اولین آسیبی که دینداران بر دین وارد می‌کنند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز 19 تیرماه، با موضوع «آسیب‌هایی که دینداران به دین می‌زنند» برگزار شد، اظهار کرد: دو آسیب در حوزه دین وجود دارد که دینداران به دین می‌زنند و چهره دین را مخدوش می‌کنند؛ لذا این امر یکی از دلایلی است که سبب عدم معرفی دین شده است. اولین آسیب این است که دینداران دینشان را مبتنی بر ظواهر دین و قشر دین قرار می‌دهند و یعنی حوصله و فرصت برای تلاش و کوشش در خصوص رسیدن به حقیقت، درون و روح دین به خرج نمی‌دهند.

 وی بیان کرد: این دسته از دینداران از ابتدای تاریخ وجود داشته‌اند و اکنون هم موجود هستند، آنها دین ظاهرگرایانه قشری را برگزیده‌اند که طی آن تنها به لوایح ظاهری و بیرونی دین توجه می‌کنند. به عنوان مثال اعمال یازده گانه‌ای که نماز را تشیکل می‌دهد، پیکر نماز است. اما خداوند در آیه 11 سوره «طه» فرموده است: «إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي؛ همانا! من خدایم که جز من معبودی نیست، پس مرا بپرست و نماز را برای یاد من برپا دار.» بنابراین نماز عامل ذکر است و روح نماز متذکر کردن انسان به خداوری انسان از غفلت‌هاست؛ لذا برخی از دینداران به آن توجه نمی‌کنند و تنها برحسب ظاهر آن را انجام می‌دهند که این امر آسیب بزرگی در حوزه دین وارد می‌کند.

انصاری در خصوص غفلت از یاد خدا ادامه داد: خداوند در آیه 28 سوره «کهف» در این باره به پیامبر(ص) فرموده است: «وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ۖ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا؛ با کسانی که صبح و شام، پروردگارشان را می‌خوانند، در حالی که همواره خشنودی او را می‌طلبند، خود را پایدار و شکیبا دار، و در طلب زینت و زیور زندگی دنیا دیدگانت [از التفات] به آنان [به سوی ثروتمندان] بازنگردد، و از کسی که دلش را [به سبب کفر و طغیانش] از یاد خود غافل کرده‌ایم و از هوای نفسش پیروی کرده و کارش اسراف و زیاده‌روی است، اطاعت مکن.» بنابراین باید تلاش کنیم که ما نیز از انسان‌هایی که از یاد خداوند دور هستند و دین ظاهری دارند، دوری نماییم و با افراد راستین ارتباط برقرار کنیم. این دین ظاهری تنها در خصوص اعمال عبادی نیست، بلکه ممکن است انسان‌ها در تمامی زندگی خود دچار این دین ظاهری باشند و به روح دین توجهی ننمایند که این امر آثار جدی تخریب کننده‌ای دارد.

این مفسر قرآن بیان کرد: در ابعاد اخلاقی دین ظاهری و باطنی در کبر، ریا، تواضع و... است. زیرا تا ما انسان‌ها کبر را در درون خود نابود نکنیم، در وادی تواضع و فروتنی که یکی از اصول مهم اخلاق دینی است موفق نخواهیم شد. زیرا دینداری ظاهری مانند داشتن پیکر خالی است که از درون تهی است و تنها دارای شاکله ظاهری است.

وی گفت: دینی که باطن ندارد و تنها برحسب ظاهر است، جذابیتی برای ارائه به افراد ندارد و فردی پذیرای آن نمی‌شود. برای استفاده از بطن نماز باید به آیات قرآن توجه کنیم. زیرا خداوند در آیه 78 سوره «اسراء» فرموده است: «أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپادار، و [نيز] نماز صبح را، زيرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان‌] است.» لذا باید متوجه باشیم که نماز حرکتی است که با کل کائنات آفرینش همراه است و انسان را همسو با تمام اجزای خلقت و آفرینش می‌کند.