به گزارش ایکنا، ایتام جزو افرادی هستند که در قرآن از آنها یاد و بسیار در خصوص آنها سفارش شده است؛ پس عجیب نیست که یکی از دعاهای مهم ماه ویژه خداوند این باشد که از خدا بخواهیم توفیق بزرگ مهرورزی به ایتام را به ما عنایت کند.
در هشتمین روز از ماه رمضان از خداوند طلب می‌کنیم: «اللهمَّ ارزُقنی فیهِ رَحمَةَ الایتامِ، وَ اِطعامَ الطَعامِ، و اِفشاءَ السَّلامِ، وَ صُحبَةَ الکِرامِ، بِطَولِکَ یا مَلجَاَ الامِلین؛ خدایا! روزی‌ام گردان در این ماه، مهرورزى به یتیمان و خوراندن طعام و به آشکار سلام کردن و همنشینى با کریمان را، به فضل و کرمت اى پناه آرزومندان».
آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح «اَللّهُمَّ ارْزُقْنی فیهِ رَحْمَةَ الاْیتامِ» می‌گوید: خدایا در ماه رمضان مهرورزی نسبت به یتیمان را روزی‌ام گردان. اگر قلب ما زنگ بزند، از چه دوایی می‌توان برای رفع آن استفاده کرد. برای اینکار باید سحرها قرآن بخوانید تا قلبتان را جلا بدهید. همچنین جان انسان را استغفار سحر جلا می‌دهد و می‌توان با یتیم‌نوازی قلب را جلا داد.
وی تأکید می‌کند: شخص ثروتمند فقط با دست کشیدن بر سر یتیم قلبش جلا پیدا نمی‌کند و باید یتیمان را از نظر مادی تأمین کند و مشکلات مالی آنها را برطرف کند. پس یادتان باشد که رحم کردن به یتیم با خلوص نیت قلب را جلا می‌دهد.
این استاد برجسته اخلاق در شرح فراز «وَاِطْعامَ اْلطَّعامِ» می‌گوید: خدایا روزی کن که من اطعام طعام کنم و افطاری دهم. اطعام طعام مخصوصاً به فقرا و مستحقان از کارهای بسیار نیکو است.
وی ادامه در شرح «وَاِفْشآءَ السَّلامِ» اظهار می‌کند: خدایا روزی کن با صدای بلند سلام کنم. برخی عارشان می‌شود که اول سلام کنند؛ اما هستند برخی که در سلام کردن با صدای بلند پیش‌دستی می‌کند. همچنین باید سلام را به درستی یعنی «سلامٌ علیکم» جواب داد و از بیان عبارت‌های دیگر مثل «سلام از ماست» جلوگیری کنیم. همچنین سلام کردن مستحب و جواب سلام دادن واجب است.
آیت‌الله مجتهدی در شرح فراز «وَصُحْبَةَ الْکِرامِ» تصریح می‌کند: خدایا توفیق بده در ماه رمضان با افراد کریم و عالم و دانا و متدین همنشین شوم. خدایا توفیق بده که با نیکان رفیق شوم. کاری کنید که رفیقتان یک درجه از شما جلوتر باشد. یکی از رموز موفقیت من در زندگی اختیار کردن رفیق خوب بوده است.
این استاد بزرگ اخلاق در پایان در شرح فراز پایانی دعای روز هشتم می‌گوید: «بِطَوْلِکَ» یعنی به حق انعامت چه قدر تو به ما نعمت دادی به حق نعمت‌هایی که به ما دادی این دعاها را درباره ما مستجاب کن، «یا مَلْجَاَ الاْمِلینَ» ای کسی که پناه آرزومندانی.
حجت‌الاسلام روح‌الله بیدرام، نویسنده و پژوهشگر دینی در کتاب «نجوای روزه‌داران» در تفسیر دعای روز هشتم ماه رمضان آورده است:
پیام اول: مهرورزی به یتیمان
واژه یتیم و مشتقات آن، ۲۳ بار در آیات قرآن وارد شده است. رسول گرامی اسلام(ص)، درباره ارزشمندی مهرورزى به یتیمان می‌فرمایند: بهترین خانههای شما، خانهای است که یتیمی در آن گرامی داشته شود. در آیات و روایات اسلامی موجود سه موضوع مهم و اساسی درباره ایتام به چشم می‌خورد که عبارت‌اند از: ۱- سرپرستی یتیم ۲- شیوه‌های رفتار با یتیم ۳- حفظ اموال یتیم.
پیام دوم: اطعام دادن
فرهنگ سفره‌داری و غذا دادن به مردم، یکی از سنت‌های حسنه اسلامی است که در جامعه ما نیز آداب و رسوم خاصی را به خود اختصاص داده است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: پنج چیز است که اگر کسی یکی از آنها را انجام دهد، داخل بهشت می‌شود: ۱- تشنه‌ای را سیراب کند. ۲- گرسنه‌ای را سیر کند. ۳- برهنه‌ای را بپوشاند. ۴- پیاده‌ای را سوار کند. ۵- بنده و عبدی را که در مشقت و سختی قرار دارد، در راه خدا آزاد کند.
پیام سوم: آشکارا سلام کردن
افشای سلام به معنای بلند سلام کردن نیست، بلکه به معنای آن است که انسان به هرکسی که برخورد کرد سلام کند. حضرت امام صادق(ع) در روایتی می‌فرمایند: افشای سلام این است که انسان به هر مسلمانی که برخورد می‌کند، در سلام کردن بُخل نَوَرزَد و باز حضرت فرمودند: بخیل آن کسی است که در سلام کردن بُخل بورزد. رسول خدا(ص) فرمود: لا یستَکمِلُ عَبدٌ الایمانِ حَتّی یَکوُنَ فیهِ ثَلاثُ خُصالٍ: الاِنفَاقُ مِنَ الاِقتَارِ وَالاِنصَافُ مِن نَفسِکَ وَبَذلُ السَّلَامِ لِجَمِیعِ العَالَم؛ ایمان بنده کامل نشود تا در او سه خصلت باشد: ۱- انفاق در راه خدا با وجود تنگدستى ۲- انصاف درباره خود ۳- سلام کردن به همه.
پیام چهارم: همنشینى با کریمان
خوشبختی دنیا و آخرت، در گرو همنشینی با انسان‌های با ایمان، خوش‌اخلاقی، متعهد، متدین، صادق و نیکوکار است. دوستان ناباب، هم در دنیا برای انسان مشکل ایجاد می‌کنند و هم در آخرت. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: بهترین کارها، مصاحبت با خوبان و بدترین اعمال، همنشینی با بدهاست». حضرت علی(ع) فرمودند: ثمره عقل، معاشرت با اهل خیر است. آن حضرت، در جای دیگری فرمودند: همنشینی با اهل شر، موجب بدگمانی به اهل خیر می‌شود.
انتهای پیام