به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حسن ربیعی، سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های انجام گرفته و برنامه‌های پیش روی این سازمان، در تشریح وظایف و ماموریت‌ها گفت: ماموریت‌های این سازمان در سه حوزه وقف و مدیریت موقوفات، تولیت امامزادگان و اماکن متبرکه و برگزاری مسابقات قرآنی در سطح شهرستان‌ها، استانها و مسابقات کشوری و بین‌المللی خلاصه می‌شود.
وی اضافه کرد: در کنار مسابقات قرآن، طرح تربیت حافظان قرآن را با تربیت یک میلیون حافظ در کشور، به عهده گرفته‌ایم که این هم یکی از ماموریت‌های قرآنی سازمان محسوب می‌شود.
ربیعی ادامه داد: تحول در مدیریت و منابع انسانی و تغییر ریل مدیریت سنتی در وقف به مدیریت راهبردی با ایجاد سیستم مدیریت مکانیزه و راه‌اندازی سامانه جامع مدیریت و بانک اطلاعات موقوفات و بقاع متبرکه برای نظارت بر اجرای این ماموریت‌ها در حوزه مدیریتی یکی دیگر از اقدامات سازمان اوقاف در سال‌های اخیر محسوب می‌شود که با تحولات ایجاد شده، در بخش چهارم ماموریت‌های این سازمان، بروز و ظهور یافته است.
احقاق حقوق موقوفات با اخذ سند رسمی
وی به دستاوردهای وقف در حوزه موقوفات کشور اشاره کرد و افزود: از مهمترین اقدامات ما در حوزه وقف، بحث تثبیت احقاق حقوق موقوفات بود که در این راستا، احقاق حقوق بسیاری از موقوفات، با کسب سند مالکیت و انعقاد تفاهم‌نامه‌های متعددی با سازمان‌های مختلف به منظور رفع اختلافات، تثبیت شد.
انقعاد تفاهم‌نامه با سازمان‌ها و نهادها برای احیای موقوفات
ربیعی با اشاره به اینکه مهمترین تفاهم‌نامه‌ها متعلق به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری است، افزود: با تشکیل کارگروه مشترک، توانستیم 420 هزار هکتار از اراضی موقوفات را اعاده کرده و به نفع وقف تثبیت کنیم، همچنین بسیاری از اراضی و املاک وقفی را که در اختیار نیروهای مسلح، ارتش، سپاه و نیروی انتظامی قرار داشت، با تفاهم‌نامه‌ای که با ستاد کل نیروهای مسلح منعقد کردیم، به نفع حقوق وقف، اعاده شد.
مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به تفاهم‌نامه سازمان اوقاف با سازمان ثبت، گفت: با امضای این تفاهم‌نامه بسیاری از موقوفاتی که متاسفانه توسط اشخاص حقیقی مورد تعرض قرار گرفته بودند، به اوقاف بازگشت و سند مالکیت بیش از 10 هزار موقوفه به ثبت رسید و برای بیش از 13 هزار موقوفه، پلاک ثبتی و سند اخذ شد.
وی اضافه کرد: همچنین تفاهم‌نامه‌ای با سازمان میراث فرهنگی برای احیای موقوفات، مساجد میراثی و امامزادگان با قدمت طولانی در کشور که جزء میراث فرهنگی محسوب می‌شوند، داشتیم که برکات فراوانی برای وقف در کشور داشته است.
ربیعی همچنین در خصوص تفاهم‌نامه سازمان اوقاف با وزارت بهداشت نیز گفت: دولت یازدهم به خوبی بر حوزه بهداشت متمرکز شد و در حال حاضر وزارت بهداشت با کمک سازمان‌های مردم‌نهاد که یکی از آنها سازمان اوقاف است، ضمن احیای موقوفات درمانی، سطح مشارکت واقفین را در حوزه سلامت افزایش داده است.
راه‌اندازی سامانه بانک اطلاعات و مدیریت موقوفات و بقاع متبرکه
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه ما در سنوات گذشته آمار و اطلاعات دقیقی از موقوفات و نیت واقفین در اختیار نداشتیم، گفت: در چند سال اخیر با اهتمام جدی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی، نماینده ولی فقیه و ریاست سازمان برای شناسایی وضعیت موجود موقوفات کشور که اطلاعات به صورت پراکنده وجود داشته است، گام‌های مثبتی برداشته شده و آن راه‌اندازی سامانه بانک اطلاعات و مدیریت موقوفات و بقاع متبرکه بود که با ایجاد این سامانه، اطلاعات تمامی موقوفات کشور از جهت مکانی و وضعیت فیزیکی بارگذاری شدند و پرونده تمام موقوفات در اداره‌های اوقاف استان‌های کشور بازخوانی و در اختیار مدیریت سیستم قرار گرفته است.
ربیعی با اشاره به اینکه در حال حاضر نیات واقفین در تمام کشور بازخوانی شده و پس از تأیید در سامانه ثبت و ضبط شده است، تصریح کرد: امروز می‌توان آمار شفافی را از وضعیت موقوفات و رقبات کشور در ابعاد مختلف گردآوری و به‌روزرسانی کرد.
مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه درآمد و عواید موقوفات منطبق با نیت وافق تسهیم می‌شود، افزود: تمام عواید موقوفات براساس نیت واقف تسهیم شده و هرگز امکان مصرف در محل دیگری برخلاف نیت واقف را نخواهد داشت.
کاهش پرونده‌های قضایی موقوفات از 12 هزار مورد به 7500 پرونده
وی به پرونده‌های قضایی این سازمان هم اشاره کرد و افزود: در سال‌های قبل 12 هزار پرونده در مراکز قضایی داشتیم که توانستیم آن را به هفت هزار و 500 پرونده کاهش دهیم که نود درصد آراء هم به نفع موقوفات و 10 درصد به نفع متصرف وقف صادر شد.
رشد تصاعدی وقف در کشور
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه، رشد وقف را در کشور مناسب ارزیابی کرد و افزود: معدل وقف در کشور از سال 88 به قبل حدود 200 وقف در سال بود، اما با کارهای تبلیغاتی و فرهنگ‌سازی، این آمار به چهار هزار وقف در سال رسیده است که این رشد تصاعدی وقف را نشان می‌دهد.
وی اضافه کرد: مجلس شورای اسلامی در دو سال گذشته اجازه انتشار اوراق وقف را به سازمان اوقاف از طریق بانک ملت و بانک‌های عامل داد و از این طریق بیش از 10 میلیارد تومان از مردم وجوه نقدی جمع‌آوری شد که حاصل آن شروع ساخت سه بیمارستان فوق تخصصی در زمینه سرطان در شهرری، شیراز و اراک شد.
وجود 8051 امامزاده و بقعه متبرکه در کشور
ربیعی با اعلام اینکه هشت هزار و پنجاه و یک بقعه متبرکه در کل کشور وجود دارد، بیان کرد: از این تعداد، در سال 89 فقط 800 امامزاده قابلیت پذیرش مردم و زائرین را داشتند که یکی از سیاست‌های کلی ما در چند سال اخیر، تجهیز زیرساخت‌های فیزیکی و توسعه امامزادهها بود و با اولویت قرار دادن این ماموریت و انجام پروژههای عمرانی، طرح جامع سه هزار و 800 بقعه امامزاده را تا پایان سال 93 به بهره‌برداری رساندیم.
وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری که «بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند»، گفت: یکی از اقدامات خوب سازمان اوقاف در چند سال اخیر اجرای برنامه‌های قرآنی و فرهنگی در امامزادهها در راستای توسعه فرهنگ اهل بیت و حضور گسترده مردم در این اماکن مقدس بود.
مدیریت بقاع متبرکه به صورت مردمی
ربیعی اضافه کرد: ما مشارکت‌های مردمی را در اداره و مدیریت امامزادهها افزایش دادیم، در حالی که در گذشته این بقاع متبرک توسط گروه‌های خاصی اداره می‌شدند، اما در حال حاضر توسط مردم اداره می‌شود.
مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه امامزادهها مستقیماً زیرنظر سازمان اوقاف اداره می‌شوند و در تمام شهرستان‌ها و استانها، ادارات اجرایی اوقاف وجود دارد، افزود: رئیس اداره اوقاف هر شهرستان مسئولیت نظارت بر امامزاده‌های آن منطقه را برعهده دارد و بر کار هیئت امناء، امور مالی و مدیریت برنامه‌ای اجرایی امامزاده نظارت می‌کند.
هزینه‌کرد نذور امامزادگان برای امور فرهنگی و عمرانی در همان بقعه
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه به نحوه جمع‌آوری نذور جمع شده در امامزاده‌های هر شهر اشاره کرد و افزود: مبالغ جمع‌آوری شده در هر شهر و استان با حضور رئیس اداره اوقاف، نیروی انتظامی، هیئت امناء، نمایندگان مسئولین استانی در آن استان صورت جلسه شده و تمام افرادی که حضور دارند آن را امضاء می‌کنند تا سوء استفاده شخصی از مبالغ فوق نشود. از مجموع نذور، 20 درصد برای انجام کارهای فرهنگی امامزاده، 40 درصد برای عملیات عمرانی، بهسازی و نوسازی امامزاده و 10 درصد به مدیریت امامزاده تعلق می‌گیرد.
ربیعی افزود: تمام مبالغ بر اساس درصدهای مشخص صرف هزینه‌های امامزاده شده و تمام این فرآیندها در سامانه جامع، ثبت و توسط سازمان اوقاف نظارت می‌شود.
شرکت یک میلیون و 300 هزار نفر در مسابقات قرآنی
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه به فعالیت‌های قرآنی سازمان اوقاف اشاره کرد و افزود: مهمترین فعالیت سازمان در بخش قرآنی، ارتقای کمی و کیفی فعالیت‌های قرآنی است که در سال 1390 کمتر از 100 هزار نفر در کشور در مسابقات قرآنی شرکت می‌کردند اما از سال 1390 تا پایان سال 1393، مشارکت مردم در مسابقات قرآنی به بیش از یک میلیون و 300 هزار نفر رسید و این رشد با ایجاد مشوق‌ها، انگیزه‌ها و ایجاد امکانات برای مشارکت مردم از سوی اوقاف میسر شد و ما درصدد هستیم این آمار را به 5 میلیون نفر برسانیم.
ربیعی بیان کرد: سازمان در طول سال، 1624 مسابقه قرآنی را در شهرستان‌ها و استانها و در مقاطع سنی مختلف برگزار می‌کند، همچنین مسابقات کشوری در هر سال در یک استان برگزار می‌شود و از یک میلیون و 300 هزار نفری که در سال 93 در مسابقات کشوری شرکت کردند، 2 نفر به مسابقات بین‌المللی قرآن راه پیدا می‌کنند.
تربیت یک میلیون حافظ قرآن توسط سازمان اوقاف
مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان اوقاف و امور خیریه یکی از اقدامات مهم این سازمان در سه سال اخیر را تربیت حافظان قرآن دانست و گفت: براساس تعهد سازمان اوقاف به مقام معظم رهبری(مد ظله العالی)، ما یک میلیون حافظ قرآن را تربیت کرده‌ایم که در سه سال اخیر موفق به حفظ قرآن شدند.
ربیعی با بیان اینکه در حوزه مدیریت هم در سال‌های اخیر ساختار سازمان اوقاف متحول شده است، بیان کرد: سازمان اوقاف به دلایل متعدد و مشکلات عدم بهره‌وری موقوفات، معاونت اقتصادی و بهره‌وری موقوفات را ایجاد و از این طریق توانست نسبت به احیاء و بهره‌وری و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در بخش موقوفات اقدام کند.
وی افزود: در ایران 15 شهر، بالای 75 درصد به طور کامل وقف است، ضمن اینکه بسیاری از اراضی شهرها و روستا هم وقفی هستند، لیکن با وجود این ظرفیت غنی و اراضی مستعد خوبی که وجود دارد، متاسفانه سرمایه‌گذاری نشده و بسیاری از رقبات دچار تخریب و فرسودگی شده‌اند.
احیا و بهره‌وری موقوفات، اولویت سازمان اوقاف
ربیعی با اشاره به اینکه در سه سال اخیر یکی از اولویت‌های اصلی سازمان احیا و بهره‌وری موقوفات بود، تصریح کرد: ما برای بالاتر بردن درآمد موقوفات و اجرای امینانه نیات واقفین، معاونت بهره‌وری اقتصادی و بنیاد عمران موقوفات را ایجاد کردیم که دارای هلدینگ بزرگی است و پروژههای بزرگ ملی و بین‌المللی را در زمینه‌های مختلف در حوزه موقوفات اجرا می‌کند.
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه در پاسخ به این سوال که خیلی از سازمان‌های خیریه در دنیا، به اقتصاد کشور کمک می‌کنند، این روند در سازمان اوقاف به چه شکل، صورت می‌گیرد؟ گفت: امروزه بخشی از منابع مالی دولت‌ها توسط موسسات خیریه تامین می‌شوند چرا که بنیادهای خیریه یک ارزش اجتماعی به حساب می‌آیند، مثلاً در آمریکا بیش از 4 هزار بنیاد خیریه وجود دارد که عواید آن، براساس اهداف موسسات مصرف می‌شود، ضمن اینکه براساس آمارها در سال 2015، در بسیاری از کشورها موسسات خیریه یکی از منابع مهم تامین مالی دولت‌ها محسوب شده‌اند.
ربیعی بیان کرد: وقف از دوران زرتشتیان در فرهنگ ایران وجود داشته است. مردم ایران، نوع‌دوست هستند و این در کل تاریخ نمود داشته است اما در حال حاضر از این ظرفیت غنی و عمیق در کشور بهره‌برداری نمی‌شود.
وی با بیان اینکه برنامه‌ریزان سیاست‌های کلی نظام، باید وقف را در توسعه و سیاست‌های فرهنگی و اقتصادی کشور جای دهند گفت: متاسفانه نقش وقف در سیاست‌های کلی نظام دیده نمی‌شود.
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه اضافه کرد: ما با شخصیت‌های مهم کشور هم جلساتی گذاشتیم و عنوان کردیم که اگر اقتصاد را بر مبنای نفت و مالیات پایه‌گذاری می‌کنید، باید بخشی از آن را هم به وقف و امور خیریه واگذار کنید.
وی افزود: اینکه در آینده بخشی از نیاز مردم توسط خودشان تامین شود یک امر بدیهی است، ما این مسئله را در قالب یک پیشنهاد به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه دادیم تا در بندهای برنامه ششم توسعه گنجانده شود.
ربیعی با اشاره به اینکه امامزادهها در توسعه فرهنگ شیعه در کشور نقش زیادی دارند، گفت: ما درصدد هستیم امامزادهها، در مجموعه فرهنگی کشور، جای خود را پیدا کنند اما در برنامه ششم توسعه به این موضوع توجهی نشده است.
مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه امور خیریه در کشور نظام‌مند نیستند، گفت: امروز در جامعه موسسات و انجمن‌های بزرگ خیریه مانند محک، آسایشگاه خیریه کهریزک، شیرخوارگاه آمنه و ... وجود دارند که هر کدام کار خود را انجام می‌دهند و در کلیت کشور از انسجام، همپوشانی و تابع سیاست‌های کلی منطبق با اهداف مشخص و همسو نیستند که این باعث ایجاد خلأ بزرگی در انجام فعالیت‌های خیریه در کشور می‌شود.
وی بیان کرد: معتقدم اگر قرار است مردم و خیرین در قالب موسسات و بنیادهای خیریه بخشی از مشکلات کشور، مردم و نظام را با تأمین منابع مالی و ارائه خدمات مناسب مرتفع کنند، ضرورت دارد از یک سیاست کلی و منسجم و برنامه‌ریزی شده منطبق با اهداف نظام و در افق 1404 پیروی کنند.