به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرز و بوم آموزنده و راهگشاست. کسانی که عمری را بدون چشم‌داشتی، به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. مرحوم آيت‌الله سيدعلی كمالی دزفولی(ره) یکی از این افراد است.
وی یکی از قرآن‌پژوهان سترگ معاصر بود. او ششم آذرماه سال 1290 در شهر دزفول در خاندان سادات گوشه موسوی متولد شد. اجدادش از عالمان دین و چند تن از آنان، دارای درجة اجتهاد بودند، چنانکه پدرش سيدرضی‌الدين محمدرضا (كه در سن 26 سالگی دنيا را وداع گفت)، از نوابغ خاندان سادات مشهور «گوشه» بود كه در عنفوان جوانی از تعدادی مراجع نجف از جمله آقا سيدمحمد فيروزآبادی(ره) اجازه اجتهاد داشت.
بیشتر بخوانید:
همچنین جدش فقيه و عارف كامل عين‌الدين ميرسيدحسين ظهير الاسلام (متولد ۱۲۷۴ ق و متوفی ۱۳۳۷ ق)، جامع معقول و منقول و از شخصيت‌های شگفت‌انگيز روزگار خود بود به طوری که بارها از لسان مبارك علامه كمالی شنيده شد آثار منظوم عرفانی جدش متخلص به «سيد» از حيث انگيزه‌بخشی از آثار مغربی و عراقی و مولوی (در ديوان شمس) برتر است، اما افسوس كه ده‌ها اثر عرفانی، كلامی، فلسفی، فقهی، حديثی و ادبی وی همچنان چشم به انتظار طبع و چاپ هستند.
استاد در شش سالگی به مكتبخانه رفت. پس از آن تحصيلات ابتدايی را از دزفول آغاز و متوسطه را در اهواز ادامه داد. در اين شهر، دو سال از محضر استاد سيدمحمد محيط طباطبايی(ره) كه مدتی مقيم خوزستان شده بود، استفاده كرد. سپس رحل اقامت به دزفول بست و در علوم دينی از حوزه پربار و غنی آن روز دارالمؤمنين بهره‌های فراوان اندوخت. محضر فضلايی چون آقا سيدمحمدعلی مدرس، آقا سيدمحمدقاضی، آقا سيدمحمدعلی امام جمعه و آيت‌الله حاج ميرزا هادی معزی را در دروس سطح درك كرد و با سعی و شوق فراوان، گام در راه تكميل علوم و معارف دينی نهاد.
در سنين نوجوانی و با بروز استعداد درخشان خود، سخت مورد توجه بزرگان ديار بود. اگر چه در آن ساليان، درك محضر فقيه الاسلام مدبر و زعيم مقتدر حوزه‌های علميه جنوب يعنی حاج شيخ محمدرضا معزی (زيسته در دوره قاجار و اوايل پهلوی، صاحب كلمه التقوی، متوفی۱۳۱۲ش) برای استاد نوجوان مقدور نبود، اما وی همواره از مراحم و عنايات ويژه آن زعيم عاليقدر بهره‌مند بود، هچنان‌كه آيت‌الله شيخ محمدباقر معزی و شيوخ انصاری نيز به عين عنايت، نوباوه خوش آتيه شهر را می‌نگريستند.
استاد محضر آيات عظام ميرزا محمدعلی معزی (صاحب دوره فقه استدلالی «تجديدالدوارس و تحديدالمدارس» در ۸ جلد) و حاج سيداسدالله نبوی را در مباحث خارج فقه و اصول مغتنم شمرد و در همين ساليان علاوه بر برقراری درس و بحث معمول، به تدريس علومی چون جبر، هندسه و هيئت همت گماشت (كه امروزه ديگر در حوزه‌های سنتی متداول نيست).
از شاگردان آيت‌الله كمالی در اين مقطع می‌توان از مرحوم آيت‌الله شيخ مصطفی شيخ الاسلام عاملی (متولد ۱۳۰۰ ش و متوفی ۱۳۸۰ ش) نام برد. در سنوات ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۰ شمسی ضمن تشرفاتی به قم چند صباحی در مدرسه فيضيه، زانوی تلمذ و ادب بر آستان روحانی و علمی حضرت آيت‌الله العظمی امام خمينی(نورالله مضجعه) زد كه تا هميشه با بهجت و افتخار از آن ايام نچندان پايدار، ياد می‌كرد.
عمده فعاليت‌های علمی آيت‌الله كمالی، بالاخص از نيمه دوم دهه چهل شمسی، مصروف پژوهش‌های قرآنی شد. وی از سال ۱۳۴۸ خورشيدی و پس از واقعه‌ای شيرين، كه در خودنوشت ايشان ثبت است، به ترغيب و تشويق مترجم چيره‌دست قرآن آيت‌الله حاج شيخ محمدكاظم معزی كه گويی از جايی مأموريتی داشت، با تمام قوا با ساحت مقدس قرآن همراه شد به گونه‌ای که تمام زندگی‌اش را وقف خدمت به مصحف شريف قرآن كرد و استاد در طول چند ده سال، با بيان مقدمات و نگارش تفسير آيات، به تأليف كتب، رسائل و مقالات وزين همت کرد.
1. قانون تفسیر 2. تاریخ تفسیر
3. قرآن ثقل اکبر 4. شناخت قرآن
5. قرآن و مبارزات 6. قرآن و جامعه‌سازی
7. قرآن و دستورات اجتماعی 8. قرآن و مقام زن
9. قرآن و جامعه 10. تفسیر قرآن برای همه
11. مقدمة تفسیر قرآن 12. خاتم النبیین (ص)
13. همزیستی و معاشرت در اسلام 14. تاریخ اسلام
15. جاءالحق (دايرةالمعارفی قرآنی در رد شبهات كتاب «بيست و سه سال» علی دشتی، توزيع شده در آمريكا)
16. تاریخ پیامبر (ص)
17. عرفان و سلوک اسلامی 18. آیات قرآن در مثنوی با ترجمة آن‌ها.
19. قبسات القرآن 20. جاءالحق
21. احياء 22. تحقيق و تصحيح «ذكر المجرّب فی صحفٍ مطهّره»
و ....
ایشان از سال 1373 تا پایان عمر مشغول نگارش «تفسیر قرآن برای همه» بود.
مرحوم آيت‌الله سيدعلی كمالی دزفولی(ره) در سال 1376 به عنوان «خادم نمونه قرآن» توسط رئیس جمهور وقت مورد تجلیل قرار گرفت و در سال 1382 در سرای اهل قلم با سخنرانی اساتید قرآن‌پژوه بهاء‌الدین خرمشاهی، محمدعلی مهدوی‌راد، سیدمحمدعلی ایازی، مسعود انصاری مورد تجلیل قرار گرفت.
همچنین از ایشان در سال 1383 در نمایشگاه بین‌اللملی قرآن با سخنرانی قرآن‌پژوهان دکتر محمدباقر حجتی، استاد مهدوی‌راد، استاد خرمشاهی، دکتر سمیعی، دکتر فارسیجانی از مقام علمی ـ پژوهشی علامه تقدیر شد.
مرحوم سیدعلی کمالی در سپيده دمان آخرين ساعات سی‌ام اسفندماه سال۱۳۸۳ شمسی دار فانی را وداع گفت.