سلامتی و عملکرد بهینه خودرو، به‌ویژه در بخش سیستم تعلیق و تایرها، از ارکان اصلی ایمنی در رانندگی محسوب می‌شود. یکی از پدیده‌های رایج که می‌تواند تهدیدی برای این ایمنی باشد، پدیده‌ای است که در میان رانندگان به «پله شدن لاستیک» معروف است. این عارضه که معمولا ناشی از برهم خوردن بالانس چرخ‌ها و مشکلات سیستم تعلیق رخ می‌دهد، در صورت عدم رسیدگی به‌موقع، می‌تواند منجر به خسارات مالی و حتی جانی شود. از کجا بفهمیم لاستیک پله کرده؟ برای پاسخ به این سوال و جلوگیری از بروز آن، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
برای تشخیص به‌موقع این مشکل، باید به نشانه‌های هشداردهنده توجه کنید. یکی از اولین و ملموس‌ترین نشانه‌ها، ایجاد صدای پله شدن لاستیک خودرو است. این صدا معمولا به‌صورت یک ضربه یا تقه‌ای یکنواخت و کوبنده از محدوده چرخ‌ها به گوش می‌رسد که با افزایش سرعت، فرکانس آن بیشتر و شدت آن کمتر می‌شود. این صدا در سرعت‌های پایین و در مسیرهای ناهموار قابل تشخیص‌تر است.
علاوه بر صدا، راننده می‌تواند لرزش غیرعادی در فرمان یا حتی کف خودرو را احساس کند. این لرزش که ناشی از چرخش نامتعادل تایرها است، معمولا در سرعت‌های خاص (مثلا بین ۶۰ تا ۸۰ کیلومتر بر ساعت) بیشتر خودش را نشان می‌دهد. با بررسی آج‌های لاستیک هم می‌توانید علت پله زدن را تشخیص دهید.
در موارد پیشرفته، سایش نامنظم و ایجاد سطوح سفت و نرم موازی روی آج لاستیک به‌وضوح قابل مشاهده خواهد بود. این سایش نامتقارن، خود پاسخ بصری مستقیمی به این پرسش است که «از کجا بفهمیم لاستیک پله کرده؟» و نیاز به رسیدگی فوری دارد.
پله شدن لاستیک دولتی بارز علت‌های مختلفی دارد که رایج‌ترین آن، خارج شدن چرخ‌ها از حات بالانس است. زمانی که وزن به‌صورت مساوی و متعادل حول مرکز چرخ توزیع نشود، این عدم تعادل با ایجاد لرزش و در نهایت پله شدن لاستیک عقب یا جلو همراه خواهد بود. به‌هم‌خوردن هم‌ترازی چرخ‌ها هم از دیگر دلایل پله شدن لاستیک خودرو است. اگر زوایای چرخ‌ها نسبت به بدنه و یکدیگر درست تنظیم نشوند، سایش غیریکنواخت و پله‌ای ایجاد می‌شود.
فرسودگی یا خرابی اجزای سیستم تعلیق مانند کمک‌فنرها، سیبک‌ها و طبق‌ها هم از عوامل مؤثر در پله شدن لاستیک است. یک کمک‌فنر فرسوده نمی‌تواند ضربات وارده به چرخ را به‌خوبی جذب کند و در نتیجه باعث تماس نامناسب لاستیک با سطح جاده می‌شود. گاهی اوقات هم دلیل پله شدن لاستیک عقب یا جلو به بروز مشکل در سیستم ترمز، یاتاقان چرخ یا حتی تورم نامناسب باد لاستیک‌ها ربط دارد.
پدیده پله‌شدن لاستیک با ساییدگی معمولی تفاوت زیادی دارد و بسیاری این دو را باهم اشتباه می‌گیرند. لاستیک‌سایی به شکل سایشی یکنواخت و نسبتا صاف بر سطح تایر ظاهر می‌شود و معمولا ناشی از تنظیم‌نبودن زوایای چرخ یا فشار باد نامناسب است، در مقابل، پله‌شدن به‌صورت موج‌ها و دندانه‌های نامنظم روی آج خود را نشان می‌دهد.
لاستیک‌سایی فرایندی تدریجی و بی‌صداست و تنها با بررسی چشمی یا تغییر حالت فرمان تشخیص داده شود. اما پله‌شدن لاستیک اغلب با لرزش محسوس در فرمان و صدای غرش همراه است و معمولا از مشکلات مکانیکی مانند بالانس‌نبودن چرخ‌ها، فرسودگی کمک‌فنرها یا نقص در سیستم تعلیق نشأت می‌گیرد.
تشخیص درست این دو عارضه برای انتخاب روش تعمیر حیاتی است. درحالی‌که ساییدگی معمولی اغلب با تنظیم فرمان و کنترل فشار باد برطرف می‌شود، رفع پله‌شدن لاستیک در اکثر مواقع به تعمیرات تخصصی‌تر در سیستم تعلیق و در نهایت تعویض تایر نیاز دارد.
این موضوع که «از کجا بفهمیم لاستیک پله کرده؟» در یک طرف ماجرا قرار دارد و استفاده از راهکارهای رفع پله لاستیک در طرف دیگر. به‌محض مشاهده هر یک از علائم پله شدن لاستیک، اولین و منطقی‌ترین اقدام این است که به یک مرکز معتبر خدمات خودرو مراجعه کنید.
متخصصان در این مراکز، در گام اول اقدام به بالانس چرخ‌ها خواهند کرد. سپس، بررسی و تنظیم هم‌ترازی چرخ‌ها انجام می‌شود. همچنین، بازبینی کامل سیستم تعلیق و تعویض قطعات فرسوده از قبیل کمک‌فنرهای معیوب، برای جلوگیری از تکرار مشکل، امری ضروری است.
با رعایت چند نکته ساده و انجام منظم سرویس‌های پیشگیرانه، می‌توانید از بروز پدیده پله شدن لاستیک به‌طور مؤثری جلوگیری کنید. ازجمله این اقدامات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
آگاهی از نشانه‌های پله شدن لاستیک و اقدام فوری برای تشخیص و رفع آن، نه‌تنها باعث افزایش عمر مفید تایرها و کاهش هزینه‌های تعمیراتی می‌شود، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ ایمنی شما و سرنشینان خودروتان ایفا می‌کند. در این میان، انتخاب لاستیک مرغوب، اعم از داخلی یا خارجی، می‌تواند در کاهش احتمال بروز چنین مشکلاتی مؤثر باشد.
محصولات باکیفیتی مانند لاستیک دولتی بارز که مطابق با استانداردهای ملی تولید شده‌اند، می‌توانند گزینه‌ای مطمئن برای رانندگی روزمره باشند. هوشیاری و انجام بازرسی‌های دوره‌ای بهترین راهکار برای پاسخ به این دغدغه است که «از کجا بفهمیم لاستیک پله کرده؟» و چگونه به‌موقع آن را برطرف کنیم.