روز گذشته، 25 مهرماه، روز جهانی نسل‌کشی کودکان و زنان فلسطینی نام داشت؛ روزی که یادآور رنج‌ها و مظلومیت هزاران انسان بی‌گناه در طول دهه‌هاست که زیر فشار رژیم صهیونیستی زندگی کرده‌اند. فرصتی برای یادآوری قصه‌ای تلخ از کودکی که از حق بازی و آموزش محروم شده، زنانی که با فقدان امنیت و خشونت دست و پنجه نرم می‌کنند و مردمی که تلاش می‌کنند با ایمان و شجاعت در برابر ظلم مقاومت کنند. هر سال که می‌گذرد، اهمیت این روز بیش از پیش احساس می‌شود و جهان را به بازنگری در مسئولیت‌های انسانی و اخلاقی خود فرا می‌خواند.
نسل‌کشی فلسطینیان نه تنها یک تراژدی انسانی بلکه یک بحران جهانی است که پیامدهای آن فراتر از مرزهای جغرافیایی احساس می‌شود. کودکان و زنان، گروه‌هایی که باید در محیطی امن و پرامید رشد کنند، به صورت سیستماتیک هدف خشونت و ظلم قرار می‌گیرند. این اعمال نه تنها حقوق اولیه انسانی را نقض می‌کند بلکه آینده یک ملت را تهدید می‌کند و ارزش‌های اخلاقی و انسانی جامعه بین‌المللی را به چالش می‌کشد. اهمیت پرداختن به این مسئله در قالب رسانه، فرهنگ و سینما برای حفظ آگاهی عمومی و عدالت‌خواهی غیرقابل انکار است.
جامعه جهانی و رسانه‌ها نقش مهمی در ثبت و بازتاب واقعیت‌های این نسل‌کشی دارند. اطلاع‌رسانی شفاف و پیگیری مستمر این بحران، می‌تواند صدای مظلومان را به گوش جهانیان برساند و فشار برای توقف ظلم را افزایش دهد. در این مسیر، هنر و سینما نیز ابزار قدرتمندی هستند که می‌توانند با روایت داستان‌ها و تصویرسازی واقعیت‌ها، همدلی و آگاهی عمومی را تقویت کرده و وجدان جمعی را نسبت به بی‌عدالتی حساس کنند. آثار سینمایی متعهد می‌توانند به مخاطب نشان دهند که رنج، مقاومت و ایمان مردم فلسطین چه ارزش انسانی و اخلاقی دارند و چرا جهانیان نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.
در این میان، سینما می‌تواند پلی میان مظلومیت و امید باشد و مخاطب را با اراده، ایمان و مقاومت مردم فلسطین همراه کند. مهدی عظیمی میرآبادی، تهیه‌کننده سینما و رئیس اسبق انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون این موضوع، نقش سینما در بازنمایی واقعیت‌های فلسطین و تأثیر آن بر وجدان عمومی را تشریح کرده است؛ در ادامه با این گفت‌وگو همراه می‌شویم.
ایکنا – به عنوان تهیه‌کننده و مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، چه مسئولیتی در روایت واقعیت‌های تلخ انسانی احساس می‌کنید و چگونه میان تعهد اجتماعی و هنر متعادل عمل می‌کنید؟
هنر متعهد و مسئولیت‌پذیر اساس هر اثر ماندگار است. اگر هنرمند خود را متعهد نداند، اثرش صرفاً شکل ظاهری هنر را دارد و هیچ تأثیر اجتماعی و انسانی ایجاد نمی‌کند. سینما با توانایی تصویرسازی و بهره‌گیری از ابزارهای صوتی و تصویری، قابلیت منحصر به فردی دارد تا رنج و مظلومیت مردم را منتقل کند و همزمان ارزش‌های انسانی و اخلاقی را در ذهن مخاطب تثبیت کند. تعادل میان هنر و تعهد اجتماعی، معیار اصلی کار من در تولید آثار مرتبط با موضوعاتی مانند فلسطین است.
تولید آثار سینمایی متکی بر تحقیق، باور و تعهد واقعی هنرمندان می‌تواند نقشی مهم در افزایش آگاهی عمومی، همدلی و حمایت از مظلومان فلسطین ایفا کند و در نهایت، سینما را به ابزاری مؤثر در ترویج عدالت تبدیل کند
مسئولیت ما این است که واقعیت‌ها را نشان دهیم بدون اینکه قربانی صرفاً منفعل و بی‌قدرت جلوه کند. آثار سینمایی باید توانایی بازنمایی تضاد میان ظلم و مقاومت را داشته باشند و مخاطب را به درک عمیق از شرایط انسانی و اجتماعی آن دوران برسانند. این رویکرد ارزش هنری اثر را افزایش می‌دهد و پیام آن فراتر از مرزهای سینما منتقل می‌شود.
تلاش ما این است که رنج را واقعی نشان دهیم، اما در عین حال مقاومت، شجاعت و ایمان انسان‌ها برجسته شود. این نگاه باعث می‌شود سینما ابزاری شود که سکوت جهانی را بشکند، وجدان عمومی را نسبت به ظلم حساس و مخاطب را به نوعی مشارکت معنوی در دفاع از مظلوم و عدالت ترغیب کند. تنها با باور و تعهد واقعی هنرمند است که این تأثیرگذاری حاصل می‌شود.
ایکنا – با توجه به تجربه شما، سینمای ایران تا چه حد توانسته تصویرگر درد مردم فلسطین باشد؟ آیا آثار تولید شده تاکنون توانسته‌اند عمق فاجعه و مقاومت واقعی مردم را به نمایش بگذارند و جایگاه سینما در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سینمای ایران تاکنون نتوانسته به شکل کامل و مؤثر عمق فاجعه نسل کشی مردم فلسطین را منتقل کند. پس از انقلاب، تولید آثار مرتبط با فلسطین آغاز شد، اما بیشتر آن‌ها سطحی و محدود بودند و توانایی بازنمایی واقعی مقاومت و شجاعت مردم فلسطین را نداشتند. تنها برخی آثار معدود با رویکرد متفاوت توانسته‌اند تا حدودی این فاجعه را به تصویر بکشند، اما همچنان جای کار بسیار دارد و ضرورت دارد ظرفیت‌های سینمایی متعهد و مستند بیشتر به این موضوع اختصاص یابد.
در مقایسه با سینمای جهانی، به ویژه هالیوود و سینمای وابسته به رژیم صهیونیستی، مشاهده می‌شود که بهره‌گیری از ابزارهای رسانه‌ای و تبلیغاتی برای القای پیام به شکل گسترده‌ای انجام شده است. اما در ایران هنوز نتوانسته‌ایم ظرفیت کامل سینما را برای انتقال درد انسانی و مبارزه تاریخی به مخاطب داخلی و جهانی بهره‌برداری کنیم. این خلأ نشان‌دهنده نیاز به تولید آثار جدی و متعهد با توجه به امکانات موجود است. با وجود این، فرصت‌های فراوانی وجود دارد تا سینمای ایران تصویری واقعی، انسانی و تأثیرگذار از مردم فلسطین ارائه دهد. تولید آثار سینمایی متکی بر تحقیق، باور و تعهد واقعی هنرمندان می‌تواند نقشی مهم در افزایش آگاهی عمومی، همدلی و حمایت از مظلومان فلسطین ایفا کند و در نهایت، سینما را به ابزاری مؤثر در ترویج عدالت تبدیل کند.
ایکنا – هنر سینما چگونه می‌تواند سکوت رسانه‌های بین‌المللی درباره نسل کشی فلسطینی‌ها را بشکند؟ آیا توانایی بیدار کردن وجدان جهانی و جلب توجه افکار عمومی به ظلم و بی‌عدالتی وجود دارد و چه ابزارهایی برای تحقق این هدف لازم است؟
سینما به طور قطع می‌تواند سکوت جهانی را بشکند و توجه افکار عمومی را به ظلم و بی‌عدالتی جلب کند. کلید این امر، حضور هنرمندان و تهیه‌کنندگانی است که متعهد به حقیقت و اثرگذاری واقعی هنر باشند. وقتی فیلمساز با ایمان و باور حقیقی به حقیقت کار می‌کند، اثر تولید شده می‌تواند هم عاطفی و هم فکری مخاطب را تحت تأثیر قرار دهد و وجدان جهانی را نسبت به ظلم حساس کند. سینما با قدرت تصویر و روایت می‌تواند بی‌رحمی و مظلومیت را به گونه‌ای نشان دهد که کلمات و اخبار معمولی قادر به انتقال آن نیستند.
سینما می‌تواند با داستان‌پردازی، شخصیت‌سازی و نمایش مقاومت همزمان با ایمان، مخاطب را با ابعاد انسانی، اخلاقی و معنوی مردم فلسطین آشنا کند. این همزمانی، فهم عمیق‌تری از مبارزه آنان ارائه می‌دهد و باعث می‌شود پیام انسانی اثر برجسته شود و مخاطب الهام گیرد
حمایت مسئولان و متولیان فرهنگی و هنری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. اختصاص بودجه مناسب، همکاری با کارشناسان و استفاده از تیم‌های حرفه‌ای امکان تولید آثار با کیفیت و تأثیرگذار را فراهم می‌کند. بدون این حمایت‌ها، سینما قادر نخواهد بود نقش اصلی خود را در بیدار کردن وجدان جهانی و بازنمایی حقیقت ایفا کند.
سینما نه تنها یک ابزار هنری بلکه یک فرآیند اجتماعی و آموزشی است. اگر این ابزار با تعهد واقعی همراه شود، مخاطب نه تنها با رنج مردم فلسطین همدلی خواهد کرد بلکه انگیزه مقاومت، عدالت‌خواهی و تلاش برای حمایت از مظلومان را نیز در خود پرورش خواهد داد. این همان ظرفیت ویژه‌ای است که سینما در حوزه انسانی و اخلاقی دارد.
ایکنا – یکی از چالش‌های سینمای مقاومت مرز میان نشان دادن رنج و حفظ کرامت انسانی است. چگونه می‌توان مظلومیت را بدون تحقیر نشان داد و همزمان شجاعت و مقاومت مردم را برجسته کرد تا اثر انسانی و اخلاقی داشته باشد؟
کلید مسئله در شناسایی و نمایش مقاومت و شرافت انسانی است. مردمی که با ایمان و غیرت خود در برابر ظلم ایستاده‌اند، نه تنها قربانی نیستند، بلکه قهرمانانی هستند که از جان، مال و آبرویشان برای حفظ شرف و وطن می‌گذرند. تمرکز بر این ویژگی‌ها، رنج آنان را برجسته می‌کند بدون آنکه تحقیرشان نمایان شود. این نگاه باعث می‌شود مخاطب تصویر دقیقی از تفاوت میان انسان منفعل و انسان مقاوم داشته باشد.
سینما باید توانایی بازنمایی تفاوت میان ظلم‌پذیری و مقاومت را داشته باشد. مردمی که ظلم را می‌پذیرند، مبارزه‌ای انجام نمی‌دهند و صرفاً منفعل هستند؛ اما مردمی که در برابر ظلم می‌ایستند، انسان‌های با شرف و مقاوم هستند. این تفاوت، اساس درست روایت و شخصیت‌پردازی است و به اثر سینمایی ارزش انسانی و اخلاقی می‌دهد. با تمرکز بر ایمان، شجاعت و استقامت مردم، سینما می‌تواند تعادل میان تصویر رنج و حفظ کرامت انسانی را برقرار کند. مخاطب در این روند نه تنها همدلی می‌کند بلکه پیام‌های اخلاقی و انسانی را نیز درک می‌کند و درمی‌یابد که مقاومت و شرافت همیشه بر ظلم و بی‌عدالتی غلبه می‌کند.
ایکنا – بسیاری معتقدند ریشه مقاومت مردم فلسطین ایمان و هویت اسلامی آنان است. چگونه می‌توان این بعد معنوی و الهی را در کنار نمایش مقاومت و مبارزه در آثار سینمایی تصویرسازی کرد تا اثر متعهد و الهام‌بخش باشد؟
نخستین شرط برای نمایش بعد معنوی، باور و تعهد شخص فیلمساز به ارزش‌های دینی و انسانی است. اگر فیلمساز به این باور نرسد، اثرش صرفاً سطحی و شعاری خواهد بود و مخاطب نه تنها با ایمان مردم ارتباط برقرار نمی‌کند، بلکه پیام معنوی اثر نیز منتقل نخواهد شد. ایمان حقیقی فیلمساز، پایه اصلی ساخت اثر متعهد و تأثیرگذار است.
وقتی مخاطب بداند مظلوم واقعی کیست و دشمن چه نقشی دارد، اثر سینمایی پیام حقیقی خود را منتقل می‌کند و امکان تحریف واقعیت‌ها توسط رسانه‌های غربی کاهش می‌یابد
سینما می‌تواند با داستان‌پردازی، شخصیت‌سازی و نمایش مقاومت همزمان با ایمان، مخاطب را با ابعاد انسانی، اخلاقی و معنوی مردم فلسطین آشنا کند. این همزمانی، فهم عمیق‌تری از مبارزه آنان ارائه می‌دهد و باعث می‌شود پیام انسانی اثر برجسته شود و مخاطب الهام بگیرد. ارتباط میان ارزش‌های دینی مردم فلسطین و جامعه ایرانی نیز امکان پذیرش و همدلی را افزایش می‌دهد. نمایش ایمان، صبر و مقاومت مردم فلسطین، ضمن انتقال پیام مقاومت، ارزش‌های اخلاقی و دینی را نیز به شکل طبیعی و انسانی به مخاطب منتقل می‌کند و اثر سینمایی را غنی‌تر و متعهدتر می‌سازد.
ایکنا – با توجه به تفاوت شرایط زندگی مردم ایران و فلسطین، چه اشتراکات فرهنگی و دینی میان آن‌ها می‌تواند در آثار سینمایی مورد توجه قرار گیرد و چگونه این اشتراکات می‌توانند اثر انسانی و الهام‌بخش تولید کنند؟
با وجود تفاوت‌های گسترده در شرایط زندگی، اشتراکات فرهنگی و دینی میان مردم ایران و فلسطین وجود دارد که می‌تواند در آثار سینمایی مورد توجه قرار گیرد. هر دو جامعه دارای ایمان به خداوند، پایبندی به ارزش‌های اخلاقی و انسانی و مقاومت در برابر ظلم هستند و می‌توان این عناصر مشترک را در داستان‌ها و شخصیت‌ها برجسته کرد تا ارتباط عمیق‌تر با مخاطب ایجاد شود.
نمایش این اشتراکات، علاوه بر ایجاد همدلی، فهم بهتر مبارزه مردم فلسطین را برای مخاطب ایرانی ممکن می‌کند. حتی اگر شرایط زندگی متفاوت باشد، تأکید بر ارزش‌های معنوی، اخلاقی و دینی باعث می‌شود مخاطب ایرانی تجربه نزدیکی از مبارزه و مقاومت فلسطینی‌ها داشته باشد و پیام‌ها را با زندگی خود تطبیق دهد. این توجه به اشتراکات فرهنگی و دینی، امکان تولید آثاری با پیام انسانی و الهام‌بخش را فراهم می‌کند. چنین رویکردی باعث می‌شود سینما پلی میان درک رنج و تجربه امید باشد و مخاطب هم رنج و هم ایمان مردم فلسطین را تجربه و از آن الهام بگیرد.
ایکنا – رسانه‌های غربی و وابسته اغلب جای ظالم و مظلوم را در صحنه فلسطین تغییر می‌دهند. سینما چگونه می‌تواند حقیقت را آشکار کند و تمایز میان قهرمان و ضدقهرمان را به شکل دقیق به مخاطب منتقل کند؟
سینما با بهره‌گیری از داستان‌پردازی دقیق و شخصیت‌سازی درست، می‌تواند تمایز میان قهرمان و ضدقهرمان را مشخص کند و حقیقت را به مخاطب منتقل کند. وقتی مخاطب بداند مظلوم واقعی کیست و دشمن چه نقشی دارد، اثر سینمایی پیام حقیقی خود را منتقل می‌کند و امکان تحریف واقعیت‌ها توسط رسانه‌های غربی کاهش می‌یابد. توجه به جزییات تاریخی، انسانی و مشاوره با کارشناسان اهمیت دارد. استفاده از مستندات، روایت‌های واقعی و تحقیق میدانی امکان نمایش صحیح واقعیت‌ها را فراهم می‌آورد و اثر سینمایی را مستند و قابل اعتماد می‌کند.
تمرکز بر مقاومت، ایمان و شجاعت مردم فلسطین، فیلم را انسانی و الهام‌بخش می‌کند. مخاطب با شناخت قهرمان واقعی همراه شده و اثر سینمایی تبدیل به یک ابزار آموزشی، اخلاقی و الهام‌بخش برای فهم عدالت و مقاومت می‌شود. این رویکرد، پل میان مظلومیت و امید را محکم می‌سازد و اثر را فراتر از یک فیلم معمولی قرار می‌دهد.
ایکنا – چگونه می‌توان سینما را به پلی میان مظلومیت و امید تبدیل کرد تا مخاطب نه تنها با رنج مردم فلسطین همراه شود بلکه از اراده، ایمان و مقاومت آنان نیز الهام بگیرد و پیام انسانی اثر در ذهن او باقی بماند؟
تمرکز بر قهرمان واقعی داستان، اصلی‌ترین کلید ایجاد این پل است. وقتی فیلمساز قهرمان را درست معرفی کند، مخاطب نه تنها با رنج او همراه می‌شود بلکه قدرت، ایمان و شجاعت او نیز الهام‌بخش خواهد بود. شناخت درست تفاوت میان قهرمان و ضدقهرمان، تضمین‌کننده اثرگذاری عاطفی و معنوی فیلم است و موجب می‌شود پیام انسانی اثر به طور کامل منتقل شود. سینما باید به گونه‌ای روایت کند که مخاطب همدلی با مظلوم را تجربه و درک کند مقاومت و ایمان انسان‌ها می‌تواند بر ظلم غلبه کند. این نگاه دوگانه، پیام اثر را غنی و تأثیرگذار می‌سازد و همزمان امید و انگیزه را در مخاطب ایجاد می‌کند، نه فقط تأثر و ناراحتی.
با رعایت اصول داستان‌پردازی، تحقیق دقیق و باور به حقیقت، سینما می‌تواند پلی میان رنج و امید باشد. مخاطب نه تنها گریه می‌کند بلکه با اراده، ایمان و مقاومت قهرمانان همراه می‌شود و این تجربه به یک تجربه انسانی، تربیتی و الهام‌بخش تبدیل می‌شود که اثر سینمایی را در سطوح متعدد مؤثر و ماندگار می‌سازد.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام