مهمترین رویدادهای اجتماعی در هفته اول زمستان

به گزارش ایکنا؛ همایش شورای عالی انقلاب فرهنگی به مناسبت چهل و یکمین سالروز تأسیس آن، تغییر مکان درمانگاه ایران در کربلا و اجرای پویش «یلدای مهربانی» در مناطق محروم کشور از مهمترین رویدادهای حوزه اجتماعی در خبرگزاری ایکناست.

 

در این هفته، یکشنبه ۳۰ آذرماه مصادف با «شب یلدا» بود که بهانه‌ای شد تا به سراغ محمدعلی الستی، استاد جامعه‌شناس ارتباطات برویم و درباره پیشینه یلدا، پیام این شب طولانی و ... با او به گفت‌وگو بنشینیم. 

 

این هفته مصادق با آغاز ماه رجب نیز بود که پنج‌شنبه سوم دی ماه به عنوان پنجشنبه اول ماه رجب، یعنی شب آرزوها مشهور است و در همین راستا به اعمال این روز پرداختیم. همچنین شهادت امام هادی(ع) و ولادت امام محمدباقر(ع) فرصتی شد تا به زندگی اجتماعی این دو شخصیت بزرگوار بپردازیم.

 

در ادامه، گزیده‌ای از رویدادها و مصاحبه‌ها در گزارش برخط جامعه ایکنا از نظرتان می‌گذرد.

 

 

مرکز پزشکی جمعیت هلال احمر برای ارائه خدمات بهتر به زائران کشورمان در شهر کربلا مرکز درمانی مستقر کرده است.

 

 

زائرانی که با کاروان‌های زیر نظر سازمان حج و زیارت به عتبات مشرف شده‌اند و از طریق همان کاروان‌ها بیمه شده‌اند، به‌صورت رایگان از خدمات بهره‌مند می‌شوند. اکنون محل استقرار این درمانگاه‌ها به آدرس زیر منتقل شده است: شارع العباس، به سمت حرم مطهر حضرت ابوالفضل(ع)، داخل فرعی قبل از خیابان جمهوری (جنب هتل برج الکرمل).

 

 

عصر امامت امام هادی‌(ع)، مقطعی سرنوشت‌ساز و آکنده از بحران‌های سیاسی و اجتماعی بود. خلافت عباسی اگرچه همچنان بر پایه زور، ارتش و ساختار‌های امنیتی حکومت می‌کرد، اما از درون دچار فرسایش مشروعیت شده و اعتماد عمومی را از دست داده بود. شکاف میان حاکمیت و مردم، گسترش فساد، تبعیض طبقاتی و بی‌توجهی به ارزش‌های دینی، جامعه اسلامی را در وضعیتی نگران‌کننده قرار داده بود. در میانه این آشوب‌ها، امام هادی‌(ع) با وجود حصر، فشار و مراقبت دائمی حکومت، راهبردی آرام، ژرف و آینده‌نگر را در پیش گرفت. ایکنا در رابطه با بررسی ابعاد مختلف زندگی و سیره اجتماعی امام هادی‌(ع) به گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام عباس جعفری‌فراهانی، پژوهشگر تاریخ اسلام پرداخته است.

 

 

حجت‌الاسلام جعفری‌فراهانی درباره نقش شبکه وکلا در گسترش نفوذ اجتماعی امام هادی‌(ع) گفت: در عصر امام هادی‌(ع) شرایط سیاسی به‌گونه‌ای بود که ارتباط مستقیم امام با بدنه جامعه شیعی تقریباً ناممکن شده بود. حضور اجباری امام‌(ع) در سامرا، نظارت دائمی دستگاه خلافت عباسی، کنترل شدید رفت‌وآمد‌ها و حساسیت حکومت نسبت به هرگونه ارتباط میان امام و پیروانشان باعث شد که شیوه‌های سنتی هدایت و رهبری دینی کارایی خود را از دست بدهند. در چنین فضایی، شبکه وکالت به‌عنوان یک راهکار هوشمندانه و کاملاً متناسب با شرایط امنیتی زمان، نقش کلیدی در حفظ پیوند امام با جامعه و گسترش نفوذ اجتماعی ایشان ایفا کرد.  شبکه وکلا در واقع یک ساختار منسجم، هدفمند و چندلایه بود که وظیفه آن تنها انتقال اموال شرعی یا پیام‌های ساده نبود، بلکه نقش ستون فقرات ارتباطی میان امام و شیعیان را بر عهده داشت. این شبکه امکان می‌داد که آموزه‌های فکری، دینی و اعتقادی امام هادی‌(ع) بدون حضور فیزیکی ایشان در میان مردم، در مناطق مختلف جهان اسلام منتشر شود.   

 

این پژوهشگر در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو به واکنش امام هادی‌(ع) در برابر جریان‌های فکری انحرافی زمان خود، ویژگی‌های اخلاقی و برخورد اجتماعی امام هادی‌(ع) با آحاد جامعه و اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام هادی‌(ع) پرداخته است.

 

متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید.

 

 

بازخوانی سیره امام باقر‌(ع) در آستانه میلاد ایشان نه صرفا یادآوری یک مناسبت تاریخی، بلکه تأملی عمیق بر الگویی زنده و کارآمد برای پاسخ به نیاز‌های فکری، اجتماعی و فرهنگی جامعه معاصر است؛ الگویی که پیوند میان علم، دین، عدالت و مسئولیت اجتماعی را به زیباترین شکل ممکن به نمایش می‌گذارد.

 

ایکنا در رابطه با بررسی ابعاد مختلف زندگی و سیره اجتماعی امام محمد باقر‌(ع) به گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام جعفر واضحی آشتیانی، استاد حوزه علمیه پرداخته است.

 

 

حجت‌الاسلام واضحی آشتیانی درباره زندگی اجتماعی امام محمد باقر‌(ع) گفت: زندگی اجتماعی امام محمد باقر‌(ع) در اوج خفقان سیاسی و اجتماعی شکل گرفت، خفقانی که پس از حادثه عاشورا و در دوران امامت امام سجاد‌(ع) بر جامعه اسلامی حاکم شد. پس از واقعه عاشورا، مروانیان به قدرت رسیدند و خلافت را در اختیار گرفتند که در رأس آنان مروان بن حکم قرار داشت. او با سیاست‌های سخت‌گیرانه و سرکوب‌گرانه فضای اختناق شدیدی را در جامعه ایجاد کرد و این اختناق به اوج خود رسید. امام باقر‌(ع) در شرایطی به امامت رسیدند که جد بزرگوارشان سیدالشهدا امام حسین‌(ع) در کربلا به‌صورت مظلومانه به شهادت رسیده بود و دشمنان اهل بیت‌(ع) با اصرار فراوان تلاش می‌کردند حادثه عاشورا را مخفی نگه دارند، آن را خاموش کنند و اجازه ندهند حقیقت این واقعه در جامعه زنده بماند. این وضعیت شرایط را بسیار دشوار و پیچیده کرده بود.  

 

وی در ادامه این گفت‌و‌گو به مهمترین ویژگی‌های رفتاری امام محمد باقر‌(ع) در تعامل با مردم، چگونگی مقابله با ظلم و انحرافات اجتماعی زمان خود، شیوه برخورد امام باقر‌(ع) با مخالفان و پیروان دیگر مذاهب و سبک زندگی اجتماعی امام باقر‌(ع) و الگو شدن برای جامعه امروز پرداخت.

 

متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید.

 

 

به مناسبت چهل و یکمین سالروز تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، همایش «حکمرانی ملی علم و فرهنگ، پیشران انسجام ملی» دوشنبه اول دی ماه در فرهنگستان علوم برگزار شد.  

 

در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اولویت اول کشور را انسجام ملی دانست و با تأکید بر اینکه سند موسیقی، صنایع دستی، سند اعتکاف(که پس از تصویب، موجب افزایش تعداد معتکفین شده و سال گذشته یک میلیون نفر در کشور معتکف شدند) و سایر اسناد و مصوبات شورا، همه در راستای تقویت انسجام ملی هستند، افزود: اجرای سند اربعین نیز موجب ارتقای انسجام ملی خواهد شد.

 

بیژن رنجبر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با موضوع انسجام ملی علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به سخنرانی پرداخت.

 

 

محمدرضا مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم نیز طی سخنانی با تأکید بر اینکه انسجام ملی تبلور‌های بیرونی دارد، گفت: نگرانم که مجریان پای کار نیایند؛ این سند باید برای مجریان تبیین شود. نگرانی دوم من نیز نبود پشتیبانی مالی لازم است؛ باوراندن این مهم به افرادی که بودجه در دست آنهاست، سخت است.

 

علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش نیز تأکید کرد: دانش‌آموز از روزی که وارد فضای مدرسه می‌شود نگاهش به کنکور، حافظه محوری و تست زنی است. این بزرگترین مشکلی است که امروز ما با آن مواجه هستیم.

 

 

نشست رسانه‌ای فهیمه فرهمندپور،  رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی چهارشنبه ۳ دی ماه در دبیرخانه این شورا برگزار شد.

 

فرهمندپور اصالت و ضرورت توجه به سلامت زنان را مورد تأکید قرار داد و افزود: آیا پرداختن به سلامت زنان، نیاز واقعی است یا القایی؟ سلامت زنان دارای شاخص‌ها و اولویت‌های متمایزی است. آیا توجه به مشکلات اسکلتی دختران دانش‌آموز که مستقیماً بر سلامت مادران آینده اثر می‌گذارد، ضرورت ندارد؟ وقتی سرطان پستان، با وجود قابلیت تشخیص و درمان بالا، دومین عامل مرگ‌ومیر زنان کشور است، آیا نشان‌دهنده نیاز مبرم به تقویت آموزش، غربالگری و دسترسی عادلانه به درمان نیست؟ این پرداختن، سیاه‌نمایی نیست؛ بلکه عین مسئولیت‌پذیری و آینده‌نگری است.  جالب آنکه «سیاست‌های ارتقای سلامت زنان» برای نخستین بار در سال ۱۳۸۶ در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. بسیاری از مدعیان امروز، از مشارکت‌کنندگان اصلی همان مصوبه بودند. متن آن مصوبه، آشکارا از «حق سلامت» زنان، «ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی» سلامت و حتی عبارت «رفاه کامل» سخن می‌گوید.

 

 

در این نشست رسانه‌ای که بیشتر به تبیین سند سلامت زنان اختصاص داشت، پاسخ به سؤالات خبرنگاران بخش دیگری بود که به سؤالاتی درباره نظارت بر اجرای اسناد مصوب به ویژه سند ملی حقوق کودک، افزایش مرخصی زایمان و مسئله کاهش مهریه و پیامد‌های اجتماعی آن پاسخ داد.

 

 

خبرگزاری ایکنا، در رابطه با پیشینه شب یلدا و اینکه چرا این آیین در میان ما ایرانیان تا این اندازه ریشه دوانده و جذابیت یافته به سراغ محمدعلی الستی، جامعه‌شناس ارتباطات رفته است. او در گفت‌وگویی مبسوط از ریشه‌های اسطوره‌ای و معرفتی یلدا سخن گفت؛ از خورشید به عنوان «ایزد مهر» تا تفسیری نوین از مفهوم «نوروز» و «پرستش». الستی با مرور چرخه شناخت بشر از طبیعت، نشان داد که یلدا چگونه آیینی نمادین برای «تولد خورشید درونی» و «صبر برای به‌ثمر نشستن نور» است.

 

 

الستی در بخشی از این گفت‌و‌گو که در دو بخش با عناوین «یلدا؛ هنر گداختن زندگی با شعله‌های مهر و صبر در دل‌ها» و «شب یلدا؛ تمرین گفت‌و‌گوی خانوادگی برای رشد تمدن» منتشر شد، در ابتدا به پیشینه یلدا اشاره کرد و سپس درباره پیام اسطوره‌ای آن گفت: اولاً، باید همیشه و در هر شرایط سختی امیدوار بود. ثانیاً، باید مهربان بود. آن مهر که در قلب ماست، همان خورشید مهر است که در دل انسان ظاهر می‌شود و به ما صبر می‌دهد. در مواجهه با سختی‌ها نباید کنترل خود را از دست بدهیم، نباید به زانو درآییم و باید صبر کنیم. معمولاً وقتی سختی می‌رسد، نباید با تندی واکنش نشان دهیم. مهر در دل ما باید روشن باشد. نباید به دلیل ناامیدی، تن به برخی رذالت‌ها دهیم یا دچار افسردگی شویم. باید امیدوار بود.  پیام یلدا برای ما این است؛ مهربان بمانیم، خورشید را در قلب خود زنده نگه داریم و منتظر باشیم تا آن خورشید محصول خود را بر زمین ارائه دهد.  

 

 

حسین گیلاسی، مدیرکل هماهنگی امور اجرایی مشارکت‌های مردمی کمیته امداد در گفت‌و‌گو با ایکنا، ضمن تشریح جزئیات طرح «یلدای مهربانی» کمیته امداد اظهار کرد: در قالب این طرح، بسته‌های حمایتی با مبالغ ۳۰۰ هزار تومانی و ۵۰۰ هزار تومانی پیش‌بینی شده و حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از خانواده‌های تحت حمایت در سطح کشور تحت پوشش این پویش قرار گیرند. اولویت توزیع این بسته‌ها با خانواده‌هایی است که از نظر جمعیت خانوار و سطح محرومیت در شرایط دشوارتری قرار دارند.  

 

 

پویش «یلدای مهربانی» با هدف حمایت از خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد به‌ویژه خانوار‌های پرجمعیت ساکن در مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور اجرا شد.

 

 

زهرا افضلی، دکترای روانشناسی و مشاور خانواده به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم تا پاسخ سؤال‌های خود را در رابطه با دغدغه‌های آموزش‌های مجازی دانش‌آموزان به ویژه در روز‌هایی که فرزندانمان به دلیل شیوع ویروس، آلودگی هوا و سرما و ... مدرسه نیستند و آموزش را از خانه دنبال می‌کنند، دریافت کنیم.  

 

 

 برخی والدین در همراهی با آموزش مجازی، دچار دوگانگی بین «حمایت از استقلال فرزند» و «نظارت و کنترل مستقیم» می‌شوند، از این رو زهرا افضلی، دکترای روانشناسی درباره راهکار این مسئله گفت: راه حل مؤثر، اتخاذ رویکرد میانه و متعادل است؛ یعنی ترکیبی از نظارت و استقلال. والدین می‌توانند از طریق نظارتی غیرمستقیم و نامحسوس این تعادل را برقرار کنند، به این صورت که بدون دخالت آشکار، از طریق ارتباط با معلم یا بررسی غیرمستقیم نحوه انجام تکالیف، بر روند آموزش نظارت داشته باشند. همچنین تعیین خطوط قرمز و ایجاد مرز‌هایی مشخص برای استفاده از اینترنت و تلفن همراه شامل تعیین ساعات و محدوده‌های استفاده ضروری است.

 

متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید.

 

 

 نشست رونمایی و گفت‌وگوی علمی کتاب «ذهن‌آگاهی فست‌فودی» روز سوم دی‌ماه در سرای اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. در این نشست،  سید میلاد اوصیا،  مترجم اثر و مژگان نظری، روان‌درمانگر و پژوهشگر حوزه درمان معنوی خداسو، درباره اهمیت کتاب و جایگاه ذهن‌آگاهی در جهان معاصر و تأثیر آن در بستر نظام سرمایه‌داری به گفت‌و‌گو نشستند.

 

این مترجم و پژوهشگر با ابراز تاسف از دگماتیسم رایج در برخی محافل روانشناسی، ادامه داد: زمانی که وارد اتمسفر روانشناسی شدم، دریافتم که ماجرا به‌کلی متفاوت است. در حالی که بیش از ۳۰ تا ۴۰ رویکرد معتبر علمی در دنیا وجود دارد، در فضای دانشگاهی ما برخی رویکرد‌ها چنان قداست می‌یابند که گویی «کتاب قانون» یا «وحی منزل» هستند. متاسفانه برخی از همکاران که البته در صداقت حرفه‌ای‌شان تردیدی نیست، چنان دلبسته و شیفته رویکردی خاص می‌شوند که فراموش می‌کنند هیچ مدل درمانی واحدی نمی‌تواند تمام ابعاد پیچیده روان انسان و تراپی را پوشش دهد.

 

 

 مژگان نظری، رواندرمانگر و پژوهشگر در حوزه درمان معنوی خداسو با نگاهی تحلیلی به ساختار کتاب، نقد کتاب را از دو منظر «روانشناسی علمی» و «رویکرد‌های معنوی» قابل بررسی دانست و تصریح کرد: از منظر روانشناسی علمی، ممکن است این نقد به نویسنده وارد شود که آیا ارتباط دادن استرس به سیاست و اقتصاد، به معنای انکار واقعیت بیولوژیک استرس است؟ قطعا خیر. استرس یک واقعیت فیزیولوژیک و قابل سنجش در آزمایشگاه و نوار مغزی است. اما نکته اینجاست که شرایط زیست انسان مدرن با حجم عظیم اطلاعات و فشار‌های اقتصادی، تجربه استرس را دگرگون کرده است. انسان امروز با دو کلیک از فجایع هزاران کیلومتر دورتر باخبر می‌شود؛ تجربه‌ای که بشر پیشین نداشت.