خداوند متعال را سپاسگزارم که توفیق عنایت فرمود مباحثی در مورد تقیه را در درس فقه و آنگاه با نگاه اصولی در درس اصول، طی حدود سیصد جلسه در جمع برخی از فضلای حوزه علمیه قم ارائه دهم، آنچه در ذیل می‌آید فهرستی کلی و چکیده‌ای از آن جلسات است.
۱/ تقیه راهکاری عقلانی، عقلایی و دینی است برای حفظ جان و مال و آبرو، تقیه یعنی پیشگیری از شعله‌ور شدن نزاع‌های فرقه‌ای، تقیه یعنی تعایش سلمی، تقیه یعنی مدارا با خلق ضمن حفظ مرز‌های دینی و مذهبی، تقیه یعنی تقدم اهم بر مهم و فاسد بر افسد، تقیه یعنی إخباء، سکوت، کتمان و توریه، تقیه یعنی تاکید بر مشترکات.
۲/ ریشه‌های عقلانی و عقلایی تقیه (تزاحم = تقدیم اهم بر مهم و گزینش فاسد بر افسد)
۳/جایگاه قرآنی تقیه و نیز اکراه و اضطرار
۴/روایات تقیه بر چهار دسته است:
الف: روایاتی که به همگان سفارش به تقیه می‌کند و آن را نشان دینداری می‌شمرد.
ب: روایاتی که خطاب به افرادی خاص تاکید بر رعایت تقیه شده است.
ج: روایاتی که در مواردی ویژه و خاص منع از تقیه کرده است.
د: روایاتی که خود امام در تبیین حقایق تقیه کرده است.
۵/تقیه بر دو قسم است:
الف: تقیه به معنای عام و گسترده که شامل هرگونه کتمان، توریه (با اشاره و کنایه و رمز سخن گفتن) و نیز اظهار خلاف واقع می‌شود.
ب: تقیه به معنای خاص یعنی خصوص إفتاء بر وفق عامه.
لازم به ذکر است تا هنگامی که تقیه به وسیله کتمان و توریه ممکن باشد نوبت به تقیه به معنای خاص نمی‌رسد.
۶/ عامل تقیه یکی از این دو امر است:
الف/ خوف جانی و مالی و آبرویی برای خود و جامعه
ب/ تعامل و تعایش سلمی با مذاهب و ملل و نحل دیگر
۷/ در مورد انجام عبادات تقیه‌ای، مسئله إجزاء یا عدم إجزاء مطرح است و ما معتقد شدیم در تقیه خوفی عدم إجزاء نیازمند دلیل است.
۸/ ابعادی که ممکن است در آن‌ها تقیه رخ دهد:
الف: معارف کلامی
ب: احکام فقهی
ج: مسائل سیاسی
۹/تقیه از سه جهت در سه علم قابل تحلیل و بررسی است:
الف: کلامی (چرایی تقیه و..)
ب: اصولی (معیار تشخیص روایات تقیه‌ای، مرجح بودن مخالفت با عامه و...)
ج: فقهی (بررسی فقهی مصادیق حکم به تقیه و..)
۱۰/چرایی تقیه:
الف: حفظ اساس و اولویت‌های مکتب
ب: حفظ شخص و شخصیت معصوم
ج: حفظ و بقای شیعیان
د: خروج شیعه از انزوا و مهیا شدن زمینه‌های حضور پیروان مکتب اهل بیت (علیهم السلام) در سطح جامعه
۱۱/ تقیه امامان (علیهم السلام) از چه گروه‌هایی بوده است؟
الف: از حاکمان و سلاطین جائر و جانی
ب: از عالمان و فقیهان درباری و مخالف مکتب شیعه
ج: از متعصبان جاهل در بین عامه
د: از اکثریت جامعه که درک صحیحی از امامت نداشتند
ه: از شیعیانی که در اثر معاشرت با دیگران تفکرات آن‌ها ناب و خالص نبود؛ و از منحرفان شیعه‌نما همچون غالیان و...
ز: از گروهی از شیعیان که امام به خاطر حفظ جان خود آن‌ها کتمان، توریه یا تقیه به معنای خاص داشت
۱۲/ تقیه سیاسی و تعایش سلمی در عصر عدم بسط ید معصوم و به ویژه در عصر غیبت و حیرت و اضطرار یک تبصره و استثناء نیست بلکه شیوه‌ای اساسی و راهبردی بنیادین در مقام تعامل و همزیستی مسالمت آمیز است.