مدل نوین اسناد ملی: چارچوب دوگانه «پیکره و فرآیند»
عاملی، روند تدوین «فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر» را حاصل همکاری گسترده کارشناسان و پژوهشگران با تمرکز بر چهار رکن اساسی «اسلامی‌سازی»، «بومی‌سازی» ، «کارآمدی» و«روزآمدسازی و نوآوری» دانست.
وی با ارج نهادن به تأکیدات رهبر معظم انقلاب و مستندات مختلف داخلی و خارجی، بیان داشت که نقشه جامع علمی کشور باید به جایگاه علمی و فکری ویژه‌ای دست پیدا کند که پاسخگوی نیازهای متنوع و واقعی جامعه ایران باشد.
وی همچنین تأکید کردند علوم انسانی در عصر حاضر نیازمند تعریفی نوین است که فراتر از علوم انسانی سنتی و غربی باشد و در قالب یک نظام جامع که بستر ساز پیشرفت کشور باشد، رشد یابد.
رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی بر نقش کلیدی علوم انسانی، اجتماعی و هنر در تقویت بنیان‌های فکری و ارتقای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران تأکید ویژه‌ای کردند و بر ضرورت اتخاذ ساختاری نوین و دو بخشی برای تدوین اسناد ملی تأکید کردند.
ساختار پیشنهادی با هدف افزایش شفافیت، قابلیت ارزیابی و مدیریت بهتر طراحی شده و از دو بخش اصلی تشکیل می‌گردد:
بخش اول: پیکره اصلی سند؛ این بخش که ساختار اصلی و مدیریتی سند را تشکیل می‌دهد، باید در قالب چهار جزء اساسی طراحی گردد تا کلیت راهبردی سند به سرعت قابل درک باشد: خلاصه مدیریتی، اهداف کلان، بسته‌های برنامه‌ای و نگاشت نهادی.
بخش دوم: مستندات پشتیبان؛ این بخش به مستندسازی مبانی نظری و مکانیسم‌های اجرایی سند می‌پردازد.
وی تشریح کرد: یکی از محوری‌ترین مباحث این جلسه، چگونگی جایگزینی فصول در نقشه جامع علمی کشور و طراحی ساختار سه بخشی جدید بود. بر اساس این طرح، «فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر» به عنوان یک بخش مستقل، در کنار دو فصل دیگر یعنی پزشکی و سایر علوم قرار خواهد گرفت.
وی افزود: در کنار این سه فصل، به یک بخش مشترک نیز نیاز داریم. این بخش مشترک، ضمن نمایان ساختن اشتراکات میان حوزه‌های مختلف در نقشه، بستری را برای پیوند و تلفیق اثرگذار میان آن‌ها فراهم می‌آورد. هدف نهایی، دستیابی به یکپارچگی و تعامل سازنده میان تمامی فصول نقشه جامع علمی کشور است.مخبر دزفولی، قائم مقام رئیس ستاد علم و فناوری ؛ چارچوب بروزرسانی این سند را در سه محور اصلی خلاصه کرد و تأکید داشت نسخه جدید باید به‌طور مستقیم به مسائل مبتلابه و بحران‌های ملی بپردازد.
وی خاطر نشان کرد بروزرسانی نیازمند «آسیب‌شناسی دقیق» است تا غفلت‌های موجود با نگاهی واقع‌بینانه اصلاح گردد.
وی تأکید کرد برنامه‌های جدید باید زمینی و واقع‌گرایانه باشند و نقشه نهایی باید بر اهداف محدود و اولویت‌های مشخص تمرکز نماید.
مخبر دزفولی افزود: نقشه جامع علمی کشور بر اساس «الگوی آینده» تدوین خواهد شد؛ لذا شناخت «کلان‌روندهای علم و فناوری جهانی» ضروری است و انطباق کامل فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر را با سیاست‌های کلی نقشه جامع نهایی سازی شود.
وی بیان داشت: فصل تدوین شده در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر از اتقان لازم برخوردار است و تصویب نهایی آن را گامی اساسی برای آغاز فاز اجرایی سند عنوان کرد و با چارچوب سند مبنی بر اختصاص فصل مشترک و سه فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر؛ فصل بهداشت، سلامت و آموزش پزشکی و فصل علم و فناوری موافقت داشت.
باقری‌مقدم؛ با اشاره به ضرورت همسویی فصل علوم انسانی با نقشه جامع علمی کشور، درباره نقش زیربنایی این حوزه در توسعه علمی و فناوری کشور سخن گفت و بر اهمیت سیاستگذاری هدفمند جهت افزایش سهم پژوهش‌های بومی و اسلامی تاکید کرد.وی افزود: ارتباط میان دانشگاه و صنعت و افزایش سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه علوم انسانی از دیگر اهداف مهمی است که در بازنگری این نقشه در حوزه علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است.
جایگاه ویژه هنر در نقشه جامع روزآمد
وی بیان کرد: در این فصل از نقشه جامع علمی کشور، جایگاه ویژه‌ای به هنر اختصاص داده شده است؛ هنر به عنوان یک زبان جهانی و ابزاری کلیدی در انتقال ارزش‌ها و تقویت قدرت نرم ملی مدنظر قرار گرفته است. برای حوزه هنر، بسته‌ای مجزا تعریف شده که در آن، حمایت از تحقیقات بنیادین، توسعه آموزش‌های کارگاهی و نظام استاد - شاگردی، و تقویت اقتصاد هنر مورد تأکید قرار گرفته است.
نظریه مبنایی: کارآمدی و اسلامی‌سازی از مسیر حل مسئله
حاجیلوئی در پایان سخنان خود، بر تبیین نظریه سیاستی «کارآمدی» برای تحول علوم انسانی به عنوان رکن اساسی سند تأکید کرد.
وی تصریح کرد: تحقق اسلامی‌سازی علوم، از مسیر «کارآمدی» و «حل مسائل واقعی کشور» میسر می‌شود و این سند با تمرکز بر تبدیل خروجی‌های پژوهشی به دستاوردهای ملموس و تأثیرگذار در حوزه‌های کلیدی پیشرفت ایران، این هدف را دنبال می‌کند. این جلسه در واقع گامی مهم در راستای نهایی‌سازی فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر نقشه جامع علمی کشور بود که بر اساس گزارش‌ها، پیش‌نویس آن با پشتوانه مطالعات تطبیقی، بررسی اسناد بالادستی و نظرات مقام معظم رهبری تهیه شده است. هدف نهایی این سند، ارائه نقشه راهی کاربردی و کارآمد است که می‌تواند نقش علوم انسانی را در پیشرفت کشور و تقویت قدرت ملی را پررنگ سازد.
ایجاد زیست بوم یکپارچه، کلید بومی‌سازی و کارآمدی دانش
عاملی، در پایان این نشست بر نقش محوری و هدایت‌کننده شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی به عنوان بالاترین مرجع تصمیم‌گیر در پیشبرد تحولات این حوزه تأکید کرد و خواستار تقویت همکاری‌های بین‌نهادی شد.
وی با تبیین رویکرد نوین، ضرورت استقرار نظام‌های داده‌محور و استانداردسازی اطلاعات در علوم انسانی، اجتماعی و هنر را مؤلفه‌ای راهبردی برای موفقیت دانست و بیان داشت: ایجاد زیست‌بوم یکپارچه، یکی از مسیرهای اساسی برای ارتقای جایگاه علمی ایران در عرصه جهانی است.
انتهای پیام