محدَّثه بودن حضرت زهرا(س) در پرتو حدیث شریف کساء

به گزارش ایکنا، ایام فاطمیه علاوه بر عزاداری بر مصیبت اهل بیت(ع) می‌تواند مجالی مغتنم برای شناخت نسبت به حضرت زهرا(س)باشد.

زهره اخوان مقدم، دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، به منظور شناخت مقام و فضایل حضرت فاطمه(س) یادداشتی را در اختیار ایکنا قرار داده است.

متن یادداشت به شرح زیر است:

متون دعایی تشیع، گنجینه ارزشمندی است که در هیچ دین و مذهبی همتا ندارد و این، یک ادعا نیست بلکه بزرگان ادیان و مکاتب دیگر، نیز بدان اعتراف کرده‌اند. اما گاه این متون را بدون توجه می‌خوانیم و ردّ می‌شویم. اکنون در صدد بیان نکته‌ای از «حدیث شریف کساء» هستم  که در جلسات بسیاری این مطلب را مطرح کرده و افراد از آن مطلع نبودند.

پیش آمده در مجالسی اعلام کرده‌ام که اگر کسی ادعا کند این نکته را می‌داند، به او جایزه می‌دهم اما کسی ادعا نکرد! چرا کسی نمی‌دانست؛ با اینکه همه ما شیعیان با حدیث کساء مأنوسیم و با خواندن آن به خدا و رسولش تقرب می‌جوییم؟ چون در موقع قرائت ادعیه، یا توجه کافی نداریم و یا توجه ما، محدود به خطوط نوشته شده است، نه «خطوط نانوشته»؛ یعنی چه بسا مطلب مهمی که در ظاهر کلام بدان تصریح نشده، اما از فحوای کلام، به سادگی قابل برداشت است.

شکی نیست که حدیث کساء دلالت بر طهارت و افضلیت اصحاب کساء دارد. خصوصا برای حضرت زهرا(س) که در بخش معرفی، خداوند برای جبرائیل، چنین می‌فرماید:« فَقالَ عَزَّوَجَلّ هُمْ اَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَمَعْدِنُ الرِّسالَةِ، هُمْ فاطِمَةُ وَاَبُوها وَبَعْلُها وَبَنُوها». در این عبارت کم‌نظیر، محوریت فاطمه زهرا(ع) مشخص است و دیگران از اهل بیت(ع)، به واسطه ایشان معرفی شده‌اند. خداوند نفرموده که زیر کساء، پیامبر(ص) است و دخترش و دامادش و نوه‌هایش.؛ بلکه فرموده: «فاطمه است و پدرش و همسرش و فرزندانش». نکات مهم دیگری نیز درباره علت خلق زمین، آسمان و مخلوقات آمده که از آن می‌گذرم.

اما نکته‌ای که هدف این نوشتار است، «محدَّثه بودن» این بانوی عظیم‌الشأن و شنیدن سخن پروردگار و توانایی دیدن جبرائیل و شنیدن صدای اوست.

به این عبارات حدیث دقت کنید؛ گوینده حدیث کیست؟ فاطمه زهرا(س). ایشان دارند ماجرا را نقل می‌کنند؛ به ترتیب اعضای خانواده وارد می‌شوند و پس از کسب اجازه از رسول خدا(ص)، به ایشان می‌پیوندند. پس از دعای پیامبر(ص) برای اهل بیتش، متن حدیث این است: «فَقالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یا مَلائِكَتى وَ یا سُكّانَ سَماواتى اِنّى ما خَلَقْتُ سَماءً مَبْنِیَّةً وَلا اَرْضاً مَدْحِیَّةً وَلا قَمَراً مُنیراً وَلا شَمْساً مُضِیئَةً ...» یعنی خدا سخن می‌گوید و فاطمه(س) می‌شنود و برای ما نقل می‌فرماید. ایشان نه تنها سخن خدا را می‌شنود، بلکه گفتگوی خداوند و جبرائیل را نیز برای ما نقل می‌کند، آنجا که در ادامه می‌خوانیم: «فَقالَ الاَمینُ جِبْرائیلُ یا رَبِّ وَمَنْ تَحْتَ الْكِساءِ فَقالَ عَزَّوَجَلَّ هُمْ اَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَمَعْدِنُ الرِّسالَةِ، هُمْ فاطِمَةُ وَاَبُوها وَبَعْلُها وَبَنُوها...».

آنگاه حضرت زهرا(س) نقل می‌کنند که جبرائیل از خداوند اجازه گرفت تا هبوط کند: « فَقالَ جِبْرائیلُ یا رَبِّ اَتَاْذَنُ لى اَنْ اَهْبِطَ اِلَى الاَرْضِ لِاَكُونَ مَعَهُمْ سادِساً...». دختر پیامبر(ص)می‌شنود که خدا اجازه می‌دهد و جبرائیل به زمین می‌آید.

در ادامه نیز فحوای حدیث نشان می‌دهد که فاطمه زهرا(س) جبرئیل را می‌بینند و مکالمه او را با پدرشان می‌شنوند و برای ما نقل می‌فرمایند: «فَهَبَطَ الأمینُ جِبْرائیلُ وَ قالَ السَّلامُ عَلَیْكَ یا رَسُولَ اللَّهِ الْعَلِىُّ الأعْلى یُقْرِئُكَ السَّلامَ وَیَخُصُّكَ بِالتَّحِیَّةِ وَالاِكْرامِ وَیَقُولُ لَكَ وَعِزَّتى وَجَلالى...». تمام این مکالمات، راوی و شاهد دیگری جز حضرت فاطمه(س) ندارد.

در فراز بعدی، جبرئیل پس از هبوط به زمین و بیت فاطمه زهرا(ع)، از پیامبر اجازه می‌گیرد که به جمع آنها در زیر کساء ملحق شود و پیامبر(ص) اجازه می‌فرمایند و همه این ماجرا توسط دختر رسول خدا(ص) هم‌زمان دیده و نقل می‌شود، آنجا که می‌خوانیم: «فَهَلْ تَاْذَنُ لى یا رَسُولَ اللَّهِ، فَقالَ رَسُولُ اللَّهِ وَعَلَیْكَ السَّلامُ یا اَمینَ وَحْىِ اللَّهِ؛ اِنَّهُ نَعَمْ قَدْ اَذِنْتُ لَكَ فَدَخَلَ جِبْرائیلُ مَعَنا تَحْتَ الْكِساءِ»

در ادامه نیز جبرائیل پیام خداوند را برای بزرگداشت پیامبر(ص) و اهل بیتش به ایشان ابلاغ می‌کند و مجددا خانم حضرت زهرا(س)، شاهد این نشست اختصاصی و شنونده گفتگوها بین جبرائیل و پیامبر(ص)هستند: «فَقالَ لِاَبى اِنَّ اللَّهَ قَدْ اَوْحى اِلَیْكُمْ یَقُولُ «اِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَكُمْ تَطْهیراً».

پس، از آن گفتگوهای پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) توسط دختر پیامبر روایت می‌گردد.

فضائل فراوانی که در این حدیث شریف است، نشان می‌دهد انگیزه مخالفان اهل بیت(ع)، برای به چالش کشیدنِ این روایت، و کم‌بها و جعلی نشان‌دادنِ آن، بی‌دلیل نیست!