به گزارش ایکنا، دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی به مناسبت روز دانشجو صبح امروز 15 آذر نشستی را با موضوع، «عدالت و مسئولیت اجتماعی در دانشگاه» با حضور حجتالاسلام والمسلین حمزه خلیلی، معاون اول قوه قضائیه با حضور اساتید و جمعی از دانشجویان برگزار کرد.
محمدهادی فلاحزاده رئیس دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی در این مراسم، ضمن تأکید بر جایگاه تاریخی ۱۶ آذر و نقش دانشجویان در اعتراض به سیاستهای آمریکا، پیشنهاد داد موضوع بازخوانی سیاستهای آمریکا و چرایی اعتراض دانشجویان در قالب مسابقه مقالهنویسی دانشجویی دنبال شود. وی همچنین از آمادگی دانشگاه برای همکاری آموزشی، پژوهشی و راهبردی با دستگاه قضا خبر داد.
جایگاه تاریخی روز دانشجو
رئیس دانشگاه در سخنان خود با اشاره به اینکه درباره ۱۶ آذر بسیار سخن گفته شده، تصریح کرد: آنچه در ۱۶ آذر رخ داد، اعتراضی به سیاستها و روند حاکم بر کشور در آن دوره و ایستادگی در برابر آمریکا و رژیم اشغالگر صهیونیستی است و آمریکا از گذشته تا امروز پشتوانه اصلی رژیم صهیونیستی بوده و ماجرا همچنان ادامه دارد.
فلاحزاده سپس چند پرسش اساسی را مطرح کرد و گفت: چه سیاستهایی در آن زمان حاکم بود و آمریکا چه روندی را طی میکرد و چرا دانشجویان اعتراض کردند؟ آیا سیاستهای آمریکا بعد از این همه سال تغییر کرده؟ وضعیت امروز ما چگونه است؟ آیا تقابل با آمریکا که دانشجویان برای آن شهید شدند، تفاوتی کرده است؟
رسالت دانشگاه
وی در ادامه به تشریح ماهیت و رسالت دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی پرداخت و گفت: این دانشگاه با دستور مقام معظم رهبری و پیگیری مرحوم آیتالله واعظزاده تأسیس شد و مأموریت آن فعالیت در مسیر وحدت و تقریب مذاهب است. آنچه امروز در جهان میبینیم، نزاعهای ایدئولوژیک است که به کشتار مسلمانان و دوگانگیها انجامیده و برخی قرائتهای خاصگرایانه و تقلیلگرایانه سبب فجایع در جهان اسلام شده است.
وی افزود: تعاملگرایی عنوانش تقریب است اما علل و عوامل مختلفی دارد. این نگاه باید از اعتقادات فراتر رود و در همه کنشهای انسانی جاری شود. دانشگاه تلاش میکند از نگاه خاصگرایی به نگاه عام برسد، نه اینکه ارزشهای خاص کنار گذاشته شود، بلکه ارزشهای عام بر پایه ارزشهای خاص تقویت شود.
وی با اشاره به ظرفیتهای دانشگاه در حوزه داخلی و خارجی گفت: ما با چند استاندار جلسه داشتیم و یکی از موضوعات جدی، نزاعها و درگیریهایی بود که در برخی استانها ناشی از نوع برخورد کادرهای اجرایی و نظامی است. آموزههای همگرایی، همزیستی مسالمتآمیز و تعاملگرایی که در دانشگاه تولید و اجرا میشود، میتواند در سطح کارکنان و قضات آموزش داده شود.
رئیس دانشگاه اعلام کرد: دانشکده فقه و حقوق دانشگاه ظرفیت تربیت نیروهایی با نگاه تقریب و تعاملگرایی را دارد و این نیروها بهترین گزینه برای کمک به کادر قضایی، خصوصاً در مناطق محروم هستند. پژوهشهای مشترک نیز ضروری است؛ زیرا دستگاه قضا نیازمند نوآوری و پژوهش نو است و باید رابطه هدفمند میان حوزه نظر و حوزه عمل برقرار شود.
وی تأکید کرد: اگر استادان حوزه عمل بهعنوان استاد راهنما، مشاور یا داور در کنار دانشجویان قرار گیرند، پژوهشها به جای آنکه تنها برای نمره باشد، کاربردی و اثرگذار در مدیریت کشور خواهد شد. ما آمادهایم جلسات مشترک بگذاریم، تفاهمنامه بنویسیم و آموزشهای کاربردی دوطرفه را در دستور کار قرار دهیم.
وی با اشاره به ضرورت آموزشهای ویژه برای قضات حوزه خانواده، مسائل اجتماعی، مناطق قومگرایی و مناطقی با پیروان مذاهب مختلف خاطرنشان کرد: قضات باید شناخت دقیق فرهنگی و اجتماعی داشته باشند تا بتوانند ارتباطات و مدیریت مؤثری در این مناطق ارائه دهند.
فلاح زاده ادامه داد: همکاری متقابل علمی، فرهنگی، پژوهشی و کادرسازی با دستگاه قضا امکانپذیر است؛ البته با حفظ استقلال کامل قضایی و همچنین استقلال دانشگاه و اگر امروز بتوانیم یک کار عملی و کاربردی را پایه بگذاریم که نتیجهاش اجراییشدن نشستها و تعاملات باشد، گامی مؤثر برداشتهایم.
عدالت؛ ملاک تداوم انقلاب
حجتالاسلام حمزه خلیلی، معاون اول قوه قضائیه، در ادامه نشست ابتدا یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس و شهدای دانشجو را گرامی داشت و از پرسشهای دقیق و عالمانه ریاست دانشگاه قدردانی کرد.
وی با تأکید بر اهمیت طرح پرسشهای درست در فضای دانشگاهی گفت: هرگاه پرسش خوب مطرح شود، پاسخ نیز در ذهن جامعه میماند. پرسشگری تمرینی است که جامعه را به سمت فهم چراییها میبرد و این برای نسل امروز بسیار ارزشمند است.
وی با طرح بحث «عدالت» بهعنوان نیاز اساسی بشر، بیان کرد که گرایش انسانها به عدالت «سیریناپذیر» و «فطری» است و همین امر اهمیت پرداختن دوباره به مبانی عدالت را برای نسل جوان افزایش میدهد.
خلیلی عدالت را در چند سطح معرفی کرد: سطح نخست، اصول و مبانی عدالت؛ سطح دوم، عدالت در تشریع و احکام الهی؛ سطح سوم، عدالت در رسیدگی و سطح چهارم، عدالت در اجرا.
وی تأکید کرد: امروز بیش از هر چیز با سطح سوم یعنی عدالت در رسیدگی مواجهیم؛ عدالتی که نیاز همگانی است و نه مختص قشر خاصی و بخش مهم تحقق عدالت در رسیدگی برعهده نظام قضایی است و اینکه تشکیلات قضایی باید بهگونهای باشد که مردم احساس کنند رسیدگیها درست، منطقی و عادلانه است.
معاون اول قوه قضائیه سپس به تبیین مبانی عدالت از منظر مکاتب مختلف پرداخت و گفت: لازم است مکتب عدالت اسلامی با مکاتب دیگر مقایسه شود. وی با اشاره به کتاب «آینده انقلاب» اثر شهید مطهری تأکید کرد که این اثر بسیار ارزشمند است و بخش مهمی از پرسشهای نسل امروز درباره تداوم انقلاب را پاسخ میدهد. شهید مطهری در نخستین ماههای پس از پیروزی انقلاب یکی از مهمترین هشدارها را درباره «ملاکهای تداوم انقلاب» مطرح کرد و «عدالت اجتماعی» را در صدر این عوامل نشاند.
خلیلی افزود: همین نگاه را در نوشتهها و سخنان شهید بهشتی و امام راحل و نیز در بیانات مکرر مقام معظم رهبری میبینید. اگر عدالت و عدالتخواهی مسدود شود، انقلاب به انحراف میرود. وظیفه ما این است که این مسیر را بسته نبینیم، گرچه دشمن تلاش میکند در ذهن مردم القا کند که این راه بسته شده، اما واقعیت این نیست.
نقش رسانه بر فضای فکری جامعه
معاون اول قوه قضائیه با اشاره به نقش رسانهها افزود: بسیاری از تحلیلهایی که بر اساس توصیفهای غیرواقعی بنا میشود، ذهن مردم را دچار انحراف میکند. باید مراقب بود که این تصویرهای نادرست بر فضای فکری جامعه غلبه نکند.
وی با بیان اینکه نظام تکوین بر اساس عدالت است، به پیوند عدالت تشریعی و عدالت تکوینی پرداخت و گفت: خداوند با عدل خود عالم را تدبیر میکند و مکتب ما نیز آغاز حرکتش از تکوین است؛ برخلاف مکاتب مادی که حرکت خود را از تکوین و خدا آغاز نمیکنند.
خلیلی ادامه داد: اگر آیین عدل الهی بر تکوین است، پس در تشریع نیز باید عادلانه رفتار کنیم. هیچ حکم الهی نیست مگر اینکه پیوست عدالت دارد. مرحوم علامه طباطبایی در المیزان بر این موضوع تأکید کردهاند. او نمونههایی از این پیوست عدالت را یادآور شد، از جمله قید عدالت در مسئله تعدد زوجات که اگر عدالت نباشد، تعدد همسر مجاز نیست.
معاون اول قوه قضائیه در ادامه افزود: هر قانونی که تدوین میشود، باید پیوست عدالت داشته باشد. قوه قضائیه همواره حساسیت دارد که مبادا قانونی بدون توجه به عدالت تصویب شود. دغدغه ریاست محترم قوه نیز همین است.
خلیلی خطاب به دانشجویان گفت: نقدهای شما بر قوانین بسیار ارزشمند است، اما این نقدها باید پیوست عدالت داشته باشد. نباید تنها بر مواد قانونی تمرکز کرد بدون آنکه عدالت در نظر گرفته شود.
وی با اشاره به سیره امیرالمؤمنین(ع) در رفتار عادلانه توضیح داد: در حکومت حضرت علی(ع) حتی اگر کسی از حاکم شکایت میکرد، ایشان در محکمه اجازه نمیدادند که با او متفاوت رفتار شود. عدالت در رفتار ایشان تا آنجا بود که همین عدالت سبب شهادتشان شد.
خلیلی تأکید کرد که نظام جمهوری اسلامی بر پایه عدالت بنا شده و بزرگان انقلاب از همان روزهای نخست بر این اصل پای فشردهاند و گفتهاند: اگر خطایی دیدید، آن را به حساب انقلاب نگذارید. خطاهای جزئی همیشه بوده و خواهد بود، اما مسیر انقلاب مشخص است.
وی در ادامه سخنانش به نقل قولی از شهید بهشتی اشاره کرد: شهید بهشتی میگفتند که تا جایی که میبینم، انقلاب هیچ انحرافی نداشته است. فراز و فرود هست، اما جهت همان قلهای است که حرکت به سمت آن آغاز شده است و مقام معظم رهبری نیز حوادث پیشآمده را طبیعی و گذرا توصیف کردهاند. نگرانی ما فقط زمانی است که مسیر انقلاب از عدالت خارج شود و به لطف خدا این مسیر همچنان باز است و حرکت بهسوی عدالت ادامه دارد.
در پایان این نشست از نشریه دانشگاهی «عدل» در حضور حجتالاسلام خلیلی و جمعی از اساتید و هیئت تحریریه نشریه رونمایی شد.