آیت‌الله
علیرضا اعرفی؛ مدیر حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با ایکنا، به مناسبت یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه مطالبی ایراد کرد که به شرح ذیل تقدیم خوانندگان محترم می‌شود:
آنچه در این زمینه مورد تأکید ما بوده و هست بحث بازتأسیس حوزه است؛ زیرا حوزه علمیه هزار و 200 سال سابقه دارد. حوزه‌های علمیه در ایران ادوار پر رونقی را سپری کرده است، مثلا حوزه علمیه اصفهان در دوره صفویه و قرون دهم و یازدهم حوزه جامع و پرباری بود، افرادی چون ملاصدرا، میرفندرسکی و میرداماد را در فلسفه و محقق کرکی را در فقه و فردی چون مجلسی را در حدیث داشت و در طبیعیات و ریاضیات و معماری شیخ بهایی داشته است.
حوزه علمیه تهران، بزرگانی به خصوص در فلسفه و حکمت داشت؛ حوزه شیراز و خراسان، حوزه ری و حوزه قم که سابقه هزار و 200 ساله دارد؛ بنابراین ایران، مهد حوزه‌های علمیه بوده است و همیشه حوزه‌های قویم و قوی اهل سنت و شیعه در ایران شکل گرفته است. متفکران اهل سنت هم خیلی‌ها از ایران بودند از جمله نویسندگان صحاح ست؛ کما اینکه نویسندگان کتب اربعه شیعه هم از ایران هستند.
جالب‌تر اینکه حوزه‌های بیرون ایران هم باز با وجود بزرگان و شخصیت‌های ایرانی پررونق بوده است؛ در حوزه نجف آخوندخراسانی و نائینی و شیخ اعظم انصاری و ... آقاضیاء عراقی و میرزای شیرازی و ... در عراق حضور داشتند و حوزه نجف مدیون آنان است. بنابراین تأکید بنده این است که ایران و علوم اسلامی بهم پیوند خورده است؛ علاقه و معنویتی که در ایران بود سبب شد تا ایران در علوم اسلامی و شیعه و حوزه‌داری پیشگام باشد؛ لذا سهام‌دار اصلی حوزه در درون و بیرون از کشور، ایرانیان و مردم ایران بوده‌اند و اختصاص به تشیع هم ندارد.
نسل امروز جامعه باید هویت پیدا کند و بداند در خلق تاریخ جهان اسلام ایرانی و حوزه‌های علمیه، ایران اثرگذار بوده است و اگر بخواهیم در مورد هر کدام از این حوزه‌ها سخن بگوییم یک ساعت وقت لازم دارد؛ حتی در علوم ریاضی و طبیعی و ... عناوین جهانی داریم.
تحولات شگرف در قم معاصر
قم معاصر و متأخر صدسال اخیر، البته یک حوزه متنوع و جدید و پیشرو است؛ بنده 20 ویژگی این صدسال اخیر حوزه به خصوص بعد از انقلاب را برشمرده‌ام. در 50 سال اخیر تحولات بزرگی در قم رقم خورده است که بنده به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌کنم که یکی از آن‌ها بحث جنسیتی است. حوزه‌های علمیه همیشه مردانه بوده است و البته ما همواره زنان بزرگی را از صدر اسلام تاکنون داشته‌ایم که در علوم مختلف اسلامی ایفای نقش کرده‌اند ولی تک ستاره و پراکنده بودند و اولین بار است که بعد از انقلاب حوزه‌های علمیه خواهران تأسیس شد و آنقدر رشد کرده است که شانه به شانه حوزه آقایان هم می‌زند.
این تحول جدیدی در دنیای معاصر است که عالمان دین به صورت منسجم و نظام‌مند در بین بانوان تربیت شده و سر بر می‌آورند. به نظر بنده این پدیده جدید و رو به رشد و تعالی است؛ پدیده دیگر جدید قم، فراملیتی‌بودن حوزه است؛ حوزه در طول تاریخ حداکثر در بین چند کشور مانند ایران، عراق، لبنان و تا حدی پاکستان و هند و حوزه خلیج فارس رواج داشته است اما بعد از انقلاب آنقدر توسعه پیدا کرده است که بالای صد کشور در حوزه تحصیل می‌کنند و در بیش از صد کشور هم هسته‌های حوزوی شکل گرفته است.
پدیده جدید دیگر
فرارشته‌ای بودن حوزه است؛ در
نجف عمده تمرکز بر روی
فقه بود؛ ولی امروز در قم شاهد تنوع رشته‌ای در بسیاری از رشته‌های علوم اسلامی و انسانی هستیم که در
درختواره دانشی که هزار نفر در طول 5 سال برای تدوین آن زحمت کشیدند منعکس شده است. این توسعه رشته نشانگر عمق دانشی است که مرزهای دانش را پیش برده است.
گام‌های روبه جلوی حوزه
40 جلدی که یکی از خروجی‌های صدمین سالگشت حوزه است ما در 20 قلمرو نشان دادیم حوزه گام‌های زیادی رو به جلو برداشته است. فقه، تفسیر، حدیث و ... که بسط دانشی وجود دارد و مرز دانش را جابجا کرده است.
در پیام حضرت آقا هم این تعبیر وجود دارد، حوزه موفق کنونی و حوزه متصل به نهضت و نظام که تولیدات خود را با همه ضعف و قوت با میدان عمل گره زده است. این تحولات آنقدر وسیع و گسترده است که هم نیازهای نظام و انقلاب و هم نیازهای جهانی را در برمی‌گیرد و عرصه‌هایی گشوده است که پاسخگویی به آن در تراز کافی نیست.
حوزه پیشرو و سرآمد یعنی اینکه از سکوی موفقیت فعلی پرشی به سمت افق‌های جدید و پاسخ به نیازهای متعدد و متکثر در سطح جهانی داشته باشیم؛ ما به 100 محور برای رشد و تعالی در قلمرو تبلیغی، دانشی و پژوهشی و آموزشی و ... نیاز داریم؛ بسیاری از رهنمودهای رهبری به خصوص در پیام ایشان مورد توجه است و بر روی آن کار می‌شود و کارگروه‌هایی در این عرصه تشکیل داده‌ایم و البته خیلی باید بیشتر هم کار شود.
انتهای پیام