آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره جایگاه اخلاق در حکمرانی دینی و اهمیت توجه به معیارهای اخلاقی در سپردن مسئولیت‌ها در یک نظام سیاسی مبتنی بر دین گفت: شرایط زیادی برای سپردن مسئولیت و مدیریت به افراد در یک نظام اسلامی در نظر گرفته شده که بخش عمده‌ای از این ویژگی‌ها در کنار تخصص و قدرت مدیریتی مسائل اعتقادی و ایمانی از جمله اخلاق، عدالت، دیانت، تقوا و از خداترسی است. فقدان یا ضعف این ویژگی‌ها در مسئولان لطمات زیادی به مردم، اسلام و انقلاب می‌زند و این لطمات کوتاه‌مدت و بلندمدت است و آثار برخی از این ضعف‌ها تا سال‌های طولانی باقی می‌ماند.
وی افزود: این شرایط معنوی و اخلاقی حافظ بسیاری از مسائل است؛ مسئول و یا کسی که داوطلب پذیرش یک مسئولیت است اگر این ویژگی‌های اخلاقی و معنوی را داشته باشد در صورتی که متوجه ضعف مدیریتی یا تخصصی خود در مسئولیت مدنظر شود خودش از پذیرش آن مسئولیت کنار می‌کشد و شرایط را برای قبول این مسئولیت از سوی فرد شایسته‌تر فراهم می‌کند لذا برخورداری از یکسری ویژگی‌های اخلاقی و معنوی مبنای اصلی سپردن مسئولیت در یک حاکمیت دینی است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی بیان کرد: اما متأسفانه امروز به این شرایط اخلاقی افراد کمتر توجه می‌شود، در حالی که برخورداری از دیانت، تقوا و عدالت همه جزو اخلاقیات است. رسول اکرم (ص) هم به مثابه مدیر و رهبر جامعه مأمور شده که سطح اخلاقی جامعه را ارتقا دهد و عدالت، معنویت، تهذیب، انصاف و تقوا را در جامعه توسعه دهد و این هدف بعثت برشمرده شده و از این منظر اخلاق‌مداری شرط اول مدیریت در جامعه اسلامی است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی درباره دلایل مغفول ماندن مسئله اخلاق در میان مسئولان و مدیریت کشور گفت: متأسفانه کسانی که می‌خواهند مسئولیتی را به افراد واگذار کنند کمتر به اخلاق‌مداری آن فرد توجه می‌کنند و شاخص‌های اخلاقی او را کمتر مورد بررسی قرار می‌دهند. به همین دلیل مشاهده می‌شود اساساً ضرورت پایبندی به اخلاق کمتر احساس می‌شود.
وی اضافه کرد: از طرفی مردم نیز متأسفانه در هنگام انتخاب مسئولان اخلاق را مورد مطالبه قرار نمی‌دهند و کسانی هم که وظیفه تأیید صلاحیت را برعهده دارند بیشتر به ویژگی‌های سیاسی افراد توجه می‌کنند تا شاخص‌های اخلاقی. این امر باعث می‌شود که ضرورت اخلاق‌مداری از سوی مسئولان کمتر و کمتر شده و به حاشیه برود و این اتفاق موجب می‌شود که اخلاق‌مداری به یک فرهنگ غالب در میان مردم و مسئولان تبدیل نشده و بدتر اینکه کسانی مورد توجه قرار می‌گیرند که تندروی و آبروبری می‌کنند و شعار می‌دهند و کسی از صداقت، دیانت و اخلاق‌گرایی آنها سؤالی نمی پرسد.
عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: مسئله دیگر این است که در هر جامعه‌ای وقتی به موضوعی بیش از اندازه توجه شود بر سایر مقولات و مفاهیم تأثیر منفی می‌گذارد و آنها را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. در جامعه ما این سیاست است که چنین نقشی را بازی می‌کند و حرف اول را می‌زند و اخلاق، دیانت، عدالت و انصاف را زیر سایه خود قرار داده است.
وی یادآور شد: البته متأسفانه این سیاستی که برجسته شده و توجه بیش از حدی به آن می‌شود، سیاست در معنای نادرست آن است که همان دعوا، تنش، شعار دادن و تندروی است. در حالی که سیاست اسلامی تدبیر و عقلانیت همراه با رعایت الزامات اخلاقی و هدایت و رشد مادی و معنوی مردم است لذا اولاً معنای سیاست، تحریف شده و ثانیاً این سیاست تحریف‌شده، نادرست و غیراخلاقی بیش از حد برجسته شده و جامعه ما امروز سیاست‌زده شده است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی اظهار کرد: این اتفاق مفاهیم والایی چون اخلاق و دیانت را به حاشیه رانده و وزن و اهمیت آن را در پیش چشم جامعه کاهش داده است و به همین دلیل است که جای خالی این مقولات متعالی کاملا احساس می‌شود.
وی ابراز کرد: متأسفانه کسی هم چندان درباره این مسائل صحبت نمی‌کند و در منابر، مساجد و سخنرانی‌ها صحبتی از به حاشیه ر فتن اخلاق در جامعه و حکومت نمی‌شود و فریادی از کسی در این خصوص بلند نمی‌شود و در حالی که امروز باید اخلاق و عدالت‌مداری را در حکمرانی کشور احیا کرد اما می‌بینیم برخی از روحانیون حتی هدف از بعثت پیامبر(ص) را تحریف می‌کنند و می‌گویند پیامبر(ص) نه برای اخلاق بلکه برای قدرت مبعوث شد. در حالی که توجه نمی‌کنند که قدرت تهی از اخلاق همان طاغوت و خطرناک‌ترین نوع قدرت است و کسی هم نمی‌پرسد این سخن از کدام منبع و مرجعی بیان شده است.
وی با بیان اینکه امروز باید اسلام، انقلاب، نظام اسلامی، اخلاق و عدالت را دریابیم و نگذاریم این نوع سخنان انحراف ایجاد کند، گفت: عدالت جزو اخلاق و شرط مشروعیت نظام سیاسی است و کسی که اخلاق را انکار کند و بر قدرت تکیه کند در واقع عدالت، انصاف و دیانت و را هم کنار گذاشته و این به وقوع فاجعه می‌انجامد.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: اینکه بعضاً می‌بینیم مسئولان اعم از نمایندگان، وزرا و سایر مسئولان با هم دچار تنش و دعوا می‌شوند و تفکیک قوا در کشور به هم می‌ر‌یزد بیشتر به همین عدم رعایت اخلاق در حکمرانی برمی‌گردد. به اعتقاد من ما نیازمند احیای اخلاق در جامعه هستیم و هر کسی که دلسوز نظام و انقلاب است باید فریاد احیای اخلاق را سر دهد. روحانیون باید امروز درس اخلاق به مسئولان نظام بدهند و نباید کاری کنیم که این نظام و انقلاب به دست خود ما از بین برود.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی اعتدال را یکی ازشاخص‌های حکمرانی اخلاقی خواند و گفت: دین اسلام دین اعتدال است و طبیعت و بدن انسان بر اعتدال نهاده شده و بدون اعتدال توازن طبیعت، انسان و دین به هم می‌خورد. در کتب اخلاق نیز در تعریف اعتدال آمده صفات انسان اگر در اندازه خود و در حد وسط باشد این صفات به فضیلت تبدیل می‌شود و اگر صفات انسان از حد خودش بیشتر یا کمتر باشد رذیلت است. به عبارتی رذیلت و فضیلت را براساس اعتدال تعریف کرده‌اند.
وی بیان کرد: امروز جامعه و مسئولان از اعتدال خارج شده‌اند و هیچکس هم دعوت به اعتدال نمی‌کند و شعار اعتدال دولت هم بیشتر سیاسی بود و کاری بر روی آن انجام نشد و من در این رابطه گلایه بسیار شدیدی از آقای روحانی دارم که چرا بر روی این مسئله کاری نکردند و نه تنها جلوی تندروی‌ها گرفته نشد بلکه تندروی‌ها شدت گرفت.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: من با مطالعه دقیق قرآن حدود 300 آیه درباره اعتدال استخراج کردم. این آیات را باید تفسیر کرد و در اختیار مردم قرار داد اما در این دوران دیدم کسانی هم که شعار اعتدال می‌دادند علاقه‌ای به اعتدال نداشتند و دنبال آن نبودند. در حالی که بسیار امیدوار بودم که اعتدال در جامعه نهادینه شود و در نوع حکومتداری و مدیریت مسئولان جریان پیدا می‌کند.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام