میدان مذاکره؛ آزمون صلابت و بصیرت

حسین عبداللهی، کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده به ضرورت رعایت صلابت و بصیرت در میدان مذاکره اشاره کرده که در ادامه می‌خوانیم: 

مذاکره در جهان امروز، تنها یک ابزار دیپلماتیک نیست؛ بلکه صحنه‌ای است که در آن قدرت‌ها، ارزش‌ها و اراده‌ها به محک گذاشته می‌شود. در این میدان، آنچه بیش از همه اهمیت دارد، شناخت درست از طرف مقابل و درک ماهیت رفتار اوست. همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها تأکید کرده‌اند، آمریکا در عرصه سیاست بین‌الملل نه یک شریک صادق، بلکه بازیگری فریب‌کار است؛ کشوری که در ظاهر از گفت‌وگو و تعامل سخن می‌گوید، اما در عمل به دنبال تحمیل خواسته‌های خود و بی‌اعتنایی به حقوق ملت‌هاست. 

تجربه‌های تاریخی ملت ایران نشان داده است که هرگاه پای میز مذاکره با آمریکا نشسته‌ایم، طرف مقابل بیش از آنکه به دنبال تفاهم باشد، در پی تحمیل اراده و گرفتن امتیازهای یک‌جانبه بوده است. از ماجرای ملی شدن صنعت نفت تا مذاکرات هسته‌ای، همواره این واقعیت آشکار شده که آمریکا مذاکره را نه به‌عنوان راهی برای حل اختلافات، بلکه به‌عنوان ابزاری برای فشار و فریب به کار می‌گیرد. 

رهبر انقلاب با تعبیر «آمریکای فریب‌کار» دقیقاً به همین نکته اشاره دارند؛ آمریکا در ظاهر لبخند می‌زند، اما در باطن به دنبال نقشه‌ای است که استقلال ملت‌ها را خدشه‌دار کند. این دوگانگی رفتاری، مذاکره با چنین طرفی را به یک میدان پیچیده و پرخطر تبدیل می‌کند. 

اصول مذاکره پخته و هوشمندانه

برای مواجهه با چنین طرفی، مذاکره‌‌کنندگان ایرانی باید به اصولی پایبند باشند که از دل تجربه و خرد جمعی برآمده است؛  

• شناخت دقیق از طرف مقابل؛ باید بدانیم که پشت هر جمله و هر لبخند دیپلماتیک، چه نیتی نهفته است. 
• پرهیز از ساده‌انگاری؛ اعتماد بی‌چون‌وچرا به وعده‌های آمریکا، خطایی استراتژیک است. 
• تکیه بر توان داخلی؛ هر مذاکره‌ای زمانی موفق خواهد بود که پشتوانه آن قدرت ملی و انسجام داخلی باشد. 
• حفظ خطوط قرمز؛ منافع ملی و اصول انقلاب اسلامی نباید قربانی توافق‌های ظاهری شوند. 
• مدیریت هوشمندانه فریب؛ مذاکره‌کننده باید بتواند لایه‌های پنهان سخن و رفتار طرف مقابل را بخواند و در دام تاکتیک‌های روانی و تبلیغاتی نیفتد. 

تجربه‌های تاریخی

در سال‌های گذشته، بارها دیده‌ایم که آمریکا پس از امضای توافق، به‌راحتی از تعهدات خود عقب‌نشینی کرده است. نمونه روشن آن، خروج یک‌جانبه از برجام بود؛ توافقی که پس از سال‌ها مذاکره حاصل شد، اما با یک تصمیم سیاسی در واشنگتن بی‌اعتبار گردید. این رفتار نشان می‌دهد که آمریکا حتی به امضای خود نیز پایبند نیست و مذاکره را تنها وسیله‌ای برای خرید زمان و اعمال فشار بیشتر می‌داند. 

نگاه آینده‌نگر

با این همه، مذاکره را نمی‌توان به‌طور کامل نفی کرد. مذاکره، اگر با هوشیاری و قدرت همراه باشد، می‌تواند فرصتی برای بیان مواضع و افشای چهره واقعی طرف مقابل باشد. آنچه مهم است، داشتن نگاه واقع‌بینانه و پخته است: مذاکره نه به‌عنوان راهی برای اعتمادسازی با آمریکا، بلکه به‌عنوان ابزاری برای دفاع از حقوق ملت ایران و نشان دادن حقیقت به افکار عمومی جهان. 

جمع‌بندی

مذاکره با آمریکا، آزمونی است برای سنجش میزان هوشمندی و استقامت ما. رهبر معظم انقلاب با هشدار نسبت به فریبکاری آمریکا، چراغ راهی را روشن کرده‌اند که نشان می‌دهد اعتماد به چنین طرفی خطا است. مذاکره زمانی ارزشمند خواهد بود که در خدمت منافع ملی، عزت و استقلال کشور باشد؛ نه آنکه به ابزاری برای نفوذ و تحمیل تبدیل شود. در این مسیر، پختگی، صلابت و هوشیاری مذاکره‌کنندگان ایرانی، ضامن حفظ دستاوردهای ملت و پاسداری از آرمان‌های انقلاب خواهد بود.