محمد نصراوی، پژوهشگر حوزه دین و نویسنده کتاب «امید در آستانگی» معتقد است آیین‌ها برخاسته از فطرت و ژنتیک مشترک بشری هستند و به همین دلیل در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف ساختارهایی مشابه با یکدیگر پدید آمده‌اند. در سراسر جهان مناسکی را می‌بینیم که شباهت‌هایی با یکدیگر دارند، چون همگی از منشأ واحد یعنی فطرت انسانی نشئت می‌گیرند. با این حال، تمایزهایی نیز وجود دارد. به‌ویژه هنگامی که به پیاده‌روی اربعین نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این آیین از یک ویژگی بارز یعنی حضور و محوریت امام به عنوان تجلی یک آرمان‌شهر یا اتوپیا برخوردار است.