جالب است که عنوان طولانی‌ترین و پرسابقه‌ترین برنامه تلویزیون ایران به یک برنامه مذهبی اختصاص دارد. برنامه درس‌هایی از قرآن به مدت ۴۶ سال است که پنجشنبه‌ها روی آنتن شبکه یک می‌رود؛ برنامه‌ای به قدمت تاریخ انقلاب اسلامی.
پخش برنامه درس‌هایی از قرآن با اجرای حجت‌الاسلام محسن قرائتی از تلویزیون به پیشنهاد شهید مرتضی مطهری و تأیید حضرت امام (ره) از سال ۱۳۵۸ آغاز شده و تاکنون ادامه داشته است و همچنان هم مخاطبان خودش را دارد. پُربیراه نیست این ادعا که چندین نسل از مخاطبان تلویزیون بیننده این برنامه بوده‌اند و همچنان هم هستند و هر هفته پای گیرنده‌های خود و صحبت‌های حجت‌الاسلام قرائتی می‌نشینند.
اما دلایل ماندگاری این برنامه چیست؟ آیا سابقه زیاد این برنامه از توانایی‌اش در برقراری ارتباط با مخاطبان برآمده و ماندگاری و بر روی آنتن رفتن بیش از چهار دهه‌ای را به دنبال داشته است؟ این توانایی در ارتباط‌گیری با مخاطب و ماندگاری از کجا می‌آید و چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟
در وهله اول، منبع داده‌های ارائه شده در این برنامه، به یک اقیانوس لامتناهی یعنی قرآن کریم متصل است که پایانی ندارد. بیش و کم تمامی موارد و موضوعات مطرح در برنامه درس‌هایی از قرآن از کتاب مقدس مسلمانان نشئت می‌گیرد و در کلام خدا نه تکرار است و نه نقصان و نه پایان.
در آیات قرآن آن‌قدر مفاهیم والا و برنامه و ارشاد برای ارتقای کیفیت زندگی انسان مستتر است که بیان همان‌قدر که در حیطه درک آدمی قرار دارد هم به قرن‌ها زمان نیاز دارد و به سال و دهه محدود نمی‌شود.
از سوی دیگر، مباحث جذابی از قرآن شریف استخراج و در برنامه مطرح می‌شود که به مشکل عینی و عملی برای زندگی بهتر دنیوی و اخروی انسان‌ها کاربرد دارد. حجت‌الاسلام قرائتی در مقام مجری و پژوهشگر و تدوین‌کننده مفاهیم و داده‌هایی که قرار است هر هفته در برنامه به مردم ارائه شود، با هوشمندی و خوش‌سلیقگی به سراغ موضوعاتی می‌رود که دغدغه روز جامعه بوده و برای زمانه کنونی نیز کاربرد داشته باشد. بی‌گمان، مخاطب عام از بسیاری آیات، معانی و تفاسیر قرآنی بی‌اطلاع است و آگاهی از ناگفته‌های این کتاب آسمانی می‌تواند برایش جالب باشد.
از دیگر دلایل ماندگاری برنامه درس‌هایی از قرآن بی‌شک تسلط مجری‌اش به مباحث قرآنی و آشنایی کاملش با علم تفسیر است. حجت‌الاسلام محسن قرائتی از مفسران شناخته شده قرآن است و «تفسیر نور» حاصل سال‌ها مطالعه و تحقیق ایشان بر روی صحیفه مقدس است. از ویژگی‌های تفسیر نور زبان ساده، روان و قابل فهم برای عامه مردم است که به برنامه درس‌هایی از قرآن هم منتقل شده و مباحث قرآنی در این برنامه، در قالب گفتاری ساده و همه‌فهم ارائه می‌شود. همین تسلط بر مفاهیم قرآنی و عرضه به شکل روان و ساده، نقطه قوت برنامه هفتگی شبکه یک سیما بوده است در همه این سال‌ها به جهت ماندگاری و توانایی برقراری ارتباط با مخاطب.
یکی دیگر از نقاط قوت و تمایز این برنامه در مقایسه با سایر برنامه‌های معارفی صداوسیما، نوع اجرای حجت‌الاسلام قرائتی است. مجری این برنامه از همان ابتدا ادبیات و لحنی ساده و صمیمانه توأم با شوخی و بذله‌گویی در نحوه اجرا در پیش گرفته است.
حجت‌الاسلام قرائتی در بزنگاه‌های مشخص و زمانی که احساس می‌کند طرح مباحث سنگین ممکن است باعث خستگی و ملالت شده باشد، با طرح قصه‌ای جذاب یا مثلی جالب، هم فضای سنگین برنامه را می‌شکند و هم لبخندی بر لب بیننده و شنونده می‌آورد. بی‌گفت‌وگو باید بیان ساده و صمیمانه مجری درس‌هایی از قرآن را که منضم به لهجه شیرین کاشانی است، یکی از نقاط قوت و تمایز این برنامه برشمرد.
شیوه و نحوه اجرای حجت‌الاسلام قرائتی در برنامه «درس‌هایی از قرآن» در مقام یک پیشکسوت می‌تواند الگوی مجریان جوان سایر برنامه‌های مذهبی و معارفی تلویزیون قرار گیرد. اجرای برنامه‌های این‌چنینی لزوما نباید خشک و پاستوریزه بوده و همه مناسبات بر مدار جدیت و رسمیت باشد. اتفاقا اتخاذ یک رویکرد صمیمانه و صادقانه در ارائه محتوای برنامه‌های مذهبی و معارفی از سوی مجری یا مجریان می‌تواند اثرگذاری بهتری در ارتباط با مخاطب و تبیین و تفهیم مفاهیم مورد نظر داشته باشد. روی آنتن بودن ۴۶ ساله و ماندگاری برنامه درس‌هایی از قرآن نشانه‌ای است که مردم همچنان دلبسته مذهب هستند و تشنه فراگیری و یادگیری مفاهیم نورانی و احکام زندگی‌ساز و حیات‌بخش قرآن مبین و دین حنیف.
نکته و الزام مهم در ساخت برنامه‌هایی با محوریت این مفاهیم والا بیان و ارائه داده‌ها و محتواها به زبان ساده و صمیمی و در قالبی جذاب و همه‌پسند است. حجت‌الاسلام محسن قرائتی به عنوان یک مفسر قرآن و مجری برنامه درس‌هایی از قرآن با اتخاذ چنین رویکردی توانسته بینندگانی از اقصی نقاط کشور و دورافتاده‌ترین روستاها تا ساکنان قلب تهران را به مدت نزدیک به نیم‌قرن با قرآن و داده‌های انسان‌ساز و زندگی‌بخشش همراه نگه دارد.
انتهای پیام