وی افزود: سفر انواع مختلفی دارد و شامل سفر فیزیکی و سفر درونی می‌شود. سفر فیزیکی به جا‌به‌جایی‌های فیزیکی اطلاق می‌شود، اما سفر درونی به سفری اطلاق می‌شود که از آن سفر اندیشه و تفکر انسان‌ها و خودشناسی انسان نیز استنباط می‌شود
مدیر موزه خراسان با اشاره به عبارت «سیر آفاق و انفس» تصریح کرد: در این جا آفاق به معنای سرزمین‌ها و انفس نیز به معنای همان سفر درونی و روحانی است و در مجموع سفر فقط بعد مسافت نیست و اگر تحولی در ما ایجاد شود، سفر اتفاق افتاده است. در ایران بیش از ۳۲ معنا برای فرهنگ و جود دارد و این نشان‌دهنده اهمیت مسائل فرهنگی در ایران است که سفر نیز بخشی از فرهنگ محسوب می‌شود.
وی در خصوص آیاتی که در قرآن درباره سفر آمده است، بیان کرد: آیاتی در قرآن مانند «فسیرو فی الارض» داریم که قرآن از انسان خواسته است در زمین گردش کند تا بیش‌تر بداند و از سرنوشت دیگران عبرت‌آموزی کند که البته خاطره‌سازترین اوقات بشر زمانی شکل می‌گیرد که انسان سفر کند، چرا که ملاقات با دیگران سبب تحول شخصیت انسان می‌شود. انسان‌ها در سفر به پختگی و کمال می‌رسند همان‌طور که در شعر نیز آمده است؛ «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی». قرآن در جایی دیگر هم‌چنین عنوان می‌کند که «أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ ...» آیا در زمین گردش نکردید؟ و در این جا نیز اهمیت سفر را گوشزد می‌کند.
صفرنژاد با اشاره به حدیث امام علی(ع) درباره سفر اظهار کرد: ایشان در این زمینه می‌فرمایند که مردانگی در سفر بخشیدن ره‌توشه به هم‌سفران است. در زمانی که در دنیا چیزی به نام سفر وجود نداشت در ایران افراد سفر می‌کردند و سفرنامه نیز می‌نوشتند. نخستین سفر انسان به این عالم خاکی، سفر هبوط است که دکتر شریعتی نیز کتابی در این مورد نوشته‌اند و می‌نویسند که انسان وقتی از بهشت رانده شد، شروع به آگاهی کرد. پی‌یر لوئی نیز سفر به مشرق‌زمین کرد و آثاری را نوشت. وی می‌خواست آداب و سنن فرهنگ مشرق‌زمین را کشف کند.
مدیر موزه خراسان تأکید کرد: در جایی دیگر، سفر به‌عنوان سلوک مطرح می‌شود که این در منطق‌الطیر عطار و سیرالعباد الی المعاد سنایی مطرح شده است، پس سفر با هدف پیمودن و کسب تجارب فلسفی انجام می‌گیرد. مولانا نیز در این زمینه می‌گوید: «هر کسی کاو دور ماند از وصل خویش بازجوید روزگار وصل خویش». مسئله سفر در اسطوره‌ها نیز مطرح شده است که برای مثال سفر اسطوره ایشتار به جهنم در جست‌و جوی معشوقش انجام می‌گیرد.
صفرنژاد با اشاره به اینکه سفر از عالم زندگان به عالم مردگان نیز نوعی سفر محسوب می‌شود، بیان کرد: سفرها در مجموع به‌منظور اثبات توانایی، امید به زندگی و شناخت ناشناخته‌ها انجام می‌گیرد، البته گاهی نیز سفرها از جمله تبعید اجباری است، اما باز هم تأثیر خود را می‌گذارد و سیر آفاق و انفس در سفر شکل می‌گیرد.
وی در خصوص اهمیت گردشگری، افزود: جهانگردی، مجموعه فعالیت‌هایی است که افراد به سایر محل‌ها اقامت می‌کنند و به شخص گردشگر نیز توریست می‌گویند که البته پرسشی در این جا مطرح می‌شود که برخی برآنند که آیا گردشگری یک صنعت است یا خیر.
گردشگری در واقع لوکوموتیو کشور است که هم بعد فرهنگی و هم بعد اقتصادی دارد، چرا که اگر سفر نباشد فرهنگ در جا می‌زند و ساکن و راکد می‌ماند.
مدیر موزه خراسان در خصوص تاریخچه نهادهای جهانگردی در ایران افزود: در سال ۱۳۱۴ شمسی رضاشاه اداره جلب سیاحان خارجی را تأسیس کرد، در سال ۱۳۲۰ نیز شروع به ایجاد شورای عالی جهانگردی کرد و سپس محمدرضا شاه سازمان جلب سیاحان را به وجود آورد. پس از انقلاب نیز وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمد، هم چنین در سال ۷۶ سازمان ایرانگردی و جهانگردی در ایران شکل می‌گیرد و در سال ۸۲ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و در ادامه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وجود می‌آید و در حال حاضر ما وزارت میراث فرهنگی داریم.
صفرنژاد با اشاره به لغت توریسم بیان کرد: این لغت از لفظ ترن گرفته شده است که به معنای دور زدن و گشتن است. اولین بار اصطلاح توریسم نیز در سال ۱۹۳۷ میلادی مطرح شد و در این جا ذکر این نکته ضروری است که سفر زیارتی نیز از جنبه‌های دیگر سفر است که در همه دنیا نیز وجود دارد.
مدیر موزه خراسان درباره راه‌ها در دوره هخامنشی افزود: در دوره هخامنشیان ۲۴۰۰ کیلومتر راه استاندارد داشتیم. ما علاوه بر بحث سفر از نظر ملی، سفر در فرهنگ و اعتقاد مسلمانان را نیز داریم که این به مبحث انصار و مهاجرین و سفر آنها اشاره دارد. در روایات دینی آداب سفر داریم که بیان می‌کند در چه تاریخ‌هایی نباید سفر کرد و این اهمیت مسئله سفر را می‌رساند.
صفرنژاد درباره مصادیق سفر در ادبیات فارسی بیان کرد: مفهوم سیر و سفر در شاهنامه فردوسی نیز آمده است و تمام پهلوانان مانند رستم باید در ابتدای راه پهلوانی از زابلستان، سفری را آغاز کنند که هفت‌خوان رستم همین مطلب را تایید می‌کند. سفر کی‌کاووس به آسمان نیز از دیگر مصادیق است که این یک سفر از موضع خودخواهی و نوعی دست‌اندازی به مایملک خداوند است که در همه جا نیز نهی شده است.
وی ادامه داد: در خصوص سفرهای سعدی نیز باید بگوییم که کتاب گلستان و بوستان کاملاً به این موضوع اشاره دارد و در تمام کتبش البته این مسئله وجود دارد، اما ناصرخسرو نیز یک سفرنامه به شکل منسجم دارد. دیگر شاعر بزرگ که این مسئله را در دیوان خود جای داده است، حافظ شیرازی است که در این باره می‌نویسد:
کشتی نشستگانیم ای باد شرطه برخیز
باشد که بازبینی دیدار آشنا را
صفرنژاد در پایان در خصوص هجرت و سفر تمدن‌ساز امام رضا(ع) به خراسان گفت: یکی از هجرت‌های تمدن‌ساز بشری، هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو بود که در حال حاضر تمام کاروانسراها و ایستگاه‌ها نیز مورد شناسایی قرار گرفته و این یک هجرت تمدن‌ساز بوده است. در ارتباط با جهانگردان بزرگ ایرانی نیز باید بگوییم که ابن بطوطه مراکشی، یاقوت حموی و ابن حوقل از جمله جهانگردان بزرگ هستند که ارتباط فراوانی با تجار داشتند و این ارتباط در گذر زمان سبب روی آوردن تاجران به شعر نیز شده است.
انتهای پیام