به گزارش ایکنا، در میان منابع تاریخی و سیره‌نگاری صدر اسلام، اثر ارزشمند «المغازی سیدنا محمد» تألیف موسی بن‌عقبة بن‌نَخيع (متوفای حدود ۱۴۱ هجری)، به عنوان قدیمی‌ترین کتاب سیره موجود از زندگانی پیامبر اکرم(ص) شناخته می‌شود؛ اثری که تا امروز بخش‌هایی از آن تنها در صفحات متون بعدی، چون روایات ابن اسحاق و واقدی، برجای مانده بود.
انتشار تازه آن به زبان انگلیسی، با ترجمه و مقدمه‌ای پژوهشی، پاسخی به انتظار چند دهه‌ای اسلام‌پژوهان غربی برای دست‌یافتن به روایت اولیه مغازی در سنت مدنی است.
از دیدگاه تاریخ سیره، موسی بن‌عقبة از حلقه راویان نسل دوم اهل مدینه است که سیره پیامبر را نه صرفاً به‌مثابه تاریخ، بلکه به منزله تداوم سنت نبوی در جامعه نخست مسلمانان تلقی می‌کرد. نثر او کوتاه، دقیق و متکی بر اسناد حدیثی است، و همین ویژگی موجب شده تا پژوهش‌های جدید در حوزه قرآن‌پژوهی و اسلام‌پژوهی تطبیقی، وی را یکی از نخستین مورخان مکتب حدیث مدنی بدانند.
بیش از ۴۰۰ سال هیچ نسخه‌ای از کتاب «مغازیِ سیّدنا محمّد (ص)» در دست نبود و بیشتر علما باور داشتند که این متن برای همیشه مفقود شده است. بنابراین پیدا شدن دوباره آن اهمیتِ فوق‌العاده‌ای دارد.
کشفِ نسخِ این کتاب در بایگانی‌های کتابخانه ملی تونس توسط «محمد الطبرانی» رویداد مهمی است که شاید امت اسلام نظیرش را تا سال‌ها، بلکه دیگر هیچ‌وقت نبیند. نود و یک برگه [از این کتاب] پیدا شده که روی هم تقریباً سه چهارم متن اصلی را شامل می‌شود.
وجه ممیز «مغازیِ سیّدنا محمّد ص» این است که نویسنده‌اش پیش‌از هر چیز یک محدث است، بدین ترتیب در آثار خود التزام اکید به آوردنِ سند رُوات و روایات دارد. حاصلِ کار از مغازیِ وی اثری تاریخی ساخته که تقریباً استانداردی در حد یک اثر حدیثی مُسنَد دارد.
موسى بن عقبه از سیره نگارانى است که در کنار ابن اسحاق نقش اساسى در تدوین سیره و مغازى پیامبر(ص) داشته، اما کتاب مغازى او به مرور زمان؛ به دلایلى که چندان بر ما روشن نیست از بین رفته است.
قدمت کتاب او سبب شده تا سیره نگارانِ پس از او در کتاب هاى سیره و تاریخى از آن بهره ببرند. از مجموع گزارش هاى دیگران که از موسى بن عقبه در کتاب‌هاى مختلف آمده است، مى‌توان تا حدودى شکل اصلى کتاب مغازى موسى بن عقبه را مشخص کرد.
انتهای پیام