به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین
احمد اولیایی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دوم تیرماه در نشست علمی
«سیاست‌های تولید پیام رسانه‌ای در زمان جنگ» که از سوی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد با بیان اینکه متاسفانه سازمان رسانه‌ای و تولید محتوا و پیام ما در بسیاری از حوادث یک دست‌فرمان دارد، گفت: این در حالی است که مخاطب باید در تحریم و جنگ روانی و شرایط جنگی با پیام مختلفی مواجه شود؛ مخاطب در زمان جنگ دچار ترس روانی به خصوص از آینده و نتایج آن است و این موضوع باید بیشتر لحاظ شود.
وی با طرح این پرسش که الان چقدر در سیاستگذاری رسانه‌ای این مورد را لحاظ می‌کنیم، ادامه داد: برای یک انسان مضطرب تهرانی که هر ساعت چند صدای پدافند را می‌شنود باید پیام متفاوتی نسبت به مردم شهری داشته باشیم که هنوز درگیر در جنگ نیست.
اولیایی با بیان اینکه اماره‌هایی وجود دارد که بخشی از جامعه ایران گرفتار پست‌مدرنیته شده‌اند، افزود: در پست مدرنیسم افراد به یک روایت اعظم وفادار نیستند؛ یک زمانی وقتی با مردم گفت‌و گو می‌کردیم وقتی سخنی از امام صادق(ع) و یا یک دانشمند چون انیشتین و ... به میان می‌آمد مخاطب آن را فراروایت اعظم می‌دانست ولی در پست مدرنیسم این کلان‌روایت صرفا معتبر نیست و دچار نسبیت هستند به این معنا که همه روایت‌ها درست است.
غلبه حضور بر روایت
اولیایی با بیان اینکه اعتبار در رسانه مهمترین نقش را در گوش‌دادن مخاطب دارد، تصریح کرد: مخاطب رسانه امروز فردگراست زیرا ما دچار افول نظام حقیقی ارتباطی هستیم. طبق نظریه دومرحله‌ای ارتباط وقتی رساننه یک پیام تولید کرد در ادامه با تحلیل و تفسیر باید این پیام‌ها را القاء و نهادینه کنیم ولی در پست مدرنیسم رهبران فراروایت اعظم هم دچار تزلزل هستند لذا باید در کارهای رسانه‌ای این ابعاد هم مورد توجه قرار بگیرند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه نکته دیگر غلبه حضور بر روایت است که البته در چند روز جنگ اخیر معکوس است، اظهار کرد: در مکتب فرانکفورت فردی به نام بنیامین را داریم که ناقد فرهنگ مدرن است و می‌گوید فرهنگ مدرن سبب شده است که هاله و روح و قداست اثر هنری کمرنگ شود.
وی اضافه کرد: بنده معتقدم که در روایت و بازنمایی، در بسیاری موراد این روح و هاله از بین می‌رود ولی در حضور و واقعیت این هاله را می‌بینیم لذا در کنشگری رسانه‌ای زمان جنگ که مخاطب دچار اضطراب است به حضور، بیش از روایت نیاز داریم و روایت مکمل آن باشد.
اولیایی با بیان اینکه اگر بخواهیم هر دو را داشته باشیم باید سیاستگذاری ما بر روی تولید رویداد باشد، گفت: مثلا تهران شباهت بیشتری نسبت به دیگر شهرها به میدان نبرد دارد باید مورد بازدید اقشار مختلف روحانی و دانشگاهی و ... قرار بگیرد تا روایت‌ها، اثر بیشتری داشته باشد.
وی با اشاره به نقش روحانیت در وضع کنونی، اظهار کرد: در تهران افراد زیادی هستند که با سلام‌کردن یک فرد روحانی و احوال‌پرسی می‌توان بسیاری از انگاره‌های منفی شکل‌گرفته پیرامون روحانیت در سال‌های اخیر را برطرف کرد. اگر یک روحانی هدیه به یک مغازه دار تهرانی که در جنگ شهر را خالی نکرده است بدهد تاثیری به مراتب بیشتر از تولیدات رسانه‌ای او خواهد داشت.
وی به ذکر مثالی پرداخت و افزود: حدود صدسال پیش زنان در آمریکا سیگار نمی‌کشیدند زیرا قبح عرفی داشت ولی برخی شرکت‌ها برای جذب مشتری که زنان نیمی از جامعه تلقی می‌شود کارناوال و تئاتر و ... در 20 شهر راه انداختند و در این تئاترها هنرمندان زن سیگار کشیدند و همین سبب شد تا قبح آن ریخت و امروز می‌بینیم که در جامعه آمریکا زنان سیگاری بیشتر از مردان است. در دفاع مقدس هشت ساله ما توانستیم از ظرفیت زنان به خوبی بهره ببریم و امروز هم باید از ظرفیت زنان در جنگ کنونی، استفاده کنیم.
استفاده از مهندسی معکوس در رسانه
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رنجبر؛ عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه وقتی یک پهپاد یا اسلحه دیگری از دست دشمن به ما می‌رسد با مهندسی معکوس به سمت ساخت آن می‌رویم بر لزوم مهندسی معکوس در عرصه رسانه تاکید کرد و گفت: آن‌ها بر روی افکار طیفی از مخاطبان ایرانی کار می‌کنند و برای همه هم یک پیام و برنامه ندارند.
وی افزود: آنان طیف مخاطبان ایرانی را به چند دسته تقسیم می‌کنند؛ برخی را کاملا مخالف نظام می‌دانند؛ طیفی کاملا موافق و برخی نسبتا موافق نظام و برخی هم نسبتا مخالف نظام هستند؛ برای همه این اقشار روایت‌سازی می‌کنند و هدف آنان فقط ترغیب مخالفان به شورش و اغتشاش نیست بلکه کاملا موافقان و نسبتا موافقان و نسبتا مخالفان را هم مدنظر دارند؛ مثلا قصد دارند تا کاملا موافق را به موافق و نسبتا موافق را به مخالف و نسبتا مخالف را به مخالف کامل تبدیل کنند.
پرهیز از روایت رسانه‌ای شعاری
وی با تاکید بر اینکه روایت ما نباید شعاری بشود، افزود: دشمنان برای اینکه روایتشان شعاری نشود کلان‌روایت را تبدیل به گزاره‌های جزئی و مصادیق می‌کنند مثلا ایران را در کلان روایت خود، شیطانی و اهریمنی و رو به افول قلمداد می‌کنند؛ این کلان‌روایت را هر روز تکرار نمی‌کند بلکه آن را به محورهای قومیت و معیشت و جنسیت، عدالت و کارآمدی و ...خرد می‌کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: سپس در بحث جنسیت بر روی سوژه‌هایی می‌ایستند که بتواند آن را به کنش سیاسی اجتماعی تبدیل کند لذا دست روی حجاب و ورود به ورزشگاه و گشت ارشاد و ... می‌گذارند.
رنجبر بیان کرد: مثلا گشت ارشاد، روزانه شاید تذکرات فراوانی بدون تنش می‌دهد و کافی است یک مورد آن منجر به درگیری شود یا اینکه یک برخورد نامناسب پلیس را با یک زن تبدیل به نماد ظلم به زنان می‌کنند که نمونه بارز آن را در ماجرای مهسا امینی دیدیم.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: وقتی صحنه برخورد نامناسب با یک زن را به تصویر کشیدند فرد کاملا موافق نظام هم نمی‌تواند از این رفتار حمایت کند؛ بنابراین ما هم باید در تقابل با روایت رسانه‌ای دشمن از همین تکنیک‌ها بهره ببریم.
مصادیق متعدد برای معرفی شرارت آمریکا و صهیونیست‌ها
وی ادامه داد: مثلا ما معتقدیم که آمریکا محور شرارت و ظلم است ولی به جای تکرار روزانه این شعار باید آن را به نماد و به مصادیق تبدیل کنیم؛ الان در جنگ غزه بیش از 50 هزار انسان و نزدیک به 20هزار کودک کشته شدند؛ در ماجرای حمله به تاسیسات هسته‌ای ما هم دست به جنایت بشری زدند لذا با این مباحث می‌توان ادعای حقوق بشری آنان را زیر سؤال ببریم.
رنجبر با بیان اینکه ما یکبار دیگر می‌توانیم فلسفه علوم اجتماعی و حقوقی و فلسفی و سیاسیی آنان را به چالش بکشیم؛ افزود، مقولاتی مانند حق آزادی بیان، گردش آزاد اطلاعات و ...مسائلی است که در این میدان در موارد متعدد از سوی دشمنان نقض شده است؛ الان صدا و سیمای ما را زدند که انتقاد نسبت به آن هم زیاد بود ولی مدعیان آزادی بیان و گردش آزاد اطلاعات حتی این را هم تحمل نکردند.
وی افزود: مگر اینها مدعی گردش آزاد اطلاعات و آزادی بیان نبودند؟ مگر مدعی حقوق زن و کودک نبودند ولی چرا در حق زنان و کودکان کشور ما هم جنایت کردند و شهروندان ما را کشتند.
رنجبر تاکید کرد: ما باید مانور رسانه‌ای خود را متمرکز بر این مسائل بکنیم و نباید آن را صفر و صدی ببینیم؛ همچنین در تولید پیام نباید وارد عرصه‌ای شویم که تخصص آن را نداریم؛ برخی طوری سخن می‌گویند که گویی عضو شورای عالی امنیت ملی است در حالی که آنقدر سوژه علیه دشمنان داریم که نیاز به ورودهای غیرتخصصی نداریم.
وی اضافه کرد: امروز باید انسجام اجتماعی را در جامعه فراهم کنیم و انسجام جبهه مقابل را هم مورد هجمه قرار دهیم.
انتهای پیام