سیدرضا رئیس کرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در ابتدای این نشست، گفت: رشد جمعیت ما کاهش زیادی پیدا کرده است؛ میزان موالید ما در سال گذشته زیر یک میلیون نفر بود و در استانی مثل استان گیلان، رشد جمعیت منفی شد. اکنون 12 تا 13 درصد سالمند داریم اما اگر این روال ادامه پیدا کند، در سال 1430 تعداد سالمندان به 26 درصد جمعیت کشور خواهد رسید.
وی ضمن هشدار نسبت به تبعات افزایش جمعیت سالمند در کشور، گفت: از لحاظ فرهنگی، اجتماعی، سلامت و ... این مسئله تأثیرات زیادی بر جامعه خواهد داشت. بیماری‌های خاصی که در سنین سالمندی شیوع آنها بیشتر می‌شود، مثل دیابت، فشار خون، سکته قلبی و ... در کل جامعه شیوع پیدا می‌کند و نیاز به تخت‌های ویژه مثل سی سی یو و آی سی یو و تخت‌های بستری بیشتر خواهد شد.
رئیس کرمی متذکر شد که اکنون نیز تخت‌های «آی سی یو» کم داریم اما با افزایش جمعیت سالمند و این کمبودها تشدید خواهد شد و اگر در فرزندآوری بحث جهشی صورت نگیرد، این مسئله نتایج بدی را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر تعداد زیادی از خانواده‌ها به لحاظ اینکه بعد جمعیتی بعد از خودشان کاهش پیدا کرده، مجبور می‌شوند یا در مراکز نگه‌داری از سالمندان و یا به تنهایی در خانه‌های خود زندگی کنند که این هم اثرات اجتماعی بسیار زیادی دارد و بر روی سلامت جسمی و روانی افراد اثر منفی می‌گذارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه گفت: تعداد محدودی متخصص سالمندی داریم و نظام سلامت آمادگی پذیرش این تعداد سالمند را ندارد. نظام ترافیکی، حمل و نقل و ... نیز که باید مناسب‌سازی شود نیز آماده نیست و با شرایطی که اکنون داریم، اگر رشد سالمندی به این نحو ادامه پیدا کند و ما آمادگی لازم را کسب نکنیم، در آینده نزدیک در حفظ سلامت سالمندان دچار مشکل می‌شویم.
وی تصریح کرد: وظیفه حوزه سلامت اعم از دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، حوزه‌های بهداشت و درمان این است که به این مسئله بیشتر و کامل‌تر بپردازند و زمینه آماده‌سازی جامعه را فراهم کنند تا بتوان به سالمندان خدمت کافی ارائه داد.
در ادامه علیرضا نمازی، مدیر گروه طب سالمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت: در برخی کشورها 60 سالگی و در برخی از کشورهای توسعه یافته 65 سالگی را ورود به سالمندی محسوب می‌کنند، ما هم در کشورمان 65 سالگی را ورود به سالمندی می‌دانیم. اگر هشت درصد جمعیت کشوری بالای ۶۵ باشد، آن کشور سالمند است یا اگر ۱۲ درصد جمعیت یک کشور بالای ۶۰ سال باشد، آن کشور را کشوری سالمند محسوب می‌کنند؛ بر این اساس کشور ما تقریباً سالمند محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه پیشرفت تکنولو‌ژی، افزایش امید به زندگی، بهبود خدمان سلامت و ... موجب افزایش سن افراد شده است، گفت: در کشور ما به دلیل افزایش جمعیت سالمندان باید اقدامات زیادی برای رفع چالش‌های این قشر صورت گیرد.
نمازی با تأکید بر اینکه باید سطح آگاهی جامعه را افزایش دهیم و زیرساخت‌های جامعه برای بهبود شرایط زندگی سالمندان ارتقا داده شود، گفت: چالش‌های اقتصادی و مالی، بهداشت و درمان، زیرساختی و مناسب‌سازی شهری از جمله مهم‌ترین چالش‌های سالمندی هستند.
وی ادامه داد: در بخش اقتصادی مسئله بازنشستگی، صندوق بازنشستگی و بیمه مطرح است. بر اساس استانداردی جهانی هشت تا ۱۲ نفر در یک کشور باید کار کنند و یک نفر از صندوق بازنشستگی پول دریافت کند که کاهش نیروی مولد در کشور موجب کاهش درآمد کشور می‌شود و در پی آن صندوق‌های بازنشستگی باید به تعداد بیشتری از افراد پول پرداخت کنند و ورشکسته می‌شوند.
مدیر گروه طب سالمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: با افزایش سالمندان نیاز به خدمات درمانی، دارو، مراقبت‌های درمانی و تعداد مراقبان بیشتری وجود خواهد داشت، از سوی دیگر چون سالمندان فعالیت اقتصادی ندارند، منابع مالی آنها برای تأمین خدمات سلامت کم است.
وی ادامه داد: تنهایی و انزوا نیز از مشکلات این دوره است، به خصوص اینکه مناسب‌سازی درست برای حمل و نقل سالمندان نداریم و همین مسئله موجب انزوای بیشتر سالمندان می‌شود.
احمدرضا خاتون‌آبادی، مدیر گروه سالمندشناسی و رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز، توانبخشی را حلقه گمشده جامعه سلامت دانست و گفت: پزشکان برای درمان افراد اقدامات لازم را انجام می‌دهند اما اگر توانبخشی افراد به درستی انجام نشود، درمان بیماران به نتیجه نخواهد رسید.
وی با تأکید بر اینکه حتی سالمندان سالم نیز نیاز به توانبخشی دارند، گفت: سالمندان باید برنامه‌ریزی آموزشی و توانمندسازی داشته باشند و توانبخشی شناختی و فیزیکی دریافت کنند. اکنون 40 تا ۵۰ درصد سالمندان ما دچار مشکل بلع هستند و این مسئله مشکلات ریوی برای آنها ایجاد می‌کند.
خاتون‌آبادی افزود: سالمندانی هم که دچار سکته می‌شوند وابستگی کامل به دیگران پیدا می‌کنند و حتی تکلم خود را از دست می‌دهند و یا دچار دمانس می‌شوند که باید تلاش کنیم مراقبت خوبی از آنها داشته باشیم.
وی هشدار داد که سبک زندگی افراد سالمند به شدت به هم ریخته است و گفت: اکنون سالمندان در خانه‌های کوچک با پله‌های زیاد و ... زندگی می‌کنند و فضای مناسب برای تحرک را ندارند. استفاده از موبایل برای آنها بسیار مناسب است اما باید از بازی‌های مناسب استفاده کنند که ذهن آنها را به چالش می‌کشاند.
خاتون‌آبادی اعلام کرد: دانشگاه علوم پزشکی تهران باتوجه به بحران سالمندی در کشور، شورای راهبردی سالمندان دانشگاه شامل چهار کمیته را راه‌اندازی کرد تا بتواند قدم‌های عملیاتی در این زمینه بردارد. پنجره جمعیتی ایران از سال ۱۴۱۰ شروع به بسته شدن می‌کند و تا ۱۴۳۰ این پنجره بسته خواهد شد، پس باید به سرعت اقدامات لازم صورت گیرد.
وی همچنین اعلام کرد: ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر در کشور آلزایمر دارند، البته چون ابزارهای تشخیص متفاوت است و از تست‌های متفاوت استفاده می‌شود، آمار نیز متفاوت است.
خاتون‌آبادی از همکاری با شهرداری و اجرای طرح آموزش سالمندی سالم و انجام غربالگری توسط دانشجویان خبر داد و گفت: طی سه روز شنوایی و اختلالات شناختی را ارزیابی کردیم.
وی تصریح کرد: باید فرهنگ «سالمندی تمام شدن و فصل آخر زندگی نیست» را به اشتراک بگذاریم. من نگران آینده بچه‌های خودمان هستم. این بچه‌ها تحرک کمی دارند و همین موجب می‌شود سالمندی همراه با سلامت و پویایی در انتظار آنها نباشد به همین دلیل از همین اکنون باید بچه‌ها را برای سالمندی سالم آماده کنیم. بدخوابی بزرگ‌ترین اشتباه سبک زندگی ما است و باید تلاش کنیم ساعت 10 شب بخوابیم و خواب کافی داشته باشیم.
مدیر گروه سالمندشناسی افزود: آماری از سالمندان تنها نداریم ولی باید محیطی فراهم کنیم که این افراد باهم تعامل داشته باشند و با هم‌دوره و هم سن‌های خود برنامه ریزی‌های مفید داشته باشند و خودشان برای خودشان کانون‌های سالمندی تشکیل دهند. همچنین باید تمرینات حرکتی و شناختی برای سالمندان طراحی کنیم.
وی در ادامه گفت: 30 درصد سالمندان دچار سقوط می‌شوند، پس باید آموزش ببینند چگونه از این مسئله پیشگیری کنند و در صورت بروز چه اقدامی انجام دهند.
خاتون‌آبادی با اشاره به اینکه سالمندان برای اینکه حرکت کمتری داشته باشند و کمتر به سرویس بهداشتی بروند، آب کمتری مصرف می‌کنند، هشدار داد مصرف کم آب موجب اختلال هوشیاری می‌شود و خانواده‌ها به اشتباه فکر می‌کنند، بیماری دیگری بروز کرده و به مصرف دارو می‌پردازند، در حالی که مصرف آب کافی مشکلات آنها را حل می‌کند.
در ادامه نمازی در خصوص سوء تغذیه و مشکلات تغذیه‌ای سالمندان، گفت: سوء تغدیه، کمبود مالی که موجب می‌شود مواد غذایی در دسترس نباشد و تغییر در سیستم گوارش که مزه‌ها و حس‌ها کاهش پیدا می‌کند، تنبلی روده‌ها و ... نیز موجب می‌شود نیاز به غذا در سالمندان متقفوت‌تر باشد. وقتی کسی مزه را نمی‌فهمد میلش به غذا کم می‌شود به همین دلیل بیشتر از مزه باید به کیفیت غذاهای سالمندان توجه کنیم.
وی همچنین هشدار داد: چربی بدن هر سالمند به مرور زمان بیشتر، حجم عضلات آنها کمتر و آب بدن آنها نیز کمتر می‌شود. البته افرادی که ورزش می‌کنند، می‌توانند کاهش حجم عضلات خود را به تعویق بیندازند و سالم‌تر و سرحال‌تر باشند.
نمازی ادامه داد: معمولاً هر سالمند بالای ۷۰ سال سه بیماری مزمن دارد. همین بیماری‌ها نیاز به تغذیه ویژه را در آنها ایجاد می‌کند. حتی نحوه پخت و پز غذا هم برای سالمندان متفاوت و مهم است. در بسیاری موارد هم تنهایی موجب کاهش اشتها و توجه کمتر به غذاخوردن می‌شود.
وی، ضمن هشدار به این مسئله که نداشتن آگاهی کافی موجب شده افراد متوجه بیماری خود نباشند و به برخی دردها و بیماری‌های خود عادت کنند، گفت: از هر سه سالمند یک نفر پوکی استخوان دارد و یک نفر در معرض پوکی استخوان است. برای پیشگیری از این مشکل در کنار مصرف کلسیم و لبنیات باید تحرک بدنی داشته باشیم، چون فشار وارد کردن به عضلات و استخوان‌ها موجب تراکم استخحوان بیشتر می‌شود.
نمازی در ادامه با اشاره به اینکه همه افراد به سن سالمندی خواهند رسید ولی نحوه رسیدن به این سن به سبک زندگی، شرایط روحی و روانی و ... بستگی دارد، گفت: نحوه نشستن، برخواستن، کار کردن، غذا خوردن و ... در بدن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند انسان را دچار چالش کند و اگر سبک زندگی درستی داشته باشیم، می‌توانیم دوران سالمندی خوبی هم داشته باشیم.
وی ادامه داد: در حوزه افسردگی و بهداشت روان خدمات خوبی ارائه می‌شود اما دسترسی به این خدمات برای همه سالمندان ممکن نیست. از سوی دیگر در حوزه سالمندی با کمبود نیرو، امکانات، زیرساخت‌ها و ... مواجه هستیم. باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم و با اینکه دیر است ولی باز هم می‌توانیم کارهای زیادی انجام دهیم. همچنین نیاز به تخت برای سالمندان در بیمارستان‌ها داریم.
نمازی افزود: دانشگاه تهران جزو سه دانشگاهی است که گروه سالمندی دارد اما با سه دانشگاه نمی‌توان پزشک مورد نیاز را تربیت کرد؛ این گروه سنی را باید با دید ویژه‌ای نگاه کنیم. برخورد با یک سالمند با افراد دیگر متفاوت است پس گروه درمانی باید این دید را داشته باشند که با نحوه برخورد صحیح با سالمند ارتباط برقرار کنند.
وی همچنین گفت: یکی از مشکلات سالمندان تعدد داروهای مصرفی است. بیشتر سالمندان تداخلات دارویی دارند و تعدد داروها هزینه بر است باید تداخلات دارویی و تعداد داروها کمتر شود که در حال پیگیری علمی این مسئله هستیم. همچنین ۷۰ تا ۸۰ درصد افرادی که تنها زندگی می‌کنند، ۸۰ درصد سالمندان در خانه‌های سالمندان و ۳۵ درصد سالمندان عادی دچار افسردگی هستند. از سوی دیگر سالمندان بعد از افتادن (تجربه سقوط از تخت یا صندلی) دچار ترس از افتادن می‌شوند و حرکت خود را کم و تعامل خود را کاهش می‌دهند که این خطرناک است.
وی در پایان گفت: از آنجایی که سالمندان کمتر تشنگی را حس می‌کنند، کمتر آب می‌خوردند و این یکی از دلایلی است که موجب زوال عقل و کاهش هوشیاری آنها می‌شود. سالمندان حتی اگر تشنه نباشند، باید روزی شش لیوان آب بخورند و حتی اگر نمی‌توانند ادرار خود را کنترل کنند هم باید در زمان‌های مناسب آب مصرف کنند. مصرف حجم بالای دارو با مصرف کم آب خطرناک است که این مسئله را نیز باید مد نظر قرار دهند.
انتهای پیام