چگونه خوی استکبارستیزی را در نسل امروز قوت ببخشیم 

حجت‌الاسلام و المسلمین محسن وافی، مسئول گروه کودک و نوجوان موسسه شناخت در گفت‌وگو با ایکنا از قم، در پاسخ به اینکه دانش‌آموزان امروز چقدر با مفاهیمی مانند استکبارستیزی، استقلال و مبارزه با ظلم پیوند خوردند و ضرورتی برای تبیین این مفاهیم میان آنان وجود دارد، اظهار کرد: هر فرزندی که به دنیا می‌آید، از ویژگی خداجویی و پرستش الهی برخوردار است و این یک امر فطرتی است که انسان را در بسیاری از موارد به سمت خوبی‌ها سوق می‌دهد و همواره او را از بدی‌ها دور می‌کند. 

 

وی افزود: اگر والدین نسبت به ویژگی‌ها، نیازها، استعدادها و آسیب‌های پیش‌روی هر نسل توجه نکنند، این خصوصیات مثبت و نکات فطری در وجود فرزندانشان کمرنگ یا حتی از بین می‌رود. نوجوان امروزی، باتوجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، دارای مطالبات خاصی است و نباید به راحتی بر روی یک نسل به دلیل تفاوت‌هایشان با نسل قبلی نام‌گذاری کرد. 

 

وافی ادامه داد: بر اساس فرموده امیرالمومنین(ع) نباید نوجوان نسل حاضر را با نوجوان دهه پنجاه یا شصت مقایسه کرد «لا تقسروا اولادکم علی آدابکم فانهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم؛ فرزندانتان را به انجام آداب خودتان واندارید؛ زیرا آنان برای زمانی، غیر از زمان شما آفریده شده‌اند». اگر این نیازها، ویژگی‌ها و قابلیت‌های نسل جدید دیده شود، طبیعتا خوی ظلم‌ستیزی، استکبارستیزی، استقلال‌طلبی، خداجویی و معنویت‌گرایی در آنان نه تنها حفظ می‌شود، بلکه تقویت نیز خواهد شد. 

 

وی بیان کرد: اگر این ویژگی‌ها نادیده گرفته شوند، در آن صورت نوجوان تا زمانی که اتفاقی مانند جنگ ۱۲ روزه برایش رخ ندهد، به سمت گرایش‌های منفی سوق پیدا می‌کند، در این شرایط است که نوجوان دست به اقداماتی می‌زند که گاه خودش می‌داند اشتباه است، اما با خود می‌گوید: «از باب ناچاری باید سیگار بکشم، از باب ناچاری باید ارتباط برقرار کنم و ...». 

 

 

وافی در پاسخ به اینکه وظیفه والدین، مدرسه و جامعه نسبت به تبیین مفاهیم استقلال و ظلم‌ستیزی چیست، گفت: اگر والدین و مربیان، نوجوان امروزی را درک کنند و با او همراهی نمایند، می‌توانند داستان استکبار و قصه ظلم را عینی‌سازی کنند، یعنی واقعیت این داستان‌ها را به شیوه‌ای ملموس به بچه‌ها نشان دهند.

 

وی تصریح کرد: این عینی‌سازی می‌تواند در قالب نمایشگاه، اردو، یا به قولی اتاق فرار انجام شود، موسسه میثم تمار در قم، اردویی به نام «اردوی مخمصه» برگزار کرده است که در این اردو، بچه‌ها به محیطی شبیه به شرایط واقعی دشمن‌شناسی فرستاده می‌شوند و باید از مخمصه بیرون بیایند. در این فضا، برنامه‌ریزی دقیقی صورت گرفته و نوجوانان تدریجا متوجه می‌شوند که به هر شخصی نباید اعتماد کرد، به هر حرفی نباید باور داشت و به هر شعاری نباید اعتماد نمود.

 

وافی افزود: قهرمانانی که در نقاط مختلف کشور در طول تاریخ با استعمار، ظلم و بیگانه مبارزه کرده‌اند، باید از حالت مجسمه خارج شوند و به شکل یک نگرش، یک جریان، یک اردو یا یک داستان در فضای عمومی حضور یابند، به عنوان مثال داستان ساواک یا اسناد لانه جاسوسی باید روایت شود نه اینکه فقط یک نماینده بنشیند و در تلویزیون داستان را شرح دهد، بلکه رسانه باید این روایت‌ها را به شکلی پویا و تعاملی ارائه دهد.

 

وی ادامه داد: می‌توان در میان مسابقات تلویزیونی محبوب، مسابقه «دشمن‌شناسی» طراحی شود، همچنین می‌توان مسابقاتی برای تشخیص صحیح اخبار توسط خانواده‌ها طراحی کرد یا مدارس نیز می‌توانند در حیاط، زیرزمین یا نمازخانه خود، فضایی ایجاد کنند که در آن شاخصه‌های تاریخی و انقلابی با استفاده از تجهیزات به روز و نوآورانه نمایش داده شوند تا دانش‌آموزان بتوانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند. 

 

وافی بیان کرد: به عنوان مثال کانون فرهنگی هنری امام محمدباقر(ع) در کرمان، نمایشگاهی کاملا سمعی و بصری طراحی کرده است که زمانی که جوان و نوجوان وارد آن می‌شوند، حس می‌کنند در غزه زندگی می‌کنند و از فناوری‌هایی مانند صوت، تصویر، هوش مصنوعی و جلوه‌های ویژه استفاده کردند تا یک حس واقعی را به آن‌ها انتقال دهند.

 

وی تصریح کرد: سینماهای هشت بعدی، بازی‌های رایانه‌ای، انیمه و مانگا همه این‌ مجموعه‌ها به نسل حاضر این امکان را می‌دهند که بتوانند فضا را لمس کنند، با دست خودشان عمل کنند و در نقش یک کاراکتر تصمیم‌گیری کنند، امروزه نوجوانان و جوانان فرمان ماشین، پدال گاز و ترمز را در دست دارند و با عینک‌های واقعیت مجازی (VR)، تصور می‌کنند در آن فضا قرار گرفته‌اند.

 

وافی با بیان اینکه غرب از این فرصت استفاده می‌کند تا با عینی‌سازی، آموزه‌های خود را منتقل کند، گفت: ما در مقابل این تهاجم، هنوز کتاب می‌نویسیم و انتظار داریم با همان کتاب، نسل جوان تحت تأثیر قرار بگیرد، کتاب عالی است و باید خوانده شود، اما نسل ما با سرعت و تکنولوژی زندگی می‌کند، نسلی که دوست دارد مفاهیم و علایقش را به صورت ساندویچی و سریع دریافت کند.

 

 

وی در پاسخ به اینکه چگونه مفاهیم استکبارستیزی را به نسل امروز منتقل کنیم، گفت: ادبیات، نوع طراحی و ارائه مفاهیمی مانند استکبارستیزی باید تغییر کند، کتاب باید به محصولات دیگر تبدیل شود، در غیر این صورت شاهد محبوبیت یک عروسک وحشتناک مانند لبوبو خواهیم بود، زیرا رسانه به آن عینیت می‌بخشد و یک رقابت در آن ایجاد می‌کند، اما اگر والدین و جامعه در مقام تربیت، فرزندان این سرزمین را بپذیرند، آن‌ها را درک کنند و باور کنند، می‌توان رابطه‌ای سالم ساخت. فرزندان ما مانند سیستم عامل اندروید هستند و نمی‌توان آن‌ها را با سیستم عامل قدیمی‌ مقایسه کرد، آن‌ها قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نوینی دارند.

 

وافی تصریح کرد: این تفاوت‌ها باید مورد احترام قرار گیرد، فطرت جوان و نوجوان می‌تواند آن‌ها را به اوج برساند، به شرطی که ما آن را خراب نکنیم، اعتمادشان را زائل نکنیم و عزت نفسشان را تضعیف نکنیم. دلیل علاقه  نوجوانان نسبت به حاج قاسم سلیمانی، عزت و مهربانی بود که حاج قاسم به آن‌ها منتقل می‌کرد، زیرا سردار دل‌ها دختر بدحجاب را دختر خود می‌دانست.

 

وی افزود: درک کردن نه به معنای جهت‌دهی به سلایق و نیاز فرزندان، بلکه مدیریت آن است. طبق بیانات مقام معظم رهبری، نوجوانان و جوانان امروز از نوجوانان چهل و پنجاه سال پیش، انگیزه بیشتری دارند و این گفته در جنگ ۱۲ روزه تجلی یافت. به دانشجویان، طلاب، دوستانی که در عرصه آی‌تی، صدا و سیما، نشریات و خبرگزاری‌ها فعالیت می‌کنند، توصیه می‌کنم که عینی‌سازی داستان و روایت‌ها را جدی بگیرند و فضای فرهنگی جامعه را به سمتی ببرند که نسل جوان انتخاب فرهنگ غرب را انتخابی اشتباه بداند است؛ این فرهنگ، آن‌ها را به سمت بی‌هویتی، بی‌شخصیتی، بی‌انگیزگی و بی‌معنایی زندگی دعوت می‌کند همانطور که در کشورهای دیگر این اتفاق رخ داده است.

 

وافی ادامه داد: امروزه دختران از دختر بودن خود و پسران از پسر بودن خود ناراضی هستند و این احساس نارضایتی به واسطه آموزش صحیح از بین خواهد رفت. نسل جوان نسبت به فیلم و سریال علاقه دارد و فیلم‌های سینمایی و سریال‌های شبکه‌ خانگی به قهقرا رفته‌اند و صرفا به خاطر درآمد، شهرت و قدرت تولید محتوا می‌کنند. 

 

وی با بیان اینکه کارگردانان، تهیه‌کنندگان و فیلمسازان به خون شهدا مدیون هستند، یادآور شد: نمی‌توانید دین خود را ادا کنید مگر با ساخت فیلمی تبیینی، برنامه‌ای که بچه‌ها را با تکنیک‌های رسانه‌ای و ترکیبی دشمن در جنگ امروز آشنا کند. هر فردی در جامعه با هر مسئولیتی باید در این راستا نقش‌آفرین باشد.

 

گفت‌وگو از سیده حانیه حسینی‌کیا