مهاجرنیا با تبیین مفهوم «غنیمت» در صدر اسلام بیان کرد: در آن دوران، زندگی مسلمانان تا حد زیادی از طریق غنائم جنگی تأمین می‌شد. غنیمت شامل اموال، تجهیزات، زمین و منابعی بود که در جنگ مشروع و تحت رهبری پیامبر یا امام عادل به دست می‌آمد و طبق دستور قرآن، خمس آن به حکومت اسلامی تعلق داشت.
وی افزود: در گذشته، چون رزمندگان با هزینه شخصی در جنگ شرکت می‌کردند، غنائم میان آنان تقسیم می‌شد؛ اما امروزه که نیرو‌های نظامی از دولت حقوق می‌گیرند و هزینه‌ها از بیت‌المال تأمین می‌شود، فتوای فقها این است که غنائم باید به حکومت اسلامی بازگردد و مالکیت شخصی بر آن وجود ندارد.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر تفاوت میان «غنیمت» و «فِیء» را تبیین کرد و گفت: غنیمت در جنگ به دست می‌آید، اما «فِیء» اموالی است که بدون جنگ و در شرایط صلح به مسلمانان می‌رسد؛ مانند ماجرای فدک که یهودیان خیبر آن را به پیامبر(ص) هدیه دادند.
وی با اشاره به فتوای امیرالمؤمنین(ع) در جنگ جمل اظهار کرد: همان‌گونه که حضرت اجازه تصرف در اموال مسلمانان را ندادند، امروز نیز فقها گرفتن غنیمت از اموال مردم مسلمان را جایز نمی‌دانند.
مهاجرنیا با اشاره به نقش اقتصادی و سیاسی غنیمت در صدر اسلام اظهار کرد: غنائم علاوه بر تأمین معیشت رزمندگان، موجب تقویت بیت‌المال، افزایش قدرت نظامی و مشروعیت سیاسی حکومت اسلامی می‌شد و سبب افزایش وفاداری و مشارکت مردم در حمایت از حکومت می‌گردید.
وی یکی از جنبه‌های فرهنگی غنیمت را «انتقال دانش و فرهنگ» دانست و بیان کرد: مسلمانان پس از فتوحات، کتابخانه‌ها و منابع علمی سرزمین‌های فتح‌شده را به‌عنوان غنیمت فرهنگی به دارالحکمه بغداد منتقل کردند. این انتقال علمی، پایه‌گذار شکوفایی تمدن اسلامی و بعد‌ها رنسانس در غرب شد.
استاد حوزه و دانشگاه با بازگشت به تفسیر سوره فتح گفت: قرآن در این سوره دو نوع غنیمت را مطرح می‌کند؛ غنیمت‌های معنوی مانند ایمان، آرامش، رضایت الهی و پیروزی نزدیک، و غنیمت‌های مادی که خداوند به مؤمنان راستین وعده داد. در مقابل، منافقان تنها به دنبال غنائم مادی بودند و از شرکت در صلح حدیبیه خودداری کردند، زیرا نیتشان دنیاطلبی بود.
وی تأکید کرد: نگاه قرآن به اقتصاد و غنیمت، نگاهی معنوی و ارزش‌محور است؛ بدین معنا که اقتصاد اسلامی باید در خدمت ایمان، عدالت و رضایت الهی باشد، نه صرفاً در پی سود و منافع مادی.
مهاجرنیا در ادامه با تطبیق مفاهیم سوره فتح بر وضعیت کنونی جامعه اسلامی اظهار کرد: جامعه ما امروز با مشکلات اقتصادی عمیقی مواجه است و دولت اسلامی نمی‌تواند در چنین شرایطی تنها به شعار اقتصاد آزاد بسنده کند و از مسئولیت خود شانه خالی نماید.
وی تأکید کرد: آیات قرآن نشان می‌دهد در دوران بحران، خداوند خود مدیریت اقتصادی جامعه اسلامی را بر عهده گرفته است و این الگویی روشن برای دولت اسلامی امروز است.
وی با تأکید بر وظیفه دولت در شرایط کنونی گفت: دولت اسلامی باید با تمام قوا برای مدیریت اقتصادی جامعه به میدان بیاید و بداند که مشارکت مردم، حضور آنها در صحنه و وفاداری‌شان به نظام، بخش زیادی‌اش در گرو حل مشکلات اقتصادی و معیشتی است.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی افزود: اگر مردم متدین و نیرو‌های وفادار به انقلاب ببینند زندگی‌شان دچار فشار و خانواده‌هایشان در معرض آسیب‌های معیشتی و اخلاقی قرار گرفته‌اند، توان و انگیزه حضور در عرصه‌های دیگر از آنان سلب خواهد شد.
عضو هیئت‌مدیره انجمن علمی قرآن و تحول علوم ایران با انتقاد از نبود طرح‌های جامع فرهنگی و اقتصادی تصریح کرد: گسترش فساد و آسیب‌های فرهنگی در جامعه نگران‌کننده است و بخش عمده آن ریشه در بحران اقتصادی دارد.
وی بیان کرد: دولت باید با برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌گیری از ظرفیت مردم متدین و مدیریت جهادی، برای حل این معضلات اقدام فوری و مؤثر انجام دهد تا از تضعیف ارزش‌های اسلامی و آسیب به سرمایه اجتماعی انقلاب جلوگیری شود.
انتهای پیام