سعدی یکی از گردن‌کشان شعر و ادب فارسی است که هم شاعر زبردستی است و هم نویسنده گران‌سنگی. کمتر در ادبیات هر زبانی دیده می‌شود که فرد هم شاعر و هم نویسنده چیره‌دستی باشد. سعدی استاد سخنی است که هم نویسنده قهاری هست و هم شاعری ستودنی، چنین افرادی در ادب پارسی به تعداد انگشتان دست داریم که در هر دو حوزه بی‌نظیر باشند.
عمده‌ترین آثار سعدی در حوزه شعر تعلیمی و شعر غنایی است. به این صورت که بوستان و گلستان او ماهیت تعلیمی دارد و سعدی نکاتی را در قالب شعر و نثر به مخاطب می‌آموزد.
از مهم‌ترین هنر‌های سعدی این است که جامعه را آنالیز کرده و برای توسعه جامعه ایرانی - اسلامی آن زمان باب‌های پیشرفتی را در قالب ۸ باب مورد بحث و تفسیر قرار داده است. از دیگر ویژگی‌های خاص آثار سعدی آن است که در کنار نقش تعلیمی اشعار غنایی و عاشقانه بسیار زیبایی می‌سراید که این هم هنر فوق‌العاده شاعر را می‌رساند.
در اشعار تعلیمی شاعر معتقد است، جامعه برای رشد و توسعه باید حکمران عادل داشته باشد، در این اشعار خصوصیات یک حکمران خوب را مورد بررسی قرار می‌دهد و بر این باور است جامعه خوب یک جامعه وظیفه‌مند و پاسخگو است که در آن هم مردم تابع نظم هستند و هم حکمران آن پاسخگو است و مردم به آن اعتماد دارند.
سعدی معتقد است اگر مردم و حکم‌رانان بخواهند با هم همکاری داشته باشند باید به اخلاق حرفه‌ای خود را مجهز کنند این اخلاق شامل صداقت، راستی و درستی است. در حقیقت از مهم‌ترین خاصیت‌های شعر سعدی آن است که نکات تعلیمی آن قابل استفاده برای تمانی دوران‌هاست و برای تمامی ادوار تاریخی جاذبه داشته است.
او توسعه و پیشرفت را فقط برای جامعه ایرانی و اسلامی نمی‌خواهد بلکه فراتر از آن، جهانی فکر می‌کند و بشریت را ملاک قرار می‌دهد. آنجا که می‌گوید «بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند / چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار» برخی تصور می‌کنند جهانی سازی یک اتفاق جدید است درحالی که این یک پدیده نو نیست و در تاریخ ایران وجود داشته است.
همچنین صلح موضوع مهم دیگری است که همواره سعدی بر آن تأکید داشته و صلح را بر جنگ برتری می‌بخشیده است. سعدی همواره گوشزد می‌کند صلح می‌تواند کرامت انسانی را حفظ کند.
سعدی در تمدنی به نام تمدن اسلامی رشد کرده و بالیده، همچنین این تمدن اسلامی ماهیت ایرانی نیز داشته بنابراین سعدی یک ایرانی مسلمان بوده است، او در فضایی رشد کرده که فضای تعلیم، تربیت و آموزش بوده. در دوره او خواجه نظام الملک توسی از وزرای وقت بوده که دانشگاه نظامیه را راه‌اندازی می‌کند این دانشگاه مانند دانشگاه‌های بین‌المللی زمان حاضر عمل می‌کرد که اساتید برجسته و استعدادهای ناب را در خود جای می‌داد، بنابراین فضا و شرایط جامعه برای رشد استعداد افرادی همچون سعدی فراهم بود. علاوه بر این همه اجداد و قبیله سعدی اهل علم و معرفت بودند و در خانواده‌ای علم‌پرور رشد کرده، از این رو خانواده نیز نقش محوری در رشد و پرورش سعدی داشته است.
بزرگ‌ترین افتخار ما ایرانی‌ها این است که وقتی مسلمانی را انتخاب کردیم در این دین تحقیق کردیم و این تنها سعدی نیست، دانشمندانی همچون ابن سینا، ملاصدرا، مولانا، حافظ و... از شعرا و دانشمندان بزرگ ما هستند که افتخارات علمی خود را مرهون آشنایی با قرآن می‌دانند.
سعدی درک انسانی از دین داشته و دینی که ایشان ترویج می‌کند با فطرت انسانی همسو است که البته هنر سعدی فقط این نیست که از آیات و روایات استفاده می‌کند بلکه این آیات را در جان خود هضم کرده و پرورش داده، دلیل مهم اثرگذاری سعدی در خوانندگان نیز همین مطلب است.
سعدی فقیه و مفسر و محدث قرآنی است که آن را به خوبی می‌شناسد آیات و روایات قرآن را در خدمت رفاه جامعه و توسعه کشور و رشد مردم قرار داده است. این درحالی است که سعدی در روزگاری زندگی می‌کرده که درگیری‌های فرقه‌ای در اوج خود قرار داشتند و او فضایی را با استفاده از قرآن کریم فراهم می‌کند که همه انسان‌های آزاده نه تنها مخالف دین اسلام قرار نمی‌گیرند بلکه عاشق چنین برداشتی نیز می‌شوند.
انتهای پیام