طبق یکی از روایات معتبر سیزدهم جمادی الاولی(برابر با فردا، سوم آذر) مصادف است با سالروز شهادت جانسوز دخت پیامبر اسلام(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س).
حضرت زهرا(س) به کثرت عبادت معروف بودند و از جمله نامهای ایشان میتوان به زکیه و زاکیه اشاره کرد. این به دلیل اهتمام ایشان به تزکیه نفس است که منجر به رستگاری میشود، همانطور که خداوند متعال میفرماید: «قَدْ افلح مَنْ زکّاها».
رسول گرامی اسلام(ص) عبادت دخترشان فاطمه(س) را اینگونه توصیف کردند: «اما دخترم فاطمه؛ او سرور زنان جهان از اولین تا آخرین آنها است. او پاره تن من است، نور چشم من است، میوه قلب من است، روح من است که در میان دو پهلوی من قرار دارد، او حوراء انسیه است. هنگامی که در محراب عبادت خود در برابر پروردگارش میایستد، نور او به فرشتگان آسمان میتابد، همانطور که نور ستارگان برای اهل زمین میدرخشد. و خداوند متعال به فرشتگانش میفرماید: «ای فرشتگان من، به بندهام فاطمه، بانوی بندگان من بنگرید که در برابر من ایستاده است، در حالی که اعضای بدنش از خوف من میلرزد و با قلبش به عبادت من روی آورده است. من به شما شهادت میدهم که پیروان او را از آتش نجات دادم.»
به منظور پرداختن به نقش اجتماعی حضرت فاطمه زهرا(س) و مهمترین فضایل و مناقب ایشان در قرآن کریم و لزوم الگوگیری زنان مسلمان از سیره پاک حضرت فاطمه زهرا(س) و همچنین جایگاه این بانوی جلیلالقدر نزد پیامبر(ص)، ایکنا گفتوگویی با «حیات لعلاب»، نویسنده و فعال رسانهای مراکشی انجام داده است که مشروح آن در ادامه میآید:
ایکنا ـ چرا حضرت فاطمه زهرا(س) را «سیدة نساء العالمین» مینامند؟
خداوند متعال، حضرت فاطمه زهرا(س) را به ویژگیهایی منحصر کرد که هیچ زنی را پیش از او به آنها منحصر نکرده بود. حضرت صدیقه فاطمه(س) به والاترین کمالات ممتاز بود، همانطور که در روایات مختلف جایگاه والای او نزد خداوند متعال آمده است. خداوند او را با این درجات عظیم و این ویژگیها که برای هدف و غایتی خاص اختصاص یافته، متمایز کرده است، که همان پیوند بین نبوت و ولایت است. او دختر خاتم الانبیاء و المرسلین، مادر پدرش و مادر امامان(علیهم السلام) است. او علاوه بر سایر نقشهایی که در آگاهیبخشی به زنان و بیان کلمه حق ایفا کرده است، حامی ولایت امام علی(ع) نیز بوده است.
اگر به خلقت حضرت فاطمه زهرا(س) نگاهی بیفکنیم، او از میوه درخت طوبی یعنی درختی در بهشت است و منشأ معنوی او از نور عظمت خداوند متعال آفریده شده است.
درست است که حضرت مریم(س) سرور زنان زمان خود بود، اما حضرت فاطمه زهرا(س) سرور زنان جهان برای همه زمانها است. عبارت «سیدة نساءالعالمین» در کتب اهل سنت در صحیح بخاری و همچنین کتاب البدایة و النهایة و کنز العمال نیز آمده است.
متون روایی مختلف در میان مسلمانان بر جایگاه والای سرور زنان جهان تأکید دارند زیرا حضرت فاطمه زهرا(س) مظهر تمام درجات کمال هستند و همانطور که امام حسن عسکری(ع) فرمودند، ایشان بزرگترین نشانه هستند.
ایکنا ـ علاوه بر نقشهای حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان مادر و همسر، نقشهای اجتماعی ایشان را چگونه تحلیل میکنید؟
حضرت فاطمه(س) نقشهای مختلفی در عرصههای اجتماعی داشتند، از جمله نقش ایشان به عنوان همسر و مراقبت از رسول خدا(ص) در طول زندگی ایشان و مراقبت از فرزندانشان، حسن، حسین و زینب(علیهم السلام). همه اینها با وجود شرایط دشوار حاکم بر اهل بیت(علیهم السلام) در آن زمان، حضرت فاطمه(س) را از انجام وظایف مختلف اجتماعی باز نداشت.
حضرت فاطمه(س) در مهمترین فعالیتهای اجتماعی، از جمله آموزش زنان حضور داشت، زیرا اولین مدرسه بانوان را برای آموزش زنان و نشر آگاهی تأسیس کرد. ایشان خانه مبارک خود را به مدرسهای برای آموزش تبدیل کرد و همچنین بر تحکیم رسالت ناب رسول خدا(ص) اهتمام داشت. ایشان همچنین در همبستگی اجتماعی، مانند کمک به فقرا و نیازمندان، نقش داشت. لذا نقش اجتماعی حضرت فاطمه صدیقه(س) الگویی بود که نسلهای بعدی باید از آن پیروی کنند. هر کس زندگینامه حضرت زهرا(س) را مطالعه کند، درخواهد یافت که نقش ایشان در ساختن جامعه تنها به مراقبت از همسر و فرزندانش محدود نمیشد، بلکه ایشان در عرصههای دیگر نیز نقش داشت که آثار این نقشها با وجود تحریفاتی که زندگینامه مبارک ایشان را دستخوش تغییر کرده است، ماندگار باقی خواهند ماند.
ایکنا ـ مهمترین فضایل و مناقب حضرت فاطمه زهرا(س) در قرآن چیست؟
حضرت فاطمه زهرا(س) فضایل بسیاری دارند که در قرآن کریم به آنها اشاره شده است. خداوند متعال در آیه 33 سوره احزاب میفرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا». این آیه مبارکه در مورد اصحاب کسا نازل شد و پیامبر (ص) فرمود: «خداوندا، اینها اهل بیت و نزدیکان من هستند، پس پلیدی را از آنها دور کن و به طور کامل پاکشان گردان.»
این آیه تأکید میکند که عصمت شامل اصحاب کسا میشود. طبری در تفسیر خود آورده است که رسول خدا(ص)، امام علی(ع)، امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) و فاطمه زهرا(س) اهل بیتی هستند که خداوند آنها را با رحمت خود، خاص و کاملاً پاکشان گردانید، هنگامی که رسول خدا(ص) حضرت علی، حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) را برای مباهله با مسیحیان نجران فراخواند.
خداوند متعال در آیه ۶۱ سوره مبارکه /آل عمران میفرماید: « فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ»
همچنین حضرت فاطمه زهرا(س) در کلام خداوند متعال ذکر شده است: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» (ما آن را در شب قدر نازل کردیم). منظور، فاطمه زهرا(س) است زیرا هر کس حق حضرت زهرا(س) و جایگاه او را نزد خداوند بشناسد، شب قدر را شناخته است.
همچنین در سوره کوثر، خداوند متعال میفرماید: «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ» «ما به تو کوثر عطا کردیم.» خداوند به رسولش(ص) بشارت داد که نسل او از فاطمه زهرا(س) خواهد بود. روایت شده است که رسول خدا(ص) قبل از ولادت فاطمه زهرا(س) به حضرت خدیجه(س) بشارت داد و به او فرمود: «ای خدیجه، جبرئیل به من خبر میدهد که این فرزند دختر و نسلی پاک و مبارک است و خداوند تبارک و تعالی نسل مرا از او قرار خواهد داد و از نسل او امامان را قرار خواهد داد و آنها را پس از پایان وحی خود، جانشینان روی زمین قرار خواهد داد.»
آیات زیادی در قرآن وجود دارد، مانند آیه نور، که خداوند متعال میفرماید: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ»: خدا نور آسمانها و زمین است؛ وصف نورش مانند چراغدانی است که در آن، چراغ پر فروغی است، و آن چراغ در میان قندیل بلورینی است، که آن قندیل بلورین گویی ستاره تابانی است. (نور/ ۳۵). در همین زمینه، از امام کاظم(ع) روایت شده است: «آن چراغدان، فاطمه است، و چراغ حسن است، و حسین شیشه بلورین است، گویی ستارهای درخشان است.»
ایکنا ـ اهمیت الگوبرداری زنان مسلمان از سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) را چگونه ارزیابی میکنید؟
اگر در هر زمان درباره زنان کل جهان جستجو کنیم، الگویی بهتر از فاطمه زهرا(س) که بسیار راستگو و پاک است، نخواهیم یافت.
متأسفانه به دلیل تحریف زندگینامه سیده زنان عالم(س) و عدم توجه به آشنایی با زندگینامه ایشان، زنان مسلمانی پرورش یافتهاند که هیچ اطلاعی از سیره حضرت فاطمه زهرا(س) ندارند. در حالی که اگر زن مسلمان، فاطمه زهرا(س) را الگوی خود در زندگی قرار دهد، عفت و حیا جایگزین بیحیایی و تقلید کورکورانه از زنان غربی میشود و زن مسلمان مدرسهای خواهد بود که فرزندان خود را در مسیر اسلام ناب محمدی تربیت میکند. لذا عقل حکم میکند که زن مسلمان از الگوی خوبی پیروی کند تا در امور دنیا و آخرت از او الگوبرداری کند.
ایکنا ـ از پیامبر(ص) نقل شده است که فرمود: «فاطمه پاره تن من است، هر که او را بیازارد، مرا آزرده است و هر که مرا بیازارد، خدا را آزرده است.» جایگاه حضرت فاطمه(س) را نزد پیامبر(ص) چگونه ارزیابی میکنید؟
حضرت فاطمه زهرا(س) نزد رسول خدا(ص) جایگاه والا و عظیمی دارد. ایشان در جایگاههای متعددی در مورد حضرت فاطمه(س) سخن گفته و ایشان را روح خود دانسته و فرمودهاند: «هر که او را بیازارد، مرا آزرده است.» از اینجا متوجه میشویم که رسول خدا(ص) میدانستند که حضرت فاطمه زهرا(س) پس از وفات ایشان مورد ظلم بزرگی قرار خواهد گرفت. از این رو، ایشان مردم را به جایگاه والای حضرت فاطمه(س) نزد خداوند متعال و رسولش آگاه ساختند و در روایات متعددی، عظمت حضرت فاطمه(س) را برای مسلمانان بیان کرده و فرمودند: «خداوند با خشم فاطمه غضب میکند و با خشنودی او خشنود میشود.» این روایت به وضوح نشان میدهد که خشم خداوند متعال با خشم فاطمه و خشنودی او با خشنودی فاطمه(س) مرتبط است. اما متأسفانه، با وجود اینکه رسول خدا(ص) جایگاه حضرت زهرا(س) نزد خداوند متعال را تبیین کردند، آن قوم به خانه ایشان حمله کردند و ایشان در اثر این حمله به شهادت رسیدند.
ایکنا ـ به نظر شما، اهمیت تدریس سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) در دانشگاهها چیست؟
من معتقدم که تدریس سیره حضرت زهرا(س) در دانشگاهها یک وظیفه است، زیرا به نشر آگاهی دینی در میان دانشجویان دختر و پسر کمک میکند و آنها را به هویت اسلامیشان پیوند میدهد. زیرا ما به تدریس سیره حضرت زهرا(س) در برنامههای آموزشی نیاز داریم تا امت رسول خدا(ص) امتی باشد که به رهبران خود که اطاعتشان از سوی خداوند متعال واجب است، مرتبط باشد و در تمام جنبههای زندگی، امتی قوی باشد.
اما عدم برنامهریزی آموزشی برای تدریس زندگینامه اهل بیت(علیهم السلام)، افرادی را به وجود میآورد که برنامههای آموزشی اروپایی را به عنوان الگویی برای فاسد کردن جوانان و قطع ارتباط آنها با فرهنگ و هویت خود اتخاذ کردهاند. بنابراین، جوانانی را میبینیم که هیچ ارتباطی با دین و اخلاق ندارند و انحطاط و زوال را پیشرفت میدانند. یکی از دلایل رویگردانی از آموزههای این رهبران بزرگ این است که اکنون برخی از مسلمانان را مشاهده میکنیم که آماده اتحاد و همکاری با دشمن اشغالگر صهیونیستی شدهاند. از این رو مطالعه زندگینامه اهل بیت(علیهم السلام) و بهویژه زندگینامه حضرت فاطمه(س) به یک نیاز ضروری تبدیل شده است.
ایکنا ـ مهمترین ابعاد سبک زندگی فاطمی در زمینه تربیت فرزند، مراقبت از همسر، اخلاق و ... کدامند؟
متأسفانه، امت رسول خدا(ص) حق این بانوی بزرگ را ادا نکردند. حضرت فاطمه زهرا(س) مرجعی است که باید از او پیروی کرد. چگونه میتواند غیر از این باشد در حالی که او در خانه نبوت و به دست بهترین مخلوق، یعنی رسول خدا(ص) پرورش یافته است؟ اگر به او در تاریخ به عنوان یک همسر بنگریم، میبینیم که او به ما آموخت که یک همسر چگونه باید با شوهرش به روشی که خداوند از هر زن مسلمان متأهل میخواهد، رفتار کند؟ از جمله احترام به شوهر، اطاعت از او و همکاری با او.
فاطمه(س) مادری بود که دو سرور جوانان اهل بهشت را برای امت به دنیا آورد و از ثمرات تربیت او، بانو زینب(س) بود که در مقابل ظالم ایستاد و بدون ترس در مقابل او، حق را گفت. این تربیت مکتب فاطمی است که در واقعه کربلا حضور داشت؛ حضرت زینب(س) تجسم صبر، بردباری و شجاعت، و امام حسین(ع) تجسم فداکاری بود که در مواجهه با انحراف و تاریکی، برای حفظ دین جدش رسول خدا(ص) ایستاد. فاطمه زهرا(س) نه تنها برای زنان، بلکه برای مردان نیز در همه زمینهها الگویی بینظیر بود.
تاریخِ حضرت فاطمه زهرا(س) تا ظهور صاحب الزمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در دلهای مؤمنان از بین نخواهد رفت.
گفتوگو از جواد پارسامهر
انتهای پیام