از آنجا که هدف دین اسلام راهنمایی بشر برای دستیابی به آرامش و آسایش در دنیا و آخرت است، به مسئله بهداشت در دو بعد جسمی و روانی توجه خاصی شده است. بی‌گمان در نگرش اسلام و قرآن آرامش و آسایش از جایگاه خاصی برخوردار است و آرامش به ابعاد روانی و آسایش به ابعاد جسمی انسان توجه دارد. خبرنگار ایکنای خراسان‌‌رضوی در همین خصوص گفت‌وگویی با
حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی، پژوهشگر دینی و مسئول روابط عمومی حوزه علمیه خراسان انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم؛
ایکنا_ قرآن چگونه به مفهوم آرامش روحی و روانی اشاره کرده است؟
آیه 28 سوره رعد، آیه معروفی است که به زیبایی این موضوع را بیان می‌کند: «الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد. آگاه باشید که دل‌ها به یاد خدا آرام می‌گیرد» این آیه نشان می‌دهد که یاد خدا، کلید اصلی آرامش دل‌هاست.
قرآن کریم به موضوع غم و اندوه به‌عنوان بخشی از زندگی انسان نگاه می‌کند و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه می‌دهد. قرآن به ما یاد می‌دهد که در زمان غم و اندوه، به خدا توکل کنیم، صبر داشته باشیم و به یاد آوریم که هر سختی، حکمتی دارد. در آیه 156 سوره بقره آمده است که «الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛ همان کسانی‌که چون مصیبتی به آنان رسد، می‌گویند: ما از آن خداييم و به سوی او بازمی‌گردیم.» این آیه به ما یادآوری می‌کند که یاد خدا و اعتقاد به بازگشت به سوی او، می‌تواند در زمان غم و اندوه به ما آرامش دهد.
ایکنا_ آیا ذکر خاصی برای کاهش اضطراب و نگرانی توصیه شده است؟
دعا و ذکر نقش بسیار مهمی در تقویت سلامت روان دارند. قرآن و احادیث، دعا و ذکر را به‌عنوان راهی برای ارتباط با خداوند، کسب آرامش و رفع نگرانی‌ها معرفی می‌کنند. ذکر «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ؛ هیچ نیرو و توانی جز از سوی خدا نیست» برای کاهش اضطراب و نگرانی توصیه شده که بسیار هم مجرب است و این ذکر به ما یادآوری می‌کند که قدرت و توانایی ما محدود است و باید به خدا توکل کنیم.
پیامبر اسلام(ص) همواره به سلامت روان اهمیت ویژه‌ای می‌دادند و در احادیث زیادی به این موضوع اشاره کرده‌اند. ایشان توصیه‌های ارزشمندی برای مدیریت استرس و اضطراب دارند که از جمله می‌توان به صبر، توکل به خدا، دوری از خشم و غضب و انجام کارهای نیک اشاره کرد. برای نمونه ایشان فرمودند: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ؛ هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید سخن نیک بگوید یا سکوت کند.» این حدیث نشان می‌دهد که کنترل زبان و دوری از حرف‌های ناپسند، چقدر می‌تواند در کاهش استرس و اضطراب مؤثر واقع شود.
ایکنا_ چگونه می‌توان از آموزه‌های دینی برای ارتقای سلامت روان استفاده کرد؟
قرآن کریم به ارتباط بین سلامت جسم و روان اشاره دارد و توصیه می‌کند که به هر دو جنبه توجه کنیم. آموزه‌های دینی مانند توصیه به تغذیه سالم، ورزش، استراحت کافی، دوری از گناه و انجام کارهای نیک می‌توانند برای ارتقای سلامت روان بسیار مفید باشند. برای نمونه در آیه 31 سوره اعراف آمده است: «يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ؛ ای فرزندان آدم، جامه خود را در هر مسجدی برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید که او اسراف‌کنندگان را دوست نمی‌دارد» این آیه نشان می‌دهد که تغذیه سالم و دوری از اسراف، چقدر می‌تواند به سلامت جسم و روان کمک کند.
در احادیث به تأثیر روابط اجتماعی و خانوادگی بر سلامت روان تأکید بسیاری شده است. ارتباطات مثبت و سالم با دیگران می‌تواند موجب افزایش روحیه، کاهش استرس و بهبود سلامت روان شود. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «الْمُؤْمِنُ إِذَا خَالَطَ النَّاسَ وَصَبَرَ عَلَى أَذَاهُمْ خَيْرٌ مِنْ مُؤْمِنٍ لَا يُخَالِطُ النَّاسَ وَلَا يَصْبِرُ عَلَى أَذَاهُمْ؛ مؤمنی که با مردم معاشرت می‌کند و بر آزار آن‌ها صبر می‌کند، بهتر از مؤمنی است که با مردم معاشرت نمی‌کند و بر آزار آن‌ها صبر نمی‌کند.» این حدیث نشان می‌دهد که معاشرت با مردم و صبر در برابر مشکلات، می‌تواند به تقویت ایمان و سلامت روان کمک کند.
انتهای پیام