وی با طرح این پرسش که آیا قبل از مهاجرت شیخ طوسی نجف بیابان بود یا شهر و شهرکی بود و علما و قرائی داشت، افزود: نجف قبل از مهاجرت شیخ، شهرکی جامع‌الجهات بود و دلایل زیادی برای اثبات این مسئله وجود دارد؛ ابن حجاج بغدادی؛ متوفای 391 در نجف در حرم حضرت علی(ع) اشعاری را سرود که نشان می‌دهد قبله و بارگاهی وجود داشت همچنین عبدالکریم ابن طاووس نوشته است که عضدالدوله از بغداد آمد و به حائر کربلا رفت و در سال 1371 یعنی قبل از تولد شیخ طوسی به نجف رفت و در آنجا صندوق را باز کرد و برای مجاورین 5هزار درهم داد و بر ای فقها و فقها 3هزار درهم.
این مرجع تقلید ادامه داد: وقتی کتابخانه شیخ طوسی آتش زده شد در نجف کار مهمی انجام داد؛ اول تبیان را نوشت و شیخ طبرسی از آن بهره زیادی برده است که نشان می‌دهد کتابخانه مهمی در نجف بود که شیخ از آن استفاده کرد و شیخ طوسی از این فرصت استفاده کرد و کار بزرگتری را انجام داد.
آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه زندگی مرحوم نائینی چند مرحله دارد از جمله نائین، سامراء و نجف و ...، گفت: نائینی در فقه و اصول نوآوری داشت و در عرصه سیاسی هم نقش فعالانه داشت و اهل کناره‌گیری نبود. در تولد او اختلاف وجود دارد و البته انسان در این اختلاف تعجب می‌کند. در پشت قرآن خانواده وی تولد ایشان را 1276 قمری نوشته است؛ ایشان تا سال 1293 در نائین بود و تحصیلات مقدماتی داشت. در سال 1293 قمری به اصفهان رفت و در آنجا از مرحوم شیخ محمدباقر و ابوالمعالی کلباسی بهره برد.
این مرجع تقلید اضافه کرد: ده سال در اصفهان بود و در سال 1303 عازم عراق و سامراء شد زیرا سامراء عظمت بالایی داشت و در راس آن مجدد شیرازی قرار داشت. ایشان کابت مرحوم میرزای شیرازی بود و بهره زیادی از او برد و بع از وفات میرزا تا 1314 در این شهر ماند و بعد به نجف رفت و تا زمان وفات در این شهر بود. تنبیه الامه در سال 1327 منتشر شد و مرحوم خراسانی و شیخ عبدالله مازندرانی بر آن تقریر نوشتند و مرحوم آخوند خراسانی در شان این کتاب گفته است این کار از صفوه العلما و المجتهدین است. سیدمحسن جبل عاملی صاحب اعیان الشیعه هم گفته است: کان عالما جلیل عارفا اصولیا مدرسا مقلدا ... .
سبحانی بیان کرد: حضرت امام(ره) فرمودند که من کتاب ایشان را مطالعه کردم ولی شاگرد ایشان نظر او را بهتر از خودش تقریر کرده است. ایشان رساله‌ای در ترتب و تزاحم نوشت که کسی قبل از او ننوشته بود. مقررهای عالی هم داشتند از جمله محمدتقی آملی که درباره استادش مرحوم نائینی می‌گوید آن چه را انصاری به صورت مجمل بیان کرد استاد ما به تفصیل بیان کرده است.
این مرجع تقلید با اشاره به تقوای نائینی، اظهار کرد: مرحوم تهرانی درباره ایشان گفته است که او فردی صالح، نقی و با تقوا و عالم بود و گفته شده است که عصمت، محصول علم است و هرقدر علم کسی بیشتر باشد درجه دوری او از گناه و خطا هم بیشتر خواهد بود.
آیت‌الله سبحانی بیان کرد: وقتی دید شیخ فضل الله نوری و سیدمحمد طباطبایی و سیدعبدالله بهبانی را اعدام کردند از گردانندگان سیاست دوری کرد ولی نسبت به اوضاع کشور حساس بود و از این کار دست نکشید؛ در سال 1340 بنا برود برای مجلس شورای اسلامی رای گیری کنند و میرزا فتوای به تحریم داد. بنابراین دوری او از کسانی بود کهقصد داشتند مشروطه را از دین جدا کنند.
وی با اشاره به ابداعات علمی آن مرحوم، اضافه کرد: ایشان کلیدهایی برای حل مسائل علمی درست کرد از جمله در قضایای حقیقیه و خارجیه؛ ایشان معتقد است که احکام شرعیه قضایای حقیقه هستند.
این مرجع تقلید بیان کرد: ایشان حافظه بسیار قوی داشت و حق آن است او را از حفاظ بدانیم. افکار نو و جدیدی داشت که متخذ از میرزای شیرازی و مرحم فشارکی بوده است زیرا در نزد این دو درس خوانده بود گرچه مقلد نبود و اساس نظرات را از آنان گرفت.
وی افزود: ایشان فلسفه را در نزد مرحوم جهانگیرخان خواند و قائل به اجتماع امر و نهی است و نسبت به تلامیذ خود احترام زیادی قائل بود.
این مرجع تقلید تاکید کرد: قرآن کریم ابراهیم را امت معرفی کرد؛ مرحوم میرزا هم گرچه فرد است ولی این همه تالیف و آثار نشان می‌دهد او یک امت بود.
انتهای پیام