به منظور بررسی تأثیرات مهدویت در تربیت نسل جدید، خبرنگار ایکنا از همدان، با حجتالاسلام والمسلمین محمد جواد جواهری طیب، متخصص حوزه مهدویت در همدان گفتوگویی کرده است که مشروح آن را در زیر میخوانیم:
در نظام تربیتی اسلام، باور به امام زمان (عج) نه یک عقیده صرفا اعتقادی بلکه یک ستون تربیتی است که شخصیت فرد و جامعه را شکل میدهد.
جایگاه باور به امام زمان(عج) در نظام تربیتی اسلام ریشه قرآنی دارد، به گونهای که خداوند در سوره اسرا، آیه 71 میفرماید «يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ؛ روز قیامت هر امتی با امام خودش فراخوانده میشود». این آیه نشان میدهد که امام محور هویت و تربیت انسان هاست و باور به امام زمان(عج) یعنی تربیت بر اساس الگو و رهبر الهی و امام زمان(عج) الگوی کامل تربیتی از حیث اخلاق و تقوا و ورع و عبادات و بندگی خداوند است.
حتی در روایت داریم که پیامبر اسلام(ص) میفرمایند «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیه هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.» یعنی شناخت امام زمان(عج) شرط خروج از جاهلیت است و تربیت اسلامی و مهدوی بدون محوریت امام ناقص است.
حال سوالی که به ذهن متبادر میشود این است که این باور به امام زمان(عج) در نظام تربیتی چه کارکردی دارد و چرا باید به آن اهمیت دهیم. اولین جواب مهم این است این باور مقدس در انسان و مخصوصاً در قشر جوان ایجاد امید و انگیزه میکند و جوان میآموزد جهانی که به سمت عدالت پیش میرود نیاز به اشخاصی دارد که از بعد علمی و اخلاق و تهذیب نفس و شناخت و بصیرت به جایگاه امام زمان(عج) قدم برداشته باشند و این امید و انگیزه در قشرجوان بیشتر و قویتر است که با کسب این اوصاف نیکو میتواند در تکمیل کردن پازل ظهور موثر باشد.
علاوه بر این اهمیت کارکرد باور به امام زمان(عج) در نظام تربیتی آن است که شخص از لحاظ مسئولیت پذیری اجتماعی آمادگی پیدا میکند و خود را در اصلاح جامعه و یاری مظلومان وظیفهمند میداند.
همچنین جوان از لحاظ خودسازی اخلاقی قدمهای محکم تری برمیدارد چراکه انتظار امام در نظام تربیتی اسلام انسان را به پاکی و صداقت و عدالت خواهی سوق می دهد و این نشانه باور به امام زمان(عج) است.
حتی باور به امام زمان(عج) در نظام تربیتی اسلام در حیطه جنگ نرم و فضای آلوده مجازی که آماج شایعه و شبهات منحرف کننده است نیز بسیار نجات دهنده است.
باور به امام زمان(عج) در جنگ نرم هم یک سیر تربیتی ایجاد میکند که در برابر فشارها و تبلیغات مسموم دشمنان صبر و پایداری داشته باشیم و هویت خود را از دست ندهیم و در دنیایی که رسانههای غربی تلاش میکند جوان مسلمان شیعی دچار بی هدفی و یاس و ناامیدی شود باور به امام زمان(عج) میگوید؛ منتظر امام مثل کسی است که در راه خدا جانفشانی کرده و انتظار یک انرژی مثبت و اثربخش است که جوان را از نا امیدی و افسردگی نجات میدهد.
باور به امام زمان(عج) در شرایط کنونی همچون یک فیلتر معنوی است که ذهن و قلب مردم مخصوصا قشر جوان را از آلودگی تبلیغات دشمن پاک میکند و این باور را به جوان میدهد که امیدوار و با هویت باشد و از یک مصرف کننده منفعل به یک کنشگر فعال مهدوی در مسیر عدالت خواهی و زمینه سازی ظهور تبدیل شود.
بسیاری از مردم بین انتظار فعال و انتظار منفعلانه فرقی قائل نمیشوند و بر این باور هستند که انسان باید دست روی دست بگذارد تا امام زمان عج بیاید و همه کارها و مشکلات را درست کند و این نوع تفکر در مورد تربیت جوانان بیشتر اهمیت دارد که مورد بررسی قرار بگیرد.
باید بدانیم که دشمن میخواهدجوان منفعل تنبل و مصرف کننده بجای جوان فعال مهدوی زمینه ساز ظهور باشد اما انتظار فعال یعنی باور به امام زمان همراه با عمل ولی برداشت منفعلانه از انتظار یعنی اینکه منتظرو قشر جوان دست رو دست بگذارند و منتظر باشند امام زمان(عج) خودش با ظهور خودش همه کارها را به سرو سامان برساند.
در سوره رعد آیه 11 خداوند متعال میفرماید «إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» یعنی تغییر و ظهور عدالت جهانی نیازمند حرکت و اصلاح درونی و بیرونی است و انسان اگر میخواهد به قلههای افتخار و تعالی برسد باید همه آحاد جامعه و همه مردم در کنار هم اقدام کنند. نمیشود عدهای فعال و عدهای منفعل باشند.
این نوع دیدگاه که انسان دست روی دست بگذارد و کاری نکند و فقط به یک دعا کردنی اکتفا کند آسیبهای جبران ناپذیری به عقیده مهدوی و دینی انسان میزند. بیعملی و بی مسئولیتی در حیطه فردی و اجتماعی نتیجه این نوع دیدگاه منفعلانه است و انسان دربرابر مشکلات بجای ایستادگی و حل آنها منفعل و ناامید میشود.
تمیز بین این نوع انتظار (فعال و منفعلانه) در بین جوانان امروز در تربیت مهدوی آنان بسیار اهمیت دارد. جوک رسانهای که اکنون راه افتاده، دشمن در تلاش است با تبلیغات مسموم جوان ما را سرگرم و منفعل نشان دهد و ما باید این نقشه دشمنان را شناسایی و خنثی کنیم چراکه نقطه هدف دشمن قشر جوان و نوجوان ماست که در مسیر زمینهسازی ظهور منفعل باشند و برای ظهور قدمی برندارند.
باید بدانیم جوان با انتظار فعال و انتظار عملی هویت سازی میکند و خودش را برای سربازی امام زمان عج آماده میکند.امید اجتماعی به آینده با تلاش و کوشش و مجاهدت و فعالیت گره خورده ؛ به عبارتی انتظار فعال این انگیزه را در جوان جامعه اسلامی ما ایجاد کرده که امیدوارانه تلاش و کوشش کند.در فضای مجازی و درس و مدرسه و ورزش و دوستیها با نگاه مهدوی انتخابهای درست داشته باشد.
فراموش نکنیم که انتظار در اندیشه شیعی یک گفتمان فعال و آینده ساز است نه صرفا یک احساس و آرزو. این نوع نگاه که انتظار یک گفتمان است انتظار را به برنامه ای عملی برای افزایش امید اجتماعی ـ اصلاحات فردی و اجتماعی و مشارکت در حل مسائل جامعه تبدیل میکند و منتظر واقعی کسی است که خود را در صف یاران حضرت قرار دهد برای این حرکت وسیع و موثر که شاخصه هایشان عدالت خواهی و اخلاق مداری و ظلم ستیز است.
همه مسلمانان و شیعیان امام زمان(عج) را باور دارند که برپاکننده عدالت جهانی است و با ظهورش دنیا را پر از عدل و داد خواهد کرد ولی چیزی که مهم است این است که ما باید کاری کنیم این مسأله مهم اعتقاد مهدویت از حیطه ذهن خارج به یک الگوی رفتاری تبدیل شود .
قرآن کریم در سوره رعد آیه 29 میفرماید «الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَىٰ لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ کسانی که ایمان آوردند، و کارهای شایسته انجام دادند، برای آنان زندگی خوش و با سعادت و بازگشتی نیک است.» مفهوم اصلی این آیه شریفه این است که ایمان بدون عمل کافی نیست و باید به رفتار صالح تبدیل شود.
مسأله مهم مهدویت هم همینگونه است یعنی باید مسأله مهم مهدویت به یک باور قلبی تبدیل شود که در طول شبانه روز زندگی ما را تحت الشعاع خود قرار دهد. رسول گرامی اسلام فرمودند «افضل اعمال امتی انتظار الفرج» یعنی زمانی این انتظار اقصل اعمال است که از عقیده خارج و به عمل تبدیل شود.
به عبارتی انسان در کنار انتظار و دعا فعالیت داشته باشد و یک سری امور را انجام دهد که در عمل این فرمایش پیامبر را در مورد افضلیت انتظار فرج الگوی عملی خود قرار دهد و در کنار گفتار با عمل نیز تکمیل کننده انتظار فرج باشد.
خودسازی، تهذیب نفس، مهربانی، انصاف با مردم، تقوا، صداقت، مشارکت در کارهای خیر، کمک به نیازمندان، فعالیتهای فرهنگی و علمی در این مسیر ما را بسیار کمک میکند که در عمل منتظر و زمینه ساز ظهور باشیم.
علاوه بر آنچه گفته شد در فضای زندگی دیجیتالی یک سبک سالم و معنوی انتخاب کنیم و استفاده درست از فضای مجازی و حتی تولید محتوای مفید و پرهیز از شایعات و تخریب و دروغ و تهمت میتواند ایمان ما را قوی و در مسیر مهدوی کمکمان کند. انتخاب دوستان پاک و هدفمند که در مسیر معنوی و اخلاقی انسان را تقویت کند در مسیر خودسازی حائز اهمیت است .
باور به امام زمان(عج) در نظام تربیتی، ما را تربیت میکند و الگو قرار دادن حضرت در این مسیر از آن جهت مهم است که شناخت امام زمان راه نجات از زندگی جهالتی است و انتظار فعال همراه با عمل و باور به مهدویت ما را از مسیر منفعل بودن خارج میکند و در مسیر زندگی جوانان هم بسیار مهم است که قبول کنیم دشمن دنبال مأیوس کردن و منفعل کردن جوان ماست که در زمینه سازی ظهور قدم بر ندارد.
با برنامهریزی درست و انتخاب مسیر درست و راههای درست میتوانیم با خودسازی و تهذیب نفس مهدویت را به یک الگوی رفتاری تبدیل کنیم و از لاک اعتقادی صرف خارج شویم.
انتهای پیام