این نوع افسردگی نوعی اختلال اساسی است که به صورت دوره‌ای و فصلی بروز می‌کند، چند عامل بیولوژیکی در بروز این نوع افسردگی موثر هستند، مانند کاهش نور خورشید در فصول سرد که منجر به کاهش هورمون ملاتونین که هورمون خواب است و افزایش هورمون سروتونین خواهد شد.
تغییرات در این هورمون‌ها رویه عادی شبانه‌روزی را بر هم خواهد زد. البته نقش وراثت در بروز این اختلال در فصول سرد را نباید نادیده گرفت، همچنین کمبود ویتامین دی که در اثر تابش نور خورشید در انسان رخ می‌دهد را نیز نباید نادیده گرفت. این کاهش ویتامین دی نیز موجب بر هم خوردن ریتم خلق وخو خواهد شد.
این تغییر خلق و یا افسردگی علائمی دارد از جمله از بین رفتن علاقه و انگیزه برای انجام دادن فعالیت‌های معمولی، احساس ناامیدی، بی‌ارزشی و یا گناه، کاهش تمرکز و همچنین افکار منفی مانند خودکشی، افزایش تمایل انسان به خوردنی‌ها به ویژه کربوهیدرات‌ها و شیرینی‌ها، اضطراب و همچنین کاهش خواب از جمله علائم افسردگی فصلی محسوب می‌شود.
گروه‌هایی که کمتر در معرض نور خورشید هستند بیشتر در معرض افسردگی قرار می‌گیرند. بنابراین زنان که اغلب در منزل بوده و کمتر در معرض نور خورشید هستند و افرادی که در مناطقی با زمستان‌های سرد و طولانی قرار دارند، افرادی که سابقه خانوادگی افسردگی خلقی دارند نیز بیشتر در معرض افسردگی فصلی قرار می‌گیرند.
بر اساس آمار نیز زنان سه تا چهار برابر بیشتر از مردان دچار افسردگی می‌شوند علت آن نیز کاهش ویتامین دی در اثر کاهش تابش نور خورشید است که البته فشار اجتماعی و نقش‌های چندگانه را در این قشر نباید نادیده گرفت.
بیشترین قشری که در این حوزه در معرض آسیب هستند نیز گروه ۱۸ تا ۴۵ ساله‌ها هستند چراکه فشارهای مختلفی از جمله فشارهای تحصیلی، اقتصادی و... نیز بر آنها وجود دارد.
این نوع افسردگی معمولا با کاهش انرژی و تحریک‌پذیری همراه است، بنابراین تغییر اساسی در خلق‌وخو ایجاد خواهد کرد بنابراین اگر شخصی در منزل کم حوصله و زودرنج و ساکت شود گفت‌وگو‌های عادی خانوادگی نیز به بحث کشیده خواهد شد بنابراین تاثیر سوئی در روابط خانوادگی خواهد داشت در زمینه روابط اجتماعی نیز فرد تلاش می‌کند از جمع فاصله بگیرد و دچار انزوا خواهد شد که این انزوا خود موجب تشدید این افسردگی خواهد شد و کاهش مشارکت در روابط اجتماعی را در پی خواهد داشت و روابط کاری و دوستی را بر هم خواهد زد و ممکن است در محل کار موجب کاهش اثربخشی شود.
در زمینه تحصیلی نیز موجب کاهش تمرکز و حافظه خواهد شد که شایع‌ترین علائم این نوع افسردگی همان کاهش تمرکز و دقت در انجام امور است.
نوردرمانی اولین و مهم‌ترین راهکار در این زمینه است که برای آن از نور سفید استفاده می‌شود که شبیه نور خورشید است. مطالعات نشان می‌دهد که در اثر این نور درمانی اگر به صورت روزانه انجام بگیرد خلق و خوی فرد طی دو هفته بهبود خواهد یافت. دارو درمانی از طریق پزشک متخصص نیز راهکار دیگر است. راهکار دیگر نیز روان‌درمانی است که به فرد کمک می‌کند افکار تاریک و خسته را از ذهن خود پاک کند و به بازسازی شناختی فرد کمک می‌کند، در این روش آموزش مدیریت استرس به فرد آموخته خواهد شد.
اما مهم‌تر از همه اصلاح سبک زندگی و افزایش تماس با نور خورشید و پیاده‌روی روزانه است. نشستن کنار پنجره‌های پرنور و فعالیت‌های بدنی و مصرف امگا ۳ که در ماهی سالمون وجود دارد همگی بر کاهش افسردگی فصلی و همچنین پیشگیری از آن موثر است.
کمک خانواده در این راستا را نباید نادیده گرفت. خانواده باید بداند که تغییر خلق و خو و کاهش میل انسان به انجام امور روزانه و کاهش دقت و تمرکز عمدی نیست و در اثر تغییرات فصلی رخ می‌دهد، بنابراین برای حل این مشکل حمایت و تشویق فرد لازم است.
باید به افراد و گروه‌های مختلف که دچار افسردگی فصلی شدند و یا در معرض آن هستند بیاموزیم که انجام فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی حس معنا و امید را در وجود فرد ایجاد خواهد کرد.
قطعا تقویت تاب‌آوری در اثر اعتقاد به مذهب و همچنین انجام امور مذهبی ایجاد خواهد شد. به طوری که مطالعات نشان می‌دهد افرادی که فعالیت‌های منظم مذهبی و عبادی دارند ۳۰ تا ۴۰ درصد کمتر دچار افسردگی فصلی می‌شوند. تلاوت قرآن کریم و نهج‌البلاغه و... که ریتم آهنگین خاصی دارد کلام الهی و سرشار از نور است و همچنین کلام امیرالمومنین(ع) به عنوان معصوم، احساس خوبی در فرد ایجاد می‌کند و در رفع و کاهش علائم افسردگی موثر است. معمولا خدمت به دیگران و فعالیت‌های انسا‌ن‌دوستانه خلق و خوی انسان را بالاتر خواهد برد.
انتهای پیام