این اثر با موضوع مراسم اشک و عزا در سوگ سیدالشهدا(ع) برگرفته از متن سخنرانی‌های حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان در ماه محرم‌الحرام ۱۳۸۸ در مسجد سیدعزیزالله شهر تهران است.
«منزلت امام حسین(ع) و یاران و خاندان گرامی ایشان» و «آیین اشک و عزا» دو بخش اصلی این کتاب هستند که در این بخش‌ها با استناد به آیات، روایات و متن زیارتنامه‌ها جایگاه، زندگی و شخصیت امام حسین(ع) معرفی شده است.
خبرگزاری ایکنا، به مناسبت ایام پرسوز و گذار عزاداری سیدالشهدا(ع)، بخش‌هایی از این کتاب را باز نشر می‌کند؛ امید اینکه این مطالب بتواند روشنگر عزاداران حسینی در شناخت ابعاد بیشتری از منزلت، شخصیت و زندگی امام حسین(ع) باشد.
در بخش‌های گذشته روشن شد که تمام موجودات برای حضرت سیدالشهدا اشک ریختند و این دلیل آشکاری است که حقیقت نوریهه حضرت سيدالشهدا در تمام موجودات عالم سریان و جریان دارد. به عبارت دیگر عظمت وجودی امام حسین(ع) به اندازه عظمت تمام عالم آفرینش است و این حقیقت عظیم در همه موجودات عالم تجلی داشته و عامل قوام و هستی آنان می‌باشد؛ به گونه‌ای که اگر خداوند اراده کند حقیقت نورانی امام حسین(ع) را از عالم آفرینش بگیرد همه عالم در آن واحد، در هم فرو ریخته و قوام آنها از بین می‌رود.
یکی از مهم‌ترین امتیازات شیعیان نسبت به دیگر مکاتب و مذاهب اشك بر مصائب امام حسین و دیگر معصومان است. این اشك از نعمت‌های گران‌بهایی است که پروردگار متعال به ارادتمندان و شیفتگان حضرت سيّد‌الشهدا عطا نموده است.
با بررسی زندگی پیروان سایر ادیان و اقوام متوجه می‌شویم که اشک در همه اقوام و ادیان و مذاهب و ملل وجود داشته ولی اشک مردم برای مشکلات مالی یا فقدان و از دست دادن یکی از عزیزان و مشکلات خانوادگی است و سود اخروی ندارد ولی فقط در مکتب حسین است که گریه بر سیدالشهدا(ع) باعث ارتقا و علو درجه انسان می‌شود و با آن به کمال انسانی نزدیک می‌شود.
با کمی تأمل در متون روایی می‌توان فهمید زمینه اشک شیعیان به اجداد و پیشینیان آنان بازمی‌گردد؛ زیرا احتمالاً یا در نسل‌های گذشته شیعیان انسان‌های کاملی حضور داشتند و یا یکی از بندگان ویژه پروردگار برای آنان دعا کردند که نسل‌های آینده راه سعادت و رستگاری را بپیمایند و بهترین مسیر سعادت نیز اشك بر حضرت سیدالشهدا(ع) است. البته ناگفته نماند روح آنان نیز چنین قابلیت و لیاقتی را داشت که در مسیر پیروی از قرآن و اهل بیت(ع) قرار گیرد و این لیاقت را خداوند متعال به آنان هدیه کرد.
حال اگر شیعیان عملی در مسیر حضرت سیدالشهدا و دیگر معصومین انجام دهند، خداوند متعال سود آن عمل را به حساب آنان می‌نویسد؛ برای اثبات این مطلب می‌توان به دو آیه از آیات الهی استناد کرد: «قُلْ لا أَسْتَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى؛ بگو هیچ پاداشی از شما جزو مودت نزدیکانم نمی‌خواهم»(آیه 23 سوره شوری) و «قُلْ ما سَأَلَتُكُمْ مِنْ أَجْرِ فَهُوَ لَكُمْ؛ بگو هرگونه پاداشی از شما خواستم آن پاداش برای خودتان»(سوره سبأ آیه 47).
براساس آیه اول خداوند مزد رسالت پیامبر را در مودّت به خاندان ایشان قرار داد و در آیه دوم خداوند پاداش این عمل مودت به اهل بیت را به خودشان بازگرداند و تصریح نمود هرکس هر کاری برای اهل بیت انجام دهد سود آن به حساب خودش نوشته می‌شود. با این توضیح می‌توان نتیجه گرفت که خداوند به خاطر معصومین شیعیان و پیروان ایشان را دوست دارد و نعمت‌های ویژه خود مانند اشک بر امام حسین(ع) را از آنان دریغ نمی‌کند.
علاوه بر آنکه خداوند نعمت‌های ویژه خود را به شیعیان عطا می‌کند، فرشتگان الهی از بارگاه الهی نیز برای ارادتمندان و گریه کنندگانِ حضرت سيدالشهدا(ع) طلب رحمت و مغفرت می‌کنند. برای اثبات این ادعا می‌توان به آیات سوره غافر تمسك كرد: «الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ؛ عده‌ای از فرشتگان وظیفه دارند عرش الهی را حمل کنند؛ آنان جزو مقربان بارگاه الهی و همواره به حمد و تسبیح الهی مشغول هستند».(سوره غافر آیه 7)
از سوی دیگر گریه بر حضرت سيدالشهدا آن چنان ارزش دارد که در عرش الهى متجلّی و منعکس می‌شود نه در آسمان اوّل و آسمان دنیا؛ زیرا آسمان اول توان انعکاس این عمل با ارزش را ندارد: «وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا؛ و برای اهل ایمان آمرزش می‌طلبند»(سوره غافر آیه 7)
وقتی عملِ عظیم گریه بر حضرت سیدالشهدا بـه عـرش الهی رسید فرشتگانِ عرش الهی برای گریه کنندگان استغفار می‌کنند و از بارگاه پروردگار می‌خواهند که گناهانشان را بیامرزد سپس به خداوند می‌گویند: «رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْمًا؛ پروردگارا از روی رحمت و دانش همه چیز را فرا گرفته‌ای»(سوره غافر آیه 7).
پروردگارا؛ ما مغفرت و رحمت تو را محدود به این افراد نمی‌کنیم؛ زیرا عده‌ای از مکاتب و مذاهب دیگر از اعمالشان توبه کرده و به سوی مکتب و فرهنگ اهل بیت روی می‌آورند. «فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا» پروردگارا، افرادی که از اعمال گذشته خود پشیمان شدند و توبه کردند را نیز ببخش و بیامرز. «وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ»، خدایا، گروه اولی که گریه کنندگان حضرت سیّدالشهدا بودند اهل دوزخ نیستند و ما از تو درخواست نکردیم تا آنان را به جهنّم نبری اما گروه دوم را که اهل انابه بودند و بعد از توبه در مسیر تو حرکت کردند از عذاب خودت محافظت کن.
«وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيم». این دعا در حق حربن یزید ریاحی در واقعه کربلا مستجاب شد؛ هر چند افراد دسته اول همانند حبیب بن مظاهر، بُریر بن خضیر و زهیربن قین از همان ابتدا وارد عذاب الهی نمی‌شدند.
فرشتگانِ عرش الهی در ادامه درخواست دیگری از پروردگار دارند: «رَبَّنا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنِ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ؛ پروردگارا و آنان را در بهشت‌های جاودانی که به آنان وعده داده‌ای درآور؛ بارالها، هر دو دسته (مؤمنان و استغفار کنندگان) را وارد بهشت کن ولی آنان را تنها به بهشت نبر؛ «وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْواجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ» بلکه به همراه پدران همسران و فرزندانشان وارد بهشت کن»(سوره غافر آیه 8). اگر این دعا در حق نسل شیعه مستجاب نمی‌شد آنان در مجالس حسینی شرکت نکرده و در مصائب حضرت سیّدالشهدا گریه نمی‌کردند.
انتهای پیام