فلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَ مَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلاً مِنْهُمْ فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (سوره بقره، 249)
اين آيه خبر از مردودى گروه بسیاری از بنىاسرائيل مىدهد كه از صحنه آزمايش نوشيدن آب و تحمل تشنگى، سربلند بيرون نيامدند. امّا اين گروه باقيمانده، آزمايش ديگرى داشتند که آزمايش روحى و معنوى بود. وقتى آنان با سپاه انبوه جالوت مواجه شدند، گفتند: ما توانايى مقابله با اين سپاه مسلح را نداريم. ولى آنهايى كه به روز قيامت ايمان داشتند، گفتند: پيروزى به دست خداست، اى بسا گروههاى اندك كه به اذن خداوند بر سپاهيان بزرگ پيروز مىشوند.
پيروزى در يك مرحله از آزمايش، كافى نيست. افرادى در بعضى از مراحل موفق مىشوند، ولى در مرحلهاى ديگر شكست مىخورند. در اين داستان، گروهى رهبر را به خاطر فقر نپذيرفتند، گروهى در آزمايش شكم، شكست خوردند و گروهى در مواجهه و برخورد با دشمن خود را باختند.
طالوت در ابتدا جمعيّت را به خود نسبت نداد و نفرمود: «جنوده»، بلكه فرمود: «بالجنود» گرچه لشكريان انبوه بودند و فرماندهى او را پذيرفتهاند، ولى هنوز ميزان فرمانبرى آنان را آزمايش نكرده است، ولى بعد از آزمايش، به خود نسبت مىدهد. «فَإِنَّهُ مِنِّي».
حساب دو گروه روشن است، هر كس ننوشد قطعاً خودى است و هر كس بنوشد قطعاً بيگانه است، ولى كسانى كه با مشت نوشيدند، نه خودى هستند و نه بيگانه. بايد آنان را نه مأيوس كرد و نه مشمول الطاف. لذا براى «مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ» نه كلمه «منّى» بكار رفته ونه «فَلَيْسَ مِنِّي».
امام باقر عليه السلام مىفرمايد: افرادى كه تا آخر كار به طالوت وفادار ماندند، سيصد و سيزده نفر بودند.
لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَ لكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعالَمِينَ (سوره بقره،251)
مقصود از تباه شدن زمين، تباهى جوامع بشرى است. در اين آيه دفاع انسانها در برابر يكديگر عامل بازدارنده فساد در جوامع انسانى دانسته شده و اين يكى از حقايق علمى است كه قرآن از آن پرده برداشته است. توضيح اينكه: هر انسانى مىخواهد از منافع ديگرى استفاده ببرد؛ از اين رو درصدد برمىآيد كه بر او چيره شود و اراده خود را بر او تحميل كند و سرانجام او را به خدمت خود درآورد. اينجاست كه هستههاى جامعه شكل مىگيرد و نياز به قانون احساس مىشود و افراد جامعه ناگزير به همكارى با يكديگر روى مىآورند و به سعادت خود كه جز در پرتو جامعه ميسر نيست، دست مىيابند. به همين جهت است كه اگر روحيه دفاع از بين برود جامعهاى شكل نمىگيرد و اگر هم شكل بگيرد به زودى از هم گسسته مىشود و زمينه نيكبختى انسانها از بين مىرود.
انتهای پیام