به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدهادی مقدسی، مدرس و پژوهشگر حوزه علمیه، 13 آبان ماه در نشست علمی «بررسی مفهوم و زمینه‌ها و شیوه‌های استكبار در آیات قرآن كریم» با بیان اینکه استکبار، موضوعی است که هم علمای اخلاق می‌توانند به آن بپردازند و هم علمای اجتماع و سیاست زیرا آیات قرآن چنین وسعی دارد، گفت: تفاسیر کمی به بحث استکبار پرداخته‌اند از جمله علامه طباطبایی که به خوبی آن را تحقیق کرده است. همچنین مباحث مرحوم فضل‌الله در لبنان واجد موضوعات سیاسی و اجتماعی در بحث تفسیری است.
وی اضافه کرد: امام استکبار را مقابل استسلام قرار داده‌اند؛ استسلام به معای خضوع و تسلیم در برابر حق است و کبر در برابر آن قرار دارد. استکبار کبری است که انسان بروز و ظهور بدهد. در آیات قرآن هم استکبار به کار رفته است؛ البته از مباحث مشکل این است که استکبار در قرآن نسبت به خداوند است یا مردم.
مقدسی بیان کرد: حقیقت استکبار و اهمیت آن در ارتباط با خداوند است از جمله قرآن فرموده است: إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ؛ کسانی که از عبادات استکبار بورزند، در جهنم با ذلت و حقارت داخل خواهند شد. مضامین آیات سجده‌دار اعم از مستحب و واجب هم این است که برخی انسان‌ها از اینکه در برابر خدا سجده کنند، اجتناب می‌کنند. برخی اقوام هم که اسلام آوردند، برای اسلام خود شرط و شروط برای پیامبر(ص) می‌گذاشتند که پیامبر(ص) هم قبول نکردند، از جمله اینکه شرط کردند تا یکسال نماز نخوانند.
مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه استکبار سیاسی و اجتماعی هم یک شکل نیست، گفت: یک شکل استکبار آن است که یک طبقه‌ای نسبت به بقیه استکبار می‌ورزد؛ تعبیر ملا در قرآن برای این نوع استکبار است؛ استکبار دیگر هم استکباری است که رئیس یک قوم و حاکم جامعه نسبت به مردم خود دارد که نمونه اتم آن فرعون است که نسبت به مردمش مدعی خدایی داشت و خود را رب اعلای خود می‌دانست.
مقدسی با بیان اینکه قسم دیگر استکبار، استکبار یک قوم نسبت به قوم و ملت و یک کشور نسبت به ملت و کشور دیگر است، تصریح کرد: در آیات قرآن علاوه بر فرعون از قوم عاد نام برده شده است؛ فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ؛ قید فی الارض یعنی استکبار آنان فراگیر و نسبت به بقیه اقوام هم بوده است. شعار قوم عاد این بود که قدرت چه قومی از ما بیشتر است و شعار مستکبرین امروز هم همین شعار قوم عاد است.
نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه با بیان اینکه به تعبیر قرآن «فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً» این استکبار آمریکا شبیه استکبار قوم عاد است که امروزه به آن استکبار جهانی می‌گوییم و امام خمینی(ره) از آن بهره بردند و رهبر انقلاب هم فرمودند که انقلاب، این واژه را به فرهنگ عمومی جهانی وارد کرد، افزود: امروزه در تفاسیر و آثار اهل سنت، الاستکبار العلامی مورد بحث است و خود غربی‌ها هم با این عنوان بحث کرده و در مورد آن کتاب می‌نویسند. کتاب پایان استکبار از جمله این آثار در غرب است که درباره وضعیت فعلی آمریکا نوشته شده است.
مقدسی بیان کرد: این کتاب نوشته است همانطور که کوپرنیک گفت خورشید مرکز عالم است نه زمین می‌گویم امروز هم دیگر آمریکا مرکز عالم نیست و جهان تغییر پیدا کرده است.
وی با اشاره به اینکه استکبار چگونه کار خود را به پیش می‌برد، اظهار کرد: از مهم‌ترین کارهای استکبار، کشتار و قتل است؛ فرعون به مخالفانش می‌گفت که من دست و پای شما را برخلاف یکدیگر قطع می‌کنم و شما را بر شاخه درخت به دار می‌زنم؛ مفسران گفته‌اند اولین کسی که دار را باب کرد، فرعون بود. حتی کشتار او هم خاص بود در حالی که می‌توانست با روش‌های خفیف این کار را بکند.
مقدسی اضافه کرد: از دیگر کارهای فرعون که کشتار ویژه است، کشتن بچه‌ها بود به خصوص پسران؛ علامه طباطبایی در ذیل آیات استکبار بحث انضمامی فرمودند و گفتند همه جنگ‌های دوره مدرن مخصوصاً دو جنگ جهانی براساس استکبار و خودبرتربینی بود. شهید مطهری هم در توضیح فرمایش علامه فرموده است جنگ‌ها گاهی براساس انگیزه اقتصادی و گاهی با انگیزه ایدئولوژیک و دعوت به خیر است ولی به تعبیر ایشان قسم خاصی از جنگ فقط با حس استکباری صورت می‌گیرد تا نشان دهد من آقای دنیا هستم.
وی اضافه کرد: راه دیگر استکبار، اجرای سیاست استعبادی یا به بندگی کشیدن است؛ در قرآن نسبت به فرعون آمده است که موسی(ع) به او گفت تو بنی اسرائیل را به بندگی و بردگی کشاندی. در آیه دیگر هم فرموده است که ما شما را از کرب عظیم نجات دادیم. کرب عظیم به تعبیر مفسران همین بردگی بود و نمونه دیگر بردگی هم زنده نگه داشتن زنان برای کنیزی بود و شوهران و فرزندانشان را می‌کشت.
گزارش از علی فرج زاده
انتهای پیام