در شخصیت حضرت زینب(س)، می‌توان آموزه قرآنی «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ» (حجرات: ۱۳) را در جلوه عینی مشاهده کرد، تقوایی که نه در انزوا، بلکه در عرصه تاریخ و مسئولیت اجتماعی متجلی شد.
زینب کبری(س) در خانه وحی پرورش یافت، خانه‌ای که در آن علم، ایمان و عمل به هم پیوسته بودند. او شاگرد نخستین مکتب عقلانیت مؤمنانه بود، مکتبی که امیرالمؤمنین(ع) با شعار «قِيمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُهُ» بنیان نهاد. زینب(س) با چنین پشتوانه‌ای، درک عمیقی از نسبت عقل و وحی داشت. سخنان او در کوفه و شام، نمونه بارز عقلانیتی است که از وحی سرچشمه می‌گیرد، همان عقلانیتی که قرآن آن را با تعبیر «يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ» (نور: ۳۵) توصیف می‌کند. تحلیل معرفت‌شناختی شخصیت زینب(س) نشان می‌دهد که او از «دانشِ روایت» فراتر رفت و به «فهمِ رسالت» رسید. در نگاه او، معرفت دینی صرفاً دانستن نبود، بلکه زیستن در مدار حقیقت بود. او در دل فاجعه عاشورا، معنا را از مرگ استخراج کرد و از خون، فرهنگ ساخت. این همان مرحله «بصیرت ایمانی» است که در قرآن با تعبیر «إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّأُولِي النُّهَىٰ» (طه: ۵۴) یاد می‌شود، یعنی نشانه‌هایی برای خردمندانِ دین‌باور.
در سپهر اجتماعی اسلام، زینب(س) نمونه زن آگاه و متعهد است، زنی که پیام عاشورا را از صحرای خون به عرصه فرهنگ رساند. در کوفه و شام، او صدای حقیقت بود در برابر سلطه باطل. خطبه او در مجلس یزید، ترجمان آیه‌ی «وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا» (هود: ۱۱۳) است. نهی از سکوت در برابر ظلم و تحریف. زینب(س) با سخن خود نه تنها روایتگر مصیبت، بلکه مفسر پیام قیام بود. از منظر جامعه‌شناسی دین، زینب(س) الگویی از پیوند دیانت و کنش اجتماعی است. او نشان داد که تقوا به معنای انزوا نیست، بلکه به تعبیر قرآن «وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ» (نحل: ۱۲۷)، صبر آگاهانه و مسئولانه در برابر انحراف است. این الگو برای انسان مؤمن معاصر، بیانگر ضرورت حضور فعال و مسئولانه در دفاع از حقیقت و ارزش‌های الهی است.
حضرت زینب(س) در مکتب اهل‌بیت(ع) نماد پیوند میان عقل، تقوا و آگاهی است. او نشان داد که علم دینی در خدمت بیداری جامعه معنا می‌یابد و صبر، هنگامی ارزش می‌یابد که بر پایه‌ی شناخت و مسئولیت باشد. در روزگار ما، بازخوانی سیره‌ی زینب کبری(س) بازگشت به جوهره‌ی ایمانِ آگاهانه است؛ ایمانی که به تعبیر قرآن «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ» (مجادله: ۱۱)، مایه‌ی تعالی و کرامت انسان می‌شود.
انتهای پیام