخی تمام کشورها و از جمله کشورهای آفریقایی در برابر جنایات اسرائیل بدل شد. این رأی‌گیری هزینه‌ سیاسی چندانی برای کشورهای آفریقایی نداشت، چراکه علاوه بر موضع روشن اتحادیه‌ آفریقا در این باره، راهکار دوکشوری نیز سال‌ها پیش در اسناد بین‌المللی تثبیت شده است.

نکته‌ مهم در این رأی‌گیری آن بود که هیچ کشور آفریقایی در صف اسرائیل قرار نگرفت و اسرائیل این بار هیچ کشور آفریقایی را در کنار خود نداشت و این خود یک موفقیت بزرگ برای جبهه‌ فلسطین در این قاره‌ بزرگ و تأثیرگذار به‌شمار می‌آید.

حتی کشورهایی نظیر غنا، کنیا، بنین، توگو، بروندی و رواندا ـ که در گذشته غالباً در چنین پرونده‌هایی همسویی نسبی با اسرائیل داشتند و در برخی مواضع به اسرائیل نزدیک بودند ـ این بار به سود تشکیل کشور مستقل فلسطین رأی دادند. چنین گرایشی ریشه در اصول دیرینه‌ سیاست خارجی بسیاری از دولت‌های آفریقایی دارد؛ اصولی که بر حق تعیین سرنوشت ملّی، مخالفت با اشغالگری و حساسیت نسبت به بحران‌های انسانی تأکید می‌کنند.

جنایات بی‌سابقه اسرائیل در این جنگ، ماهیت جانی اسرائیل را بیش از پیش بر همه روشن کرده است و دولت‌های آفریقایی که همواره اولویت‌های انسانی و بشردوستانه را مقدم داشته‌اند، نمی‌خواهند ننگ دفاع از ظالم و دولت آپارتاید اسرائیل به پیشانی آنها زده شود و در برابر ملتشان سرافکنده باشند. آنها بارها و بارها نشان داده‌اند که حتی علی‌رغم رابطه با اسرائیل، تضمینی نیست که آراءشان را در سبد اسرائیل بریزند. 

با این حال، از میان 10 رأی ممتنع در رأی‌گیری، نام چهار کشور بزرگ آفریقایی به چشم می‌خورد: اتیوپی، جمهوری دموکراتیک کنگو، کامرون و سودان جنوبی. حتی همراهی با صف ممتنعان، در حالی که اکثریت قاطع آفریقا در کنار فلسطین قرار گرفتند، می‌تواند به نوعی ایستادن در سایه‌ جنایات اسرائیل تعبیر شود و وجهه‌ دولتمردان این کشورها را در داخل و خارج تضعیف کند؛ عقب ماندن از موج عمومی آفریقا، بر وجهه‌ تاریخی این کشورها در قاره و جهان سایه خواهد انداخت؛ قاره‌ای که خود تجربه استعمار و اشغال را پشت سر گذاشته و نمی‌خواهد در آزمونی مشابه در کنار اشغالگر بایستد.