موضوع کارآفرینی فرهنگی، زمینه‌‌سازی برای تجاری کردن دستاوردهای فناورانه قرآنی ـ فرهنگی، ایجاد زمینه کارآفرینی و حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق جوان فعال در حوزه قرآن و فرهنگ، کمک به رونق اقتصاد کشور و... حضور بیش از پیش مؤسسات قرآنی را می‌طلبد و میتوان مؤسسه «اردو، تفریح، مهارت (اتم) فرزانگان»(تأسیس 1393) در اصفهان را، که محور فعالیت‌هایش اردوهای علمی، تفریحی و مهارتی ویژه دانش‌آموزان است، از جمله آنها برشمرد و بدین منظور با حجت‌الاسلام والمسلمین محمد نظری، مدیرعامل آن، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
ایکنا ـ فعالیت مؤسسه «اردو، تفریح، مهارت (اتم) فرزانگان» تاکنون چه دستاوردهایی به همراه داشته است؟
حدود هفت سال است که دروس دانش‌آموزان را با مبانی فرهنگی دینی در قالب اردو برگزار می‌کنیم، برای مثال ویژه پایه چهارم دبستان، درس فرمانده دل‌ها، مربوط به شهید خرازی در قالب اردوی نیم‌روزه در گلستان شهدای اصفهان اجرا می‌کنیم. برای دانش‌آموزان پایه پنجم، با عنوان اردوگاه شهید دُرچه، درس «نام‌‌آوران دیروز، امروز، فردا» را در مورد شهدای هسته‌ای و شهید حسن تهرانی‌مقدم طی اردوی نیم‌روزه آموزش می‌دهیم. در کلاس ششم نیز اردوی مدافعان، اردوی «پرنده آزادی» و «یاران امام مهدی(عج)» برگزار می‌شود و تاکنون نزدیک پنج درس را در قالب اردو برای دانش‌آموزان اجرا کردهایم. اردوی دیگری نیز به نام «سفیران آفتاب» در نظر گرفته‌ایم که به مرحله اجرا درنیامده است.
اردوهای ما مرحله دوم مقطع ابتدایی یعنی پایه‌های چهارم تا ششم و مرحله اول متوسطه یعنی پایه‌های هفتم، هشتم و نهم را در برمی‌گیرد. خوشبختانه اردوی فرمانده دل‌ها کشوری شده و جهت مشاهده روند آن، مسئولان سازمان بسیج دانش‌آموزی را به گلستان شهدای اصفهان دعوت کردهایم. چندین سال پیش همین طرح را به وزارتخانه فرستادیم و قرار شد با عنوان طرح کشوری و در قالب اردوی نیم‌روزه برای دانش‌آموزان پایه چهارم اجرا شود.
هر پنج طرح فوق را برای اجرا در کل کشور آماده و نیز بروشور، محتوا و نحوه اجرا مشخص است و برای اجرا در بعضی از شهرستان‌ها نیرو اعزام کردهایم یا نحوه اجرا را به آنها آموزش داده‌ایم. قبل از شیوع کرونا سالیانه نزدیک به 50 هزار دانش‌آموز در اردوهای ما شرکت می‌کردند.
ایکنا ـ این فعالیت شما منجر به اشتغال‌زایی نیز شده است؟
در ابتدا با عنوان گروه شهید عزیزالهی با جمعی از طلاب کار را شروع کردیم و فقط می‌توانستیم حق‌الزحمه طلبه‌ها را پرداخت کنیم. هر سال در هر اردویی نزدیک به 50 طلبه آقا و خانم را حداقل دو ماه به‌کار می‌گرفتیم. طرح «پهلوان ایران من» را برای حدود هشتاد هزار دانش‌آموز اجرا کردیم که طی آن طلاب به مدارس اعزام شدند. آن طرح در 500 مدرسه اجرا شد و بعد از شیوع کرونا طرح دیگری را با محوریت شهید حاج قاسم سلیمانی اجرا کردیم و یک کتابچه چندمنظوره را در اختیار دانش‌آموزان قرار دادیم که در آن لینک فیلم و مسابقه و داستان‌های شهید سلیمانی هم وجود داشت و در آن طرح بیش از 10 هزار نفر شرکت کردند.
ایکنا ـ آیا برنامه‌ای برای گنجاندن مفاهیم قرآنی در اردوهایتان دارید؟
بیشتر به مفاهیم درسی درباره شهادت، ایثار و دشمن‌ستیزی توجه کردیم، ولی امکان اجرای محتواهای قرآنی را هم داریم، افرادی داریم تا با مراکزی که طرح درس آماده اجرا دارند همکاری کنند. البته اردو نیاز به برنامه و به اصطلاح نگارش یک سناریو دارد. اکثر اوقات خودمان بر اساس محتوای کتب درسی، محتوا را آماده و اجرا می‌کنیم. البته مراکزی نظیر بسیج دانش‌آموزی، شهرداری، فرهنگسرای پایداری و دفتر تبلیغات اسلامی نیز به ما کمک کرده‌اند و شرکت حصار نیز در درس شهید تهرانی‌مقدم و هواپیماسازی به ما کمک کرد. دانش‌آموزان را به آنجا بردیم و در مورد ساخت هواپیما صحبت کردیم و آنان موشک‌های بادی و آبی ساختند.
ایکنا ـ هزینه‌ها از کجا تأمین می‌شود؟
بخشی از هزینه از دانش‌آموزان اخذ می‌شود و کمک‌هایی را نیز از مراکزی مثل دفتر تبلیغات، شهرداری، بسیج دانش‌آموزی داریم، البته آموزش و پرورش نیز همکاری‌های دیگری دارد ولی کمک مالی نکرده است.
ایکنا ـ در مجموع در سطح کشور وضعیت تولید فناوری‌های فرهنگی و مذهبی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اکثر مجموعه‌های فرهنگی با کمبود منابع مالی مواجه و مجبور به تعطیلی می‌شوند، ولی در مجموعه اشراق چون بحث درآمدزایی نیز دیده شده و مردم هم به این نتیجه رسیده‌اند که برای فرهنگشان باید هزینه کنند به نظرم آینده، آینده خوبی است. آینده این کار روشن است، چون هم جوان‌های باانگیزه حضور دارند و هم درآمدزایی مورد توجه قرار گرفته است. در مجموعه اشراق شرکت‌های خوبی کنار هم قرار گرفته‌اند و اگر بتوانند از ظرفیت یکدیگر استفاده کنند، خروجی خوبی خواهند داشت، به طور مثال برای سناریونویسی و تبلیغات سایت، کمک داشتیم.
ایکنا ـ در جامعه غالباً وضعیت قوانین و اسناد متفاوت از رویه جاری‌اند و ممکن است زمان زیادی از آنها گذشته باشد و با وضعیت حاضر تطابق نداشته باشد. در حوزه فعالیت شما وضعیت اسناد بالادستی را در بحث فناوری‌های فرهنگی چطور ارزیابی می‌کنید، آیا تاکنون این اسناد برای شما چالشی را ایجاد کرده است؟
اگر جایی به قانونی برخورد کنیم که مغایرت داشته باشد، طور دیگری ورود می‌کنیم یا اگر مجموعه‌ها همکاری نکنند، با نیروی پایین‌دست یا بالادستشان وارد مذاکره می‌شویم. اگر در مدرسه دولتی با مانع مواجه شویم، به سراغ مدرسه غیر انتفاعی می‌رویم. اگر آنجا هم نمی‌شد در کانون‌های فرهنگی مساجد اجرا می‌کنیم. پس میتوان از راه دیگری ورود کرد تا کار متوقف نشود. انجام کارهای اداری در کشور ما دوندگی زیادی دارد و مجبوریم سرمایه زیادی را تلف کنیم، ولی حتی برخی قوانین و بوروکراسی‌های اداری به پیشرفت کار کمک می‌کند، به طور مثال اینکه باید کار را به ثبت برسانیم که واقعاً این بازدهی دارد، موقعی که باید اساسنامه را بنویسیم، بالاخره به مطالب جدیدی می‌رسیم.
ایکنا ـ داشتن ایده مهم‌تر است یا تأمین سرمایه؟
اگر ایده خوبی باشد، میتوان آن را به سرمایه تبدیل کرد و حتی بدون سرمایه اولیه هم میتوان کار کرد.
ایکنا ـ در میان اقشار مذهبی معمولاً تمایل اندکی برای ورود به واحدهای فناور و دانش‌بنیان فرهنگی، که ایده‌های مذهبی را به کالای فرهنگی تبدیل می‌کنند، وجود دارد. دلیل آن چیست؟
شاید نسبت به بعضی از مجموعه‌ها عقب‌تر باشیم، ولی کارهای خوبی نیز در بخش فرهنگی و دینی انجام شده و استقبال مردم از این کارها بیشتر است. در اردوها اکثر افراد برای اولین بار است که در مجموعه‌های فرهنگی و دینی حضور می‌یابند، اما نظرسنجی پایان اردو خوب است و افراد بسیاری راغب هستند که فرزندانشان در این مجموعه حضور داشته باشند، ولی مجموعه‌های دینی کمتر منسجم و برنامه‌ریزی‌شده کار می‌کنند. شاید به خاطر بودجه کمتر باشد و دستورالعمل خاصی را برای این کارها ندارند. بعضی از مجموعه‌های فرهنگی کارهای خوبی را انجام می‌دهند، ولی چون با برنامه نیست بعد از مدتی انجام می‌شود. یکی از کارهای خوب مجموعه اشراق این است که چشم‌انداز و هدف را ترسیم می‌کند. اگر با برنامه پیش بروند، می‌توانند درآمد و رشد خوبی داشته باشند.
باید مجموعه‌هایی نظیر اشراق، که از واحدهای فناور مذهبی حمایت می‌کنند، بیشتر شوند تا برای مؤسسات برنامه‌ریزی کنند. اگر سازمان‌ها می‌خواستند کاری کنند، در طول این چهل و اندی سال انجام داده بودند. آنها درگیر کارهای اداری خودشان هستند و به همین دلیل هیچ وقت نمی‌توانند طرح و ایده نویی را ارائه دهند، مگر اینکه جایی مدیری داشته باشد که واقعاً دارای ایده باشد آن هم اگر بتواند اجرا کند، منظورم مجموعه‌های خودجوش است. در مؤسسه مردمی قانون‌ها دست و پاگیر نیست و می‌توانیم برنامه‌ریزی کنیم. یکی از مشکلات این است که مجموعه‌های اداری آن طور که باید و شاید نمی‌توانند کارهای فرهنگی را پیش ببرند، ولی مجموعه‌های مردمی، شرکت‌های خصوصی و مؤسسات می‌توانند موفق شوند.
